Kardiçalı Aslını Yitiriyor

İzmir'in tarihi yaplarından biri olan Büyük Kardiçalı Han, koruma kurulunda tescilli olmasına karşın, hiçbir izin alınmaksızın özensiz biçimde yapı işlemleriyle karşı karşıya. Yapıldığı ilk yıllarda cumhuriyet döneminin özgün eserlerinden birisi olarak kabul edilen ve bu doğrultuda koruma kurulunca tescillenen bina, yapılan müdahaleler sonucu aslından çok şey yitiriyor.

Hanın iç kısmı özellikle sanat gönüllülerinin çabalarıyla ayakta tutulmaya çalışılıyor. Birbirinden farklı sanat atölyelerinin bulunduğu üst katlar duyarlı kesimler sayesinde canlı tutulma uğraşında. Ancak han, alt katlarda, cadde tarafına bakan dükkan sahiplerinin gelişigüzel uygulamalarıyla günden güne daha fazla tahrip ediliyor. Bu alandaki işletmeciler, mekanlarının dış cephesine diledikleri dekorasyonu hiçbir izin almaksızın gerçekleştiriyorar. Bu durum hanın özgünlüğünü bozduğu gibi tescilli yapıya zarar da veriyor.

Kardiçalı Ailesi tarafından 1928 yılında mimar Mehmet Fesçi'ye yaptırılan yapı, o tarihten bu yana Büyük Kardiçalı Han olarak adlanadırılıyor. Han, Türkiye'nin betonarme mimarideki ilk ticari yapı örneklerinden birisi olarak kabul ediliyor. 1952 yılında aile reisi İbrahim Kardiçalı'nın, vefat etmesi ardından varisler, han içerisindeki bazı dükkanların satış işlemini gerçekleştiriyorlar. Mülkiyetin parçalı bir yapıya bürünmesi ardından hanın bakım ve onarım işleri o tarihle birlikte aksamaya başlıyor. Günümüzde üst katlarında sanat atölyeleri boy gösteriyor. Alt kattaki pasajında ünlü Metin Oktay Kıraathanesi yer alıyor. Hanın İkinci Kordon ve Gümrük tarafına bakan alt kısımlarındaki dükkanlar ise iletişim teknolojileri, lokanta ve unlu mamuller, spor salonu işletmeciliği gibi çeşitli iş kolları tarafından kiralanmış durumda.

Büyük Kardiçalı Hanı'na özensiz yaklaşımlara yerel yönetim sessiz kalsa da, duyarlı yurttaşlar, yasalardan aldıkları güçle, olumsuzlukların giderilmesi için girişimlerde bulunuyorlar. Bununla ilgili son olarak İzmir Barosu'na kayıtlı avukat Şehrazat Mercan, İzmir 1 No'lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'na başvurarak, Kardiçalı Han'daki yasadışılığın giderilmesini istedi. Mercan, kurula verdiği dilekçede, “Kentimizin, simge yapılarından Kardiçalı Hanı'nın, Cumhuriyet Caddesi'ne bakan cephesine, son günlerde, 6-7 metre yüksekliğinde bir spor merkezi cephesi yapılmıştır. Bu çirkinliğin ve yasa dışı imalatın en kısa zamanda ortadan kaldırılarak, eski haline getirilmesi konusunda işlem yapılmasını istiyorum” yönünde görüş belirtti. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası'na göre, izin alınmaksızın ya da izne aykırı olarak tamirat ve tadilat yapanlar, koruma amaçlı imar planına aykırı davrananlar, tescilli yapılara bu biçimde fiziki müdahalede bulunanlar 1 yıldan 3 yıla kadar ağır hapis cezasıyla yargılanıyorlar. Yanı sıra, bu ihlali yapanlar hakkında, 3 bin TL ile 6 bin TL arasında para cezası öngörülüyor.