|
ETT’nin metrobüs alımında kendi hazırlattığı "Topkapı-Avcılar Metrobüs
Projesi ve Yeni Otobüs Alımı Ekonomik ve Mali Fizibilite Etüdü" adlı rapora da
uygun davranmadığı ortaya çıktı. İETT’nin, İstanbul Teknik Üniversitesi’ne (İTÜ)
hazırlattığı Şubat 2007 tarihli fizibilite raporunda Hollanda’dan alınan ve
teknik özellikleri yüzünden eleştirilere konu olan Phileas marka otobüslerin,
rakibi Mercedes’in Capacity marka otobüslere göre ekonomik olarak dezavantajlı
olduğu belirtiliyor.
İTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Gerçek tarafından
2007’de Topkapı-Avcılar Metrobüs Projesi ve İETT’ye 400 yeni otobüs alımı için
hazırlanan raporda, metrobüs projesi için iki araç tipi
değerlendiriliyor.
Capacity daha iyi
Capacity ve
Phileas marka araçların mali ve ekonomik karşılaştırılmasının yapıldığı raporda,
otobüslerin tekli ve ikili diziler halinde işletilmesi seçenekleri ayrı ayrı
inceleniyor. İkili diziler halinde yapılan karşılaştırmada, Phileas marka
otobüslerin 2007-2037 yılları arasında yaratacağı fayda ile maliyet arasındaki
fark -18 milyon 474 bin euro olarak belirlenirken, alımı yapılmayan Capacity’nin
aynı dönemdeki net fayda tutarı 61 milyon 530 bin euro olarak tespit
ediliyor.
Birçok teknik ayrıntı bulunan raporun 62 ve 75. sayfalarında şu
ifadeler yer alıyor: "Topkapı-Avcılar metrobüs projesi Capacity (Mercedes)
otobüsünün sabah-akşam doruk saatlerde iki araçlı diziler halinde işletilmesi
durumunda ekonomik bakımdan yapılabilir bir projedir. Bu seçeneğin ekonomik iç
verimlilik oranı yüzde 18.46, fayda maliyet oranı 1.84 olarak hesaplanmıştır.
Diğer seçeneklerin yüzde 10 güncelleştirme oranı kullanılarak hesaplanan, net
bugünkü değerleri negatif çıkmıştır. Metrobüs projesi için değerlendirilen iki
otobüs seçeneğinden Capacity otobüsünün finansal değerlendirme göstergeleri,
Phileas otobüsüne göre önemli ölçüde daha iyidir."
Ancak İETT kendi
hazırlattığı rapordaki bu görüşlere rağmen maliyeti yüksek olan Hollanda menşeli
Phileas marka araçları tercih etti.
"Acele etmek maliyeti
artırır"
Yerel yöneticilerin acele etmesi nedeniyle hızlı
yürütülen çalışmaların ileride maliyet doğuracak hatalara yol açtığı vurgulanan
raporda şu öneriler yer alıyor: "Yerel yöneticiler, genellikle, zaman kısıtı
nedeniyle metrobüs sistemini hızlı biçimde gerçekleştirmek istemektedirler.
Metrobüs sistemlerini hızlı ve iyi biçimde yapabilmek önemli maliyet artışları
ile mümkün olabilmektedir. Örneğin, Bogota, TransMilennio sisteminin yalnızca
planlanması için 6 milyon dolar harcamıştır. Mexico City, metrobüs sisteminin
planlanması için 10 milyon dolar sağlanmıştır.
Ancak bu harcamalara
karşın, hızlı biçimde gerçekleştirilen sistemlerde, daha sonra düzeltilmesi
büyük maliyetlere yol açan yanlışlar yapılmıştır. Bogota ve Mexico City’de,
çatlaklar ve çökmeler nedeniyle, inşa edilen yol kısa süre sonra yenilenmek
zorunda kalmıştır. Jakarta’daki sistemde talep öngörüleri yapılmadığı için
sistem bir yıl içinde kapasitesine ulaşmıştır. Bu nedenlerle metrobüs
sistemlerinin tasarım ve planlama aşamalarının kapsamlı ve ayrıntılı biçimde
yapılması, bunun için gerekli kaynak ve zamanın ayrılması çok
önemlidir."
Kılıçdaroğlu açıklama bekliyor
CHP
Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu, İETT adına hazırlanan rapor üzerine
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın açıklama yapmasını
beklediklerini söyledi. Kılıçdaroğlu, şunları kaydetti: "Dünyada dağı olmayan
tek ülke Hollanda. Kendi coğrafi koşullarına göre bir araç yapmış. İstanbul 7
değil 77 tepeli, dolayısıyla bu otobüs İstanbul’da gitmez. Bu konuda Ali Müfit
Gürtuna’nın açıklamaları var, olumsuz raporlar var ve Topbaş halen suskun. Neden
konuşmuyor?
Topbaş’ın konuşmasını bekliyoruz. İETT’nin hazırlattığı rapor
bile Hollanda’dan alınan araçların ekonomik olarak pahalı olduğunu gösteriyor.
Topbaş kendisine bağlı kurumun hazırlattığı raporu neden dikkate almadı ve gitti
pahalı otobüsleri satın aldı. Bizim eleştirilerimizi dikkate almıyorsa bile
kendisine bağlı İETT’nin raporunu dikkate almalıydı."
|
