Kent 'Dönüşürken' Vekil Ne Yapar?

Kentbilimcilerin tepki gösterdiği; büyükşehir belediyelerinin kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayacağı alanları genişleten kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. Milletvekillerinin, uzayan görüşmeler sırasında bulmaca çözmeleri dikkat çekti.

Kanuna göre, büyükşehir belediyeleri; konut, sanayi, ticaret alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanlarında rekreasyon ve sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla, kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilecek.

Bir alanın kentsel dönüşüm alanı olarak ilan edilebilmesi için, alanın belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması şartı aranacak.

YETKİLERDEN YETKİ BEĞEN

Ancak, kamu mülkiyetinde veya kullanımında olan yerlerde, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilmesi ve uygulama yapılabilmesi, Bakanlar Kurulu kararına bağlı olacak. Düzenlemenin konusuyla ilgili hususlarda, TOKİ'ye verilen yetkiler de saklı olacak.

Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilecek alanın; üzerinde yapı olan veya olmayan, imarlı veya imarsız alanlar olması, alanın büyüklüğünün en az 5 en çok 500 hektar arasında olması hususlarının takdiri, belediye meclisinin yetkisinde olacak.

Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye büyükşehir belediyeleri yetkili olacak; büyükşehir belediye meclisince uygun görülmesi halinde ilçe belediyeleri de kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri yapabilecek.

AÇILAN DAVALARI DA BAĞLIYOR

Teklifin diğer ilginç yanıysa; bu alanlarda devam eden inşaatlardan projeye uygunluğu belediye tarafından kabul edilenler dışındaki diğer inşaatlar, 5 yıl süreyle durdurulacak. Bu sürenin sonunda durdurma kararının devam edip etmeyeceğine belediye karar verecek. Toplam durdurma süresi 10 yılı geçemeyecek.

Kanunun yürürlüğe girmesinden önce açılmış ve henüz karara bağlanmamış davalarda da bu hükümler uygulanacak.

Tasarı Meclis gündemine girdiği günlerde BirGün’e konuşan ilgili meslek odası yöneticileri, teklifin bu kısmının, belediyenin projelerine dava açmayı zorlaştıracağı ve imar yolsuzluklarına karşı açılacak davalarda ilgili mahkemenin kararı üzerinde bağlayıcı etki yapacağı gerekçesiyle Anayasa’yı ihlal edeceğine dikkat çekmişti.

CHP: KENT KRALLIKLARI YARATACAKLAR

Görüşmeler sırasında, CHP Grubu adına söz alan CHP Bartın Milletvekili Muhammet Rıza Yalçınkaya, kanun teklifinin gerisinde Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in olduğunu öne sürdü.

Yalçınkaya, “Teklifin; Melih Gökçek'in Ankara'nın çevresindeki yeşil alanlarda kentsel dönüşüm bölgesi ilan ettiği yerlere ilişkin vatandaşların açtığı davalar ve bu davalarda yürütme kararlarının verildiği bir döneme denk gelmesi tesadüfi değildir. Teklif, bu yürütme kararlarını devre dışı bırakmayı amaçlamaktadır. Bu düzenleme, Melih Gökçek ısmarlamasıdır. İmar planlarıyla yeşil alanları açacaksınız, sonra buraları kentsel dönüşüm alanları ilan edip peşkeş çekeceksiniz. Buna yargı 'dur' deyince de Meclis'i alet edeceksiniz. Buna izin veremeyiz. Bazılarını zengin eden bu düzenlemeleri kabul edemeyiz. Bu değişikliklerle, büyükşehir belediyeleri kent rantlarıyla dilediği gibi oynayan krallar haline geliyor, ilçe belediyeleri de mağdur ediliyor” diye konuştu.

BDP: GÖKÇEK’İ KURTARMA TASARISI

BDP Grubu adına konuşan Muş Milletvekili Nuri Yaman da “Bu teklif yasalaşırsa, rantiye kesiminin çıkarlarına hizmet edecek. Ankara Büyükşehir Belediyesine yandaş rantiyeciler yaratma imkanı tanınacak. Teklif, dönüşüm projelerine boyun eğmeyenleri cezalandırmayı amaçlıyor. Teklife eklenen geçici 1’inci madde ile Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından mağdur edilenlerin açtığı davalarda elde ettikleri kazanımlar yok edilecek. Geçici 1'inci madde ile Gökçek aleyhinde verilmiş yargı kararlarından kendisini kurtarmaya çalışıyor. Bu belediye sınırsız hak ve özgürlük tanınıyor. 'Kanun önünde herkes eşittir' ilkesi açıkça çiğneniyor. Bu yasa ile Gökçek, yargı denetiminden kurtulma amacı güdüyor” dedi.

‘BELEDİYE BAŞKANLARI PADİŞAH OLACAK’

MHP grubu adına konuşan Kırşehir Milletvekili Metin Çobanoğlu ise teklifin Büyükşehir belediye başkanlarına padişahlık yetkisi verdiğini savundu. Çobanoğlu, “Melih Gökçek, ‘ilçe belediye başkanlarını büyükşehir belediye başkanları atasın’ dedi. Zaten bu teklifle de ilçe belediyeleri yok ediliyor” dedi. Savaş halinde devlete verilen kamulaştırma yetkisinin kanun teklifiyle Büyükşehir belediyelerine verildiğini kaydeden Çobanoğlu, “Savaş halinde verilen yetkiyi siz şimdi büyükşehir belediyelerine veriyorsunuz. Aceleniz niye?” dedi. Çobanoğlu, vakıf arazileri ve Türk Silahlı Kuvvetleri arazilerinin de sağlık ve eğitim arazileri gibi, kentsel dönüşüm ilan edilecek yerler dışında tutulmasını istedi.

AKP: KENTSEL DÖNÜŞÜM ZORUNLULUK

Genel Kurul’da AKP grubu adına konuşan AKP İstanbul Milletvekili Feyzullah Kıyıklık kentlere yönelik göçün kentsel dönüşüm çalışmalarını zorunlu hale getirdiğini söyledi. Kıyıklık muhalefetin eleştirilerine “Siz Kadir Topbaş'ı, Melih Gökçek'i sevmeyebilirsiniz ama halk seviyor onlara oy veriyor” yanıtını verdi.
Yasa, çoğunluğunu AKP’nin oluşturduğu Meclis tarafından, kabul edildi.

TMMOB: TBMM suça alet edildi

TMMOB Şehir Plancıları Odası TBMM’de kabul edilen değişikliğin, kent topraklarını “kentsel dönüşüm” adı altında başlatılmış “organize talan” projesinin son aşaması olduğuna dikkat çekti. Şehir Plancıları Odası Genel Başkanı Necati Uyar yasalaştırılan haliyle değişikliğin kentsel dönüşümün bu günden sonraki bir başka anlamının da “cebren talep yaratma” olacağını belirtti. Uyar, kentleri gecekondulardan temizleme etiketiyle pazarlanan düzenlemenin, kamuya ait tüm arazilere el koyarak, çağdaş gecekondular üretilmesini sağlayacağını dile getirdi ve “Kentsel topraklarda talanı kentsel dönüşüm adı altında yasalaştırmaya, meşrulaştırmaya ve bu yolla büyük kazançlar elde etmeye çalışanların kimliği bu alanlar yeşil alanken gerçekleşmiş olan satışlar incelendiğinde çok açık ortaya çıkacaktır. Planlı biçimde gerçekleşen bu eylem kent suçu olduğu kadar, buna aracılık eden kamu görevlileri açısından da görevi kötüye kullanma suçudur. Ne yazık ki bu suça TBMM de alet edilmiştir.” dedi.