Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz
Bilimleri Enstitüsünün yürüttüğü çalışma kapsamında ''kızıl ötesi'' cihazlarla
izlemeye alınan Akdeniz foklarının yaşam alanları ve göç hareketleri, aynı
anda 40'a yakın mağarada incelenecek.
ODTÜ Erdemli Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr.
Ali Cemal Gücü, Akdeniz foklarının yaşamları ve korunmasıyla ilgili 14 yıl önce
başlatılan çalışmaların kapsamlı olarak sürdüğünü söyledi.
Aşırı avlanma baskısı, deniz kirliliği, kıyılardaki düzensiz
yapılaşmalar ve turizm kaynaklı sorunların yanı sıra, son yıllardaki iklim
değişikliğinin tüm deniz canlıları gibi fokları da olumsuz etkilediğini anlatan
Gücü, şöyle konuştu: "Örneğin iklim değişikliği Akdeniz foklarının doğumunu
yaklaşık 3 ay erteledi. Ağustostaki alışılagelmiş üreme zamanının ertelenmesi,
kış aylarında daha yavru olan fokların yaşamlarını zorlaştırdı. Geçtiğimiz
aylarda iki yavrunun kayalıklara çarparak ölmesi de bunun en açık
göstergesi."
Gücü, dünyada 34 tür arasında yer alan ve sayıları 500'ü bulan
Akdeniz fokunun (Monachus Manachus) Türkiye kıyılarındaki popülasyonunun devam
etmesi için başlatılan bilimsel araştırma ve koruma çalışmalarının sürdüğünü
bildirdi.
Taşucu ve Gazipaşa hattındaki 1996 ve 1997 yıllarında 13 tane
olduğu bilinen fok sayısının günümüzde 40'ı aştığını ifade eden Gücü, "Geçen yıl
5 ve 7 arasında yeni yavru doğması bekleniyordu. Ancak bunlardan ikisi
kayalıklara çarparak, biri de dinamit baskısı sonucu ölmüştü. Bunların dışında
yeni doğan yavru foklarla karşılaşırsak bizim için büyük sürpriz olacak"
dedi.
Gücü, Ekim başlarında KKTC dahil Suriye'den Finike'ye kadar olan
bölgede, fokların yaşadığı bilinen 40'ı aşkın mağarada kızıl ötesi sisteme sahip
cihazlarla aynı anda izleme yapılacağına işaret ederek şöyle konuştu: "Daha önce
elde ettiğimiz yeni bulgular, fokların yaşam alanlarının bilinenden geniş
olduğunu gösterdi. Önümüzdeki günlerde başlayacağımız ve 2 ay aralıklarla 3 kez
tekrarlayacağımız çalışmalarda, fokların olası göç yolları ve yayılım alanları
tam olarak ortaya konacak. Çalışmalarımızda, Çevre ve Orman Bakanlığının
koordinatörlüğünde BM'nin Özel Koruma Alanları Grubu'ndan sağlanan 10 tane yeni
cihaz da kullanılacak."
Su altı girişli mağaralar
Doç. Dr. Ali Cemal Gücü, anne fokların su altı girişli olmayan
mağaralarda doğum yapmasının da ölüm riskini artırdığını söyledi.
Akdeniz sahillerindeki mağaraların, Moritanya sahillerindeki
kadar büyük olmadığını belirten Gücü, "Moritanya'da 100'e yakın fokun aynı anda
barınabileceği büyüklükte su altı girişli mağaralar mevcut. Bu gibi mağaralarda
30-40 yavru doğabiliyor. Ancak bizim sahillerimizdeki mağaralar yeterli
büyüklükte ve hepsi de su altı girişli değil. Su altı girişi olmayan mağaralar
ise fırtınalı günlerde yaşamsal açıdan tehlike oluşturuyor" diye
konuştu.
|