Hicaz Demiryolu Projesi Yeniden Canlandırılıyor

Ulaştırma Bakanlığı Müsteşar yardımcısı Suat Hayri Aka, Hicaz Demiryolu Projesi için çalışmaların devam ettiğini belirterek, “Proje tamamlandığında İstanbul’dan yola çıkan bir tren, 24 saatte Mekke’de olacak” dedi.

Türk Amerikan İşadamları Derneği’nin (TABA/AmCham) düzenlediği iftar yemeği sonrasında konuşan Suat Hayri Aka, Hicaz Demiryolu Projesi’ni anlattı. Osmanlı topraklarında gerçekleştirilen ilk demir yolunun, İngilizler tarafından 1851 yılında yapımı başlatılan ve 1856 yılında işletmeye açılan İskenderiye-Kahire demir yolu olduğunu hatırlatan Aka, Hicaz Demiryolu’nun yeniden hayata geçirilmesi için Türkiye, Ürdün ve Suudi Arabistan’ın, bu hattın yapılmasına müştereken karar vermesi gerektiğini söyledi.

Arabistan Yarımadası'yla Avrupa arasında köprü olacağız

Suat Hayri Aka, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Genel Müdürlüğü’nün, bu anlamda gerekli girişimleri sürdürdüğünü belirterek, “Hicaz Demiryolu’nun tekrar canlandırılması için ülkemizde İstanbul-Ankara-Konya yüksek hızlı demir yolu hattı inşası devam etmekte olup, Konya-Karaman-Adana sınır rehabilitasyon projesinin yapımına da kısa süre içerisinde başlanacaktır. Yapılmakta olan Marmaray Projesi’nin yanı sıra programa aldığımız diğer proje olan İstanbul-Edirne Hızlı Tren Projesi de tamamlandığında Suudi Arabistan yarımadası ile Avrupa, Türkiye üzerinden modern bir demir yolu ile bağlanmış olacaktır” dedi. 

Projeye, Türkiye olarak hızlı tren istasyonlarıyla başlandığını söyleyen Aka, diğer ülkelerin projede ne aşamada olduğuna ilişkin olarak şu bilgileri verdi: “ Suriye ve Ürdün, çalışmalarına 2010 yılında başlayacaklar. Suudi Arabistan’da ise çalışmalar 2012 yılında tamamlanmış olacak. Hicaz Demiryolu Projesi için çalışmalar devam ediyor. Proje tamamlandığında İstanbul’dan yola çıkan bir tren, 24 saatte Mekke’de olacak.”

Yapımına Sultan 2. Abdülhamit döneminde başlandı

Suat Hayri Aka Hicaz Demiryolu’nun tarihçesiyle ilgili olarak da özetle şu bilgileri verdi:

“Hicaz Demiryolu’nun yapımına, Sultan 2. Abdülhamit zamanında başlandı. O zamanki projenin yaklaşık maliyeti 4 milyon lira olarak hesaplandı. Bu tutar 1901 yılı devlet bütçesinin yaklaşık yüzde 18’i kadardı. Hazine’den bu maliyetin karşılanması zor olduğu için bağış toplanması ve Ziraat Bankası’ndan kredi alınması kararlaştırıldı. 1908 yılına kadar 1 milyon 127 bin 893 lira bağış toplandı. Suriye’nin Başkenti Şam’dan başlayıp Medine’ye kadar uzanan Hicaz Demiryolu’nun, o günkü toplam uzunluğu 1766 kilometre olarak planlandı. Yapımına ise 1 Eylül 1900 yılında başlandı. Teknik Sorumluluğu Meissner isimli bir mühendise verilen projede 17’si Türk olmak üzere toplam 43 mühendis çalıştı. İnşaatın ilerlemesiyle çalışmalar, tamamen Türk mühendisler tarafından yürütüldü. Projenin tamamlanmasıyla 1.464 kilometre olan Hicaz Demiryolu, 1 Eylül 1908 yılında hizmete açıldı. Şam’dan başlayıp Medine’de noktalanan Hicaz Demiryolu’nun maliyeti 3 milyon 357 bin 819 lirayı buldu. Yapılan ilave hatlar ve yan bağlantılar ile 1916’da 1. 766 Km’yi bulan demiryolunu toplam maliyeti 4 milyon 558 bin lira olmuştur.  Bu hat üzerinde 1910 yılında 198 bin 448 yolcu ve 66 bin ton yük, 1913 yılında ise  232 bin 563 yolcu ve 112 bin ton ticari eşya taşındı. Hicaz Demiryolu, 1. Dünya Savaşında ve sonrasında tahrip edildi,  1918 yılında ise Medine bağlantısı  tamamen kesildi.”

Osmanlıdaki ilk demiryolunu İngilizler yaptı

• Osmanlı Topraklarında gerçekleştirilen ilk demiryolu, İngilizler tarafından 1851’de inşasına başlanan ve 1856’da açılan İskenderiye-Kahire demiryoludur.
• 1870’de başlanan ve 1888’de tamamlanan 1279 m uzunluğundaki Rumeli Demiryolları projesiyle Paris, Viyana ve Berlin gibi başkentler İstanbul’a bağlandı. Bu proje, kutsal topraklara da demiryolu ile bağlanma fikrini doğdu.
Bu dönemde Osmanlı Demiryolları Avrupa devletlerini birbiriyle rekabet ettiği yatırılar haline geldi. Ve 1898’de “Bağdat Demiryollarının” imtiyaz hakhı Almanlara verildi. Almanya’yı İstanbul üzeriden Basra Körfezi’ne başlayacak olan projeye 1903’de başlandı.