|
Sanayi sektörü 2017'de tüm olumsuz şartlara rağmen satış ve kârlılık anlamında son 13 yılın en iyi performansını gösterirken, özelleştirmelerle gündemden düşmeyen kamu şirketlerinde ise özkaynaklar ve kârlar eridi. Sözcü'de yer alan habere göre; 2016 yılında yüzde 32.9'luk satış kârlılığı ile zirveyi gören İstanbul Sanayi Odası Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Listesi'ndeki 9 kamu şirketinin 2017 kârlılık seviyesi ise yüzde 10.1'e düştü. Özkaynak kârlılığı 2016'da yüzde 19.4'e ulaşan kamuda 2017 rakamları ise yüzde 6'ya düşerek dibi gördü. 9 kamu şirketi arasında özelleştirme tartışmaları ile gündeme gelen Türkiye Şeker Fabrikaları (TÜRKŞEKER) ve Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün (ÇAYKUR) milyonlarca TL'lik zarar etmesi dikkat çekti.
Çaykur 25 basamak düştü
Özellikle şeker fabrikalarının özelleştirmesi ile gündeme gelen ‘bilerek zarar ettirme politikası' şirketlerin sıralamasına da yansıdı. Varlık Fonu'na devrinin ardından özelleştirme kapsamına alınması beklenen ve 2016'da 40'ıncı sırada yer alan ÇAYKUR, 267.7 milyon TL zarar etti. Şirket listede 25 sıra birden kaybederek 65'inciliğe düştü. Özelleştirme süreci büyük tartışmayla geçen TÜRKŞEKER ise 258 milyon TL'lik zarar toplamı ile 4 sıra birden düşerek listede 25'inci sırada yer aldı. İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından önceki gün açıklanan araştırma, sanayideki kamu ve özel sektör şirketleri arasında açılan sermaye ile kâr uçurumunu da gösterdi. 2016 yılında 11 kamu şirketinin yer aldığı listede Tarım Kredi Yem Sanayi'nin özelleştirilmesi ve Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi AŞ'nin (TÜLOMSAŞ) ligden düşmesi ile bu yıl listede yalnızca 9 kamu kuruluşu yer aldı. TÜLOMSAŞ 2016 yılında 269.7 milyon TL'ik satış ve 3.5 milyon TL'lik kâr rakamı ile listede 447'nci sırada yer alırken, Tarım Kredi A.Ş. 569 milyon TL'lik satış ve 47 milyon TL'lik kâr ile 204'üncü büyük sanayi kuruluşu olarak listede yer almıştı. 2017'de listeye girebilen şirketlerin temel göstergelerine bakıldığında ise vahim tablo daha net bir şekilde ortaya çıkıyor. Kamu yönetimindeki 9 sanayi kuruluşu 2017 yılında 21.4 milyar TL'lik üretimden satışlara ulaşırken, dönem zararları ise 698.8 milyon TL'ye ulaştı. Şirketlerin birikmiş zararı ise 3.4 milyar TL'ye ulaşırken, 9 şirketin borçları 25.4 milyar TL'ye çıkarak, satış gelirlerini aştı.
Rekor zarardan geldi
Listede 5.2 milyar TL'lik net satışlarla 2017'de 7'ncilikten 18'inciliğe gerileyen Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), 18.1 milyon liralık kâra ulaştı. 2016'da 3.1 milyar TL dönem kârı ve 7.3 milyar TL'lik net satış açıklayan EÜAŞ'ın 2015 kâr rakamı ise 705 milyon TL idi. Özelleştirmelerin yeni hedefi olarak gösterilen ve Varlık Fonu'na devredilen ÇAYKUR'un 2.1 milyar TL olan üretimden satışları 1.7 milyara düştü. 2016'da 82 milyon TL'lik kâr elde edilen kurum, 2017 yılında ise 267.7 milyon TL'lik zarar yazarak tarihi bir rekor kırdı. Listede yer alan diğer kamu şirketlerinden Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu ile Et ve Süt Kurumu bu yıl kâr rakamlarını açıklamadı.
Türkşeker ihracat yapıyordu
2009 yılında Türkiye'nin en büyük 15'inci sanayi kuruluşu olan ve fabrikalarında çalıştırdığı 14.539 işçiyle tüm şirketleri istihdamda geride bırakarak birinci olan TÜRKŞEKER, 2017'de 10 basamak birden geriledi, 25'inci sıraya düştü. Çalıştırdığı işçi sayısı 8.293'e gerileyen kurum, istihdamda kamunun birincisi olmaya devam etse de İSO 500 arasında 5'inci sıraya geriledi. Bu düşüşte özellikle TÜRKŞEKER'in mali yapısındaki zayıflama ve teknolojik yenilikten uzak bırakılması etkili oldu. Kurum 2009'da 2.5 milyar liralık özkaynakla ülkenin 5'inci en büyük şirketiyken, 2017'de özkaynağı 1.6 milyar TL'ye kadar gerileyerek 28'inci sıraya düştü. 2009'da 2.2 milyon dolarlık ihracat yapan şirket, 2017'de ihracatta sıfır çekti. 2009'da sadece 8.8 milyon lira zarar eden kurum, 2017 sonunda 258 milyon lira zarar açıkladı.
|
