Çin'in Süt Kralının İnşa Ettiği Şehirde Ev Yapıyor

Foto: Radikal Gazetesi

Han Tümertekin, yıllardır takip ettiğim mimarlardan. İlk tanıştığımızda 2000 yılıydı ve dünyanın en prestijli mimarlık ödülü olarak bilinen Ağa Han Mimarlık Ödülü'ne layık görülen Assos'taki B2 adı verilen bir kır evini projelendiriyordu. Sonra Türk Ekonomi Bankası'nın Amsterdam'da büyük beğeni kazanan binasını tasarladı. Japonya'da bir anıt yaptı. Ardı zaten çorap söküğü gibi geldi. Han Tümertekin imzası taşıyan oldukça yalın evler, ofisler, mağazalar sadece bizim değil, dünyadaki önemli mimarların da dikkatini çekti ve sonunda onu, dünyanın öteki ucunda Çin'in Moğolistan yakınındaki Gobi Çölü'nde bir evi projelendirirken buldum. Ünü artık dünyaya yayılmış olan mimar Han Tümertekin, Çin'de henüz sıfırdan kurulmakta olan bir şehrin ilk mahallesini yapmak üzere dünyanın 32 ülkesinden özenle seçilen 100 mimar arasına giren tek Türk oldu. Mütevazılığıyla dikkat çeken Han Tümertekin ile bu önemli projeyi, Japonya'da içinde yer aldığı önemli sergiyi ve İstanbul'da neler yaptığını konuştuk

* Çin'deki Gobi çölünde bir şehir kuruluyor. Şehrin ilk mahallesi içinse çok iddialı bir proje yapıldı. Dünyadan 100 mimar seçildi ve birisi de siz oldunuz, gerisini sizden dinleyebilir miyiz?

Bu proje hafif şaka sandığım bir elektronik posta mesajıyla başladı. Şu ara herkesin bildiği işleri Çin'deki 'kuşyuvası' stadyum projesi olan mimarlar Herzog&Meuron imzasıyla bana bir e-mail geldi. Şöyle diyordu. İç Moğalistan'da Çinli bir yatırımcı bizden 100 villadan oluşacak bir yerleşme planlamamızı istiyor. Bu Gobi çölünde inşa edilecek yeni bir şehrin ilk mahallesi olacak. Biz de yerleşmenin genel planlamasını yapmayı ama evleri tek tek tasarlamayı düşünmüyoruz. Evleri dünyadan seçeceğimiz 100 mimarın yapmasını istiyoruz. Bu konuyla ilgilenir misiniz? Tabii ki ilgilenirim diye mesaj attım ve ilişki öyle başladı.

Uçsuz bucaksız kum

* Bu ne zaman oldu?

2007'nin ilk aylarıydı. Sonra ilginç olan bir yıla yakın bir süre ses çıkmadı. Derken yılbaşında bir email bombardımanı başladı ve Çin'e davet edildim.

* Projeye başlamadan önce Gobi çölüne gittiniz mi, çölde yürüdünüz mü peki?

O manzara inanılmaz gibiydi. Şubat ayında gittik ve burası Çin'in Moğolistan sınırına yakın bir yer. Alabildiğine kum daha doğrusu biz gittiğimizde karla kaplı dümdüz uçsuz bucaksız bir çöle gittik yani. Gobi çölünün ortasında kara kara insanlar dolaşıyor! Düşünün dünyanın 32 ülkesiden 100 mimar, çölün ortasında simsiyah paltolarımızla araziye bakıyoruz, parseller belirleniyor. Sizin şurası, sizin şurası deniyor falan. Ve bir otele kapanıyoruz, 5 gün boyunca projeyi tüm mimarlar tartışıyoruz.

Sanat şehri

* Çin inanılmaz projelerle hep karşımızda...

Haklısınız. Düşünün şu anda Çin'de 400 tane sıfırdan yeni şehir kuruluyor. Öylesine hızlı bir şehirleşme yaşanacak ki köyden gelecek insanlar için evler inşa ediliyor. Yanılmıyorsam 2025 yılında yeni 400 milyon şehirli olacak varsayımı yapılıyor.

* Ama sanıyorum sizin projeniz fakir Çin halkı için değil. Bu projenin sahibi kim? Ve hedeflenen kitleyi biliyor musunuz?

Çin'in süt kralı diyorlar ona. En büyük süt üreticisi Kai Jiang'a ait proje. Parasını sanata ve mimarlığa yatırıyor. Düşünün bu mahalle sanat eserleri için yapılan bir çağdaş sanat müzesinin etrafında oluşturuluyor. Kai Jiang ünlü Çinli sanatçı Ai Weiwei ile çalışıyor. Ai Weiwei ve ünlü mimarlar Herzog&Meuron'un birlikte hazırladığı bir proje bu. Bizler 1000 metrekarelik villalar yapacağız. Evet böylesi bir projenin kimleri için yapıldığı daha ilk toplantıda soruldu. İşveren, dünyada ünlü ve ilginç tasarımlar yapan bir mimardan ev sahibi olmak isteyen herkese açık dediler. Çin olarak bakmamak lazım.

* Şehrin ismi ne?

Ordos. Zaten projenin adı da Ordos 100. Bu şehir sanat ve endüstriyi bir araya getirecek. Temalı bir şehir yani. Opera binasından, kütüphaneye kadar her şey özenle düşünülmüş.