Yüzyılın Projesi Batakta

STRONG>Yüzyılın projesi olarak bilinen Bakü-Tiflis-Ceyhan hattının Türkiye tarafının işletmecisi olan Botaş International Limited (BIL) şirketi zarar batağından çıkmak için adeta çırpınıyor. Başbakanlık müfettişleri, sürekli zarar eden ve finansman ihtiyacını kısa ve uzun süreli kredilerle karşılayan BIL’in mali yapısını düzeltmesi uyarısında bulundu. Buna rağmen BİL şirketi projenin inşaat ve işletme işlerini yürütmek üzere 11 dev enerji şirketini bünyesinde bulunduran BTC Co şirketine başvurarak, petrol miktarı garantisi ve yakıt olarak kullanılan doğalgazın tavan fiyat uygulamasına yönelik girişimlerde bulunduğu ortaya çıktı.

Meclis’e rapor sunuldu

Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından yapılan tespitlere yönelik BIL tarafından yürütülen çalışmalar hakkında Meclis’e rapor sunuldu. Raporda BIL’in zarara uğramasının nedeni uluslararası BTC Co şirketi ile yapılan anlaşmada yakıt olarak 18 dolar tavan fiyat garantisi bulunan petrolün yerine doğalgazın kullanılması ve petrol miktarı garantisinin bulunmaması olarak açıklandı. Bu kapsamda BİL, BTC Co Şirketine petrol miktarı garantisi yakacak tavan fiyat uygulaması için başvuruda bulundu.

Personele yüksek ücret

Ayrıca Uluslararası Tahkim’e de başvuru yapıldı. Personeline ödediği yüksek ücretler ile gündeme gelen BIL’e Yüksek Denetleme Kurulu müfettişleri tarafından, “Sürekli zarar eden ve finansman ihtiyacını kredilerle karşılayan BIL şirketinin borçlarını tasfiye edebilmek amacıyla sermaye artırımı çalışmaları yapılmakta olup, zarara neden olan etkenlerin ortadan kaldırılması suretiyle bozulan mali yapının düzeltilmesi ve böylece artırılacak sermayeden sağlanacak mali imkânların zararların finansmanında kullanılması” önerisinde bulundu.

İşte böyle zarara uğramış

BIL’in sermayesini artırmaya yönelik çalışmaların devam etmekte olduğunun altının çizildiği raporda şirketin gelirinin sevk edilen petrol miktarına bağlı olduğu ve beklenen kâr düzeyine ulaşmamasının tamamen BIL’in kontrolü dışında olduğu ileri sürüldü. BIL zararı şu iki nedene bağlandı: “Anlaşmalarda petrol miktarı garantisi olmadığı için BTC Co’nun vaadettiği miktarda petrol sevk etmeyerek BIL’in gelirlerinin düşük kalmasına sebebiyet verilmesi. Anlaşmalarda BTC Co. tarafından Pompa istasyonları yakıtı olarak petrolün tercih edilmesi durumunda işletmeci şirket BIL’e varil başına 18 doları geçmeyen fiyattan petrol sağlanacağı belirlenmesine karşın daha sonra yakıt olarak tavan fiyat garantisi olmayan doğalgazın seçilmesi ve ham petrole gelen fiyat artışlarının doğalgaza yansıması sonucu işletmeci BIL şirketinin büyük miktarda yakıt gideri ödemek zorunda kalmasıdır.”

Doğalgaza bağlanacak

BTC Co ile gerçekleştirilen görüşmelere de değinilirken, şu öneride bulundukları raporda yer aldı:
“Petrol miktarı ‘throughput’ garantisi verilerek BIL’in yıllık gelirinin garanti edilmesi ve anlaşmalarda yer alan yakıt birim fiyat garantisinin doğalgaza da uygulanarak BIL’in yakıt giderlerinin sabitlenmesi konularıdır. Müzakereler devam ederken hukuki hakların zaman aşımı dolayısıyla kaybedilmemesi amacıyla Uluslararası Tahkime de başvurulmuştur.”