|
Kuzey Çin'de hammadde zengini olan bu kentin birçok bakımdan
olağanüstü başarıları var. Dev kömür ve doğalgaz rezervlerinin yanı sıra hızla
büyüyen bir ekonomiye ve canlı bir emlak piyasasına sahip. Ancak kentin yeni ve
lüks merkezinde son derece önemli bir şey eksik o da insan.
Ordos'un aslında bir buçuk milyon sakini var. Fakat gelecek
düşünülerek yapılan (eski şehir merkezinin 24 kilometre güneyindeki boş bir
arazide sıfırdan kurulan) yenisi hemen hemen bomboş. Yeni Kangbashi
Bölgesi denen bu kesimdeki geniş bulvarlarda trafik sorunu yok. Ofis
binaları boş duruyor. Yayalarla karşılaşmak şansa kalmış. Lüks villa
siteleriniyse otlar bürümeye başlıyor.
Kangbashi'de çoğu zaman boş olan Lido
adında bir otel var. Bu oteldeki şık restoranın Pazarlama Müdiresi Li
Li, "Burada yalnız olduğumu söyleyebilirim. Buralarda kent sakinlerine
pek rastlanmıyor" diyor Hırslı müteahhitlerin sözleriyle heyecana kapılan kent
yöneticileri Ordos'u Dubai'ye benzetebileceklerini, çorak Moğol bozkırını canlı
bir metrolope çevirebileceklerini ummuştu. Ve bu görkemli proje için bir milyar
doları aşkın yatırım yapıldı. Çin'de şaha kalkan bir ekonomi ve bunun ülke
çapında beslediği çılgınca bir inşaat faaliyeti var. Kimileri de ortada
spekülatif bir emlak balonu olduğunu ve bunun sonunda patlayacağını söylüyor,
kanıt olarak Kangbashi gibi örnekleri gösteriyor. Böyle bir balon patlarsa son
iki yıldır küresel büyümenin başlıca itici gücü olan bir ülkenin bankacılık
sisteminde deprem olacak.
Öte yandan Çin, analistleri şaşırtarak kredilerdeki gösterge faizini 19
Ekim'de hafifçe yükseltti. Belli ki amaç, emlak piyasasındaki spekülatif
eğilimleri bastırmaktı. Fakat Çinli analistler, faizlerdeki bu küçük artışın
Ordos gibi ücra yörelere bile ulaşan bir inşaat furyasını yavaşlatacağından
şüpheli. Projeye göre, Kangbashi'de şimdiye kadar 300 bin nüfus olması
gerekiyordu. Yönetim, yeni bölgede 28 bin insanın yaşadığını ileri sürüyor. Oysa
kenti geçenlerde ziyaret eden bir muhabir, arabayla saatlerce dolaşmasına rağmen
yerleşim alanlarında yalnızca birkaç kişi gördüğünü belirtiyor.
Analistler, Çin'de Ordos'a eklenen alan gibi on küsur hayalet kentin daha
olabileceğini düşünüyor ve buna örnek olarak güneydeki Kunming kentini
gösteriyor. Şehre eklenen Chenggong adında 103 kilometrekarelik
bu yeni bölge, benzer şekilde aynı boş caddeleri, gökdelenleri ve devlet
daireleriyle ön plana çıkıyor ve bu da birçok kişiyi endişelendiriyor.
Kuzeydoğudaki Tianjin kentinde de golf sahaları, sıcak su
kaynakları ve binlerce villasıyla koca bir semt kuruldu. Fakat aradan beş yıl
geçti ve sözü geçen yerler hâlâ bomboş. Bunların hepsi paranın getirdiği bir
şımarıklığın sonucu olarak değerlendirilebilir.
Oysa Çin gelecek on yıl içinde yüzlerce milyon insanın kırsal kesimden büyük
şehirlere taşınmasını ve bu yolla büyük bir orta sınıf yaratmayı hedefliyor.
Fakat Pekin'deki siyasiler önce şuna karar vermeli. Eski şehirlerin Ordos'takine
benzer bir şekilde yeniden yapılanması ve yayılmasının gerisinde akılcı bir
planlama mı var, yoksa spekülatif bir çılgınlık mı? Pekin'deki Tsinghua
Üniversitesi'nde işletme dersi veren Patrick Chovanec,
inşaat patlamasını konuta ihtiyacı olan milyonlarca göçmen işçinin değil, gözü
dönmüş yatırımcıların belirlediğini söylüyor. Profesör Chovanec, "İnsanlar
gayrimenkulü bir yatırım olarak, paralarını saklayabilecekleri bir yer olarak
görüyor ve onu altın yerine koyuyorlar. Boş daireleri biriktiriyorlar. Hangi
büyüklükte olursa olsun, birçok şehirde aynı şey oluyor"
diyor.
|
