ehir planlamasını es geçerek büyüyen Endonezya
şehirleri, çarpık şehirleşmenin tüm işaretlerini gösteriyor: Az gelişmişlik,
seller, karartmalar ve toplu ulaşım araçlarının eksikliğinden kaynaklanan
trafik. Bunlara bir yanıt olarak Surabaya'nın Singapore'u
sayılan CitraLand gibi, şehirlerin yanında kendi kendine yeten
düzenli kent projeleri ülkede yaygınlaşıyor. Zenginleşen Endonezyalılar arasında
popüler olan bu bölgeler bazılarına göre çözüm değil. Onlara göre, çarpık
şehirleşmenin yol açtığı sorunlardan kaçmak için geliştirilen bu projeler,
sorunların daha da kötüleşmesine yol açıyor.
Planlama Derneği Genel
Sekreteri Bernardus Djonoputro, "Bu projeler şehir insanını
daha planlı bir hayat tarzıyla tanıştırdığı için bir açıdan iyi. Ancak bu
mega-projeleri ana şehirlere bağlamak büyük sorunlar yaratıyor" diyor.
Djonoputro, bu bölgelerde yaşayan insanların çevre bölgelerdeki trafiği
kötüleştirdiğini ve elektrik şebekelerini ve kanalizasyon sistemini zorladığını
belirtiyor.
Endonezya'nın en büyük
müteahhitlik firmalarından Ciputra, ülkenin en büyük ikinci
şehri Surubaya'nın 24 kilometre batısındaki büyük arazisine yapacağı proje için
şehir devleti Singapur'dan ilham almış. Singapur son derece modern altyapısı,
havaalanı ve gelişmiş kanalizasyon ve su arıtma sistemi ile ünlü. Karmaşık ve
sürekli yenilenen yol fiyatlama sistemi sayesinde Singapur'da trafik her zaman
kontrol altında. Surabaya'nın Singapur'u Citraland projesiyle şirket karmaşık
şehre bir alternatif getirmeye çalışıyor. 2003 yılında Ciputra, araziyi
Singapur'a benzetmeye başladı. Proje kapsamında yerleşim bölgeleri, ticari
bölgeler, bir üniversite, sekiz okul, yedi banka, bir hastane, bir kilise ve bir
cami, golf alanı ve eğlence merkezi bulunuyor. Surabaya'nın Singapore'u
CitraLand'de yaşayan 4 bin kadar aileye (toplamda beklenenin neredeyse yarısı)
yalnızca mükemmel bir altyapı değil ayrıca yeni bir yaşam için eğitim sözü
veriliyor.
Projenin Pazarlama Müdürü Pratami Harijanti,
"Burada yaşayanları Singapurlu gibi davranmaları için eğitmek istiyoruz" diyor.
Araba camını açıp bir parça çöpü dışarı atmanın bir refleks olduğu bir ülkede bu
zor. Çöp sorununun önüne geçmek için firma bölge halkından çöplerini yeniden
dönüştürülebilir bir şekilde ayırmalarını istiyor. Harijanti, "Çöpünüzü doğru
kutuya koymazsanız çöpleriniz toplanmayacak" diye konuşuyor.
31
yaşındaki Carol Isbandi, kocası ve iki oğluyla Surabaya'daki
hayattan çok yorulduktan sonra buraya iki yıl önce taşındıklarını söylüyor. Bir
süpermarkette konuşan Isbandi, "Singapur kadar temiz ve her şeyin düzenli olduğu
bir yerde yaşamak istedik" diyor. Ciputra yetkilileri düzenin zorlamayla
olmayacağı konusunda ısrar ediyor. Sakız çiğnemek burada yasak değil. Singapur
bu yılın Mart ayında sakız yasağını yine uzattı. Harijanti, "Bizim amacımız
gittikçe Singapur gibi olmak, onun gibi modern olmak. Ama Singapur kadar
duygusuz bir yer olmak istemiyoruz" diyor.
Ancak Surabaya'nın
Singapur'unda bile Endonezyalılara düzen getirme konusunda bir sınır var. Bazı
mülk sahipleri Endonezya şehirlerinin zengin semtlerinde çok rastlanan devasa
evler inşa ediyor. Bu günlerde Greko-Romen tarzında yapılmış Avrupa
kalelerindeki kuleleri andıran evler, zengin Endonezyalılar arasında çok moda.
Anthony Halim ziyaretçilere evinin bodrum katını gezdiriyor. Burada
hizmetçilerin kaldığı odalar on arabalık bir garajın çevresinde yer alıyor. 45
yaşındaki Halim, "Bu klasik tarzı seviyorum. Karım da seviyor" diyor. İnşaatta
çelik kullandığını söylüyor. "Gerçek Singapur tabii ki buradan daha iyi ama
burası da Endonezya'nın diğer yerleriyle mukayese edildiğinde çok daha iyi"
diyor.
|