|
on zamanlarda, İstanbul'un tarihsel dokusuna duyarlı mimarlar arasında önemli bir tartışma yaşanıyor.
Büyükşehir Belediyesi'nin Metropoliten Planlama ve Kentsel Tasarım Merkezi'ndeki (İMP) 'Tarihi Yarımada' grubunca üretilen 'Koruma Amaçlı Kentsel Tasarım Projeleri'ne ve özellikle de 'Müze Kent' kavramına eleştiriler var.
Örneğin kimi kesimler, 'Bizans'ın ihmal edildiği' ve sadece 'Osmanlı'ya önem verildiğini söylüyorlar. Kimi mimarların YAPI dergisi (Mart-2006) 'ek'i olarak yayımlanan 'Müze Kent Projesi Bağlamında Gözlemler' kitapçığındaki eleştirileri ise ''yeni yapılarda eskinin taklit edilmesi...''
Editörlüğünü Doğan Kuban'ın yaptığı kitapçığın önsözünde deniyor ki: ''İstanbul gibi bir dünya kentinin maddi tarihini bir müze objesi gibi gören talihsiz bir 'concept' i tasarımına esas alan bu girişim, tarihsel dokuyu yok etme sürecinin son aşamasını oluşturmaktadır...''
Cengiz Eruzun yönetiyor
İşte böylesine sert eleştirilere konu olan proje çalışmasının 'yönetimi'nde ise yıllarını geleneksel ve tarihsel mimarimize adamış Prof. Dr. Cengiz Eruzun var...
Eruzun, Mimarlar Odası'nın emektarlarından; Tarihi Evleri Koruma Derneği'nin kurucularından; ÇEKÜL üyesi ve Mimarlık Fakültesi Dekanlığı'nı da yaptığı MSGSÜ'deki kentsel korumaya yönelik planlama eğitiminin önderlerinden.
Dahası, Trabzon Koruma Kurulu'ndayken Fırtına Vadisi'ndeki enerji projelerini durduran; 'Karadeniz kıyı yolu' tahribatını, özellikle kumsallık alanlardaki SİT kararlarıyla engelleyen; 'Trabzon Kalesi'ni altına alan otoyol viyadüklerini her türlü baskılara rağmen onaylamayan; bütün bu tutumları nedeniyle de siyasal iktidarlar tarafından birkaç kez kurul üyeliğinden alınan ve hep 'yargı kararı'yla görevine dönebilen Cengiz Eruzun, şimdi İstanbul'da gerçekten ''tarihsel dokuyu yok etme sürecinin son aşaması''na imza mı atmaktadır?
Soruyu bu şekilde olmasa bile, bu 'duygular' la Eruzun'a yönelttim. İşte uzun ve ayrıntılı yanıtlarından bir derleme...
Temel ilkeler
Suriçi'nde Eminönü ve Fatih ilçelerini kapsayan 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nâzım Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Uygulama İmar Planları'nın ardından, kültür varlıkları mahallelere göre sınıflandırılarak mevcut kent dokusu, sokaklar, adalar ve parsellerin incelenmesiyle ilk kez 'Suriçi Kentsel Tasarım Rehberi' hazırlandı.
Bizans, Roma, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi eserleri de aynı titizlikle irdelenerek proje kapsamına alındı.
Kentsel tasarım projelerinin temel ilkeleri ise özetle şunlar:
- Tarihi kültür varlıklarını yaşatmak ve geleceğe taşımak;
- Suriçi semtlerini bugünkü salaş durumundan kurtarmak;
- Geleneksel yapı malzemesi ve strüktürden yararlanmak;
- Deprem riskini tarihsel mimari birikimlerle en aza indirmek...
- İmar afları yaratmadan kaçak yapılaşmayı gidermek...
- Tarihsel silueti koruyacak kat sınırlamaları getirmek...
- Yeni binalar için tescilli yapılarla uyumlu tasarımlar yapmak;
- Koruma adına betonarmenin ahşapla kaplanmasını durdurmak;
- Geleneksel ticareti korumak; toptancılık, imalat ve depolamayı sur dışına çıkarmak;
- Turizm için büyük oteller yerine pansiyonculuğu canlandırmak;
- İşlevlerini kaybeden eski yapıları kültürel, sanatsal ve sosyal aktivitelerle değerlendirmek;
- Tarihi dokuda yaşamayı önemsemeyen işgalcileri yeni yerleşim alanlarına taşımak...
Eruzun, işte bu ilkeleri yaşama geçirmek üzere 'şimdilik' 25 kişilik bir ekiple çalışmaları süren kentsel tasarım projeleri hakkında basın ve sivil toplumun sürekli bilgilendirildiğini söyleyerek şu çağrıyı yapıyor: ''Tarihsel semtleri çökmekten kurtarmayı amaçlayan tüm görüş ve katkılar değerlendirilmektedir. Yeter ki asıl niyet, İMP'deki heyecanımızı söndürmek değil paylaşmak olsun...''
Konu hakkında bu yanıtları da gözeten kendi değerlendirmelerimi ise gelecek yazılarıma bırakıyorum.
|
