|
Yeni yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türkiye'deki bütün döviz bazlı sözleşmeler iptal edildi. 30 gün içerisinde sözleşmelerini yenilemesi gerekenler arasında, markalarla kira sözleşmelerini döviz bazında yapan AVM'ler de bulunuyor.
Bundan sonra Türkiye'de yerleşik kişilerin menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyecek. Kararnameye göre hali hazırda döviz cinsinden kararlaştırılmış bedeller, 30 gün içinde TL cinisinden taraflarca yeniden belirlenecek. Bu karar, özellikle alışveriş merkezi ( AVM) yatırımcıları ve AVM'lerde kira bedelleri döviz üzerinden hesaplanmış markaları direkt olarak etkiliyor.
BBC Türkçe'den Fundanur Öztürk'ün konuştuğu AVM yöneticileri, bu kararla kiracı konumunda olan perakendecilerin gözetildiğini ancak bankalara döviz ile borçlanan AVM yatırımcılarının da düşünülmesi gerektiğini söylüyor.
Öte yandan yeniden düzenlenecek sözleşmelerde baz alınacak "belirli bir kur fiyatının" olmayışının da, pratikte kira fiyatlarında hiçbir değişiklik yaratmayacağını savunanlar var.
"Bu karardan kiracılar zararda çıkacak"
Ankara'nın en eski AVM'lerinden Karum'un yöneticisi Mustafa Yozgat, kriz yüzünden sadece Eylül ayında AVM'deki 8 markanın mağazasını kapattığını söylüyor. Yozgat'a göre, yayımlanan karar ne perakendeci ne de yatırımcı için "olumlu" bir nitelik taşıyor.
AVM yatırımcılarının, yeni kiraları mevcut Dolar-TL kuru üzerinden belirleyeceğini ve bundan sonra enflasyon oranında kira artışına maruz kalacak kiracıların zararda çıkacağını söylüyor: "Yeni sözleşmelerde hangi TL kurunun baz alınacağı muallak, kararda belirtilmemiş. Bu kiracılar için risk oluşturuyor. Yeni kiralar krizden önceki 4,60 liradan mı belirlenecek yoksa şu anki 6,45'lerden mi belli değil."
"AVM'ler, dövizle alınan kredilerle borçlandı"
AVM yöneticileri, birçok AVM yatırımının bankalara döviz ile borçlanarak yapıldığını ifade ediyor ve bu durumda yeni kira bedellerinin de güncel kur üzerinden belirlenmesi gerektiğini savunuyor.
Yozgat, "AVM yatırımcıları, yatırımlarını yaparken bütün bankalara dolar ve euro kredi çekerek borçlandı" diyor: "Şimdi kredisini dolar ve euro ödediğiniz bir işletmeyi, TL bazında kirayla kurtarmaya çalışırsanız bu da yatırımcılar için bir çıkmaz demektir. Bankalar da bu kredileri, Euro ve Dolar olarak vermekten vazgeçip TL'ye dönecekse -ki onunla ilgili herhangi bir düzenleme görmüyoruz- bu kararın ne yatırımcıya ne de kiracıya bir faydası olacağına inanıyorum."
|
