Koruma Kurulunun AKM Çelişkisi

'Ertuğrul 1890' filmi afişinin Taksim’deki Atatürk Kültür Merkezi’ne asılması koruma kurulu kararlarındaki çelişkiyi de ortaya çıkardı. Radikal'den Ömer Erbil'in haberine göre, İstanbul 2 Numaralı Koruma Kurulu, ticari kaygı gütmediği, bakanlığın etkinliği olduğu gerekçesiyle 15 Ocak 2016'ya kadar afişin asılmasına izin verdi. Oysa daha önce Türk Sinemasının 100. Yılı münasebetiyle AKM’ya asılmak istenen afiş, kurul tarafından reddedilmiş ancak Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın baskısı ile karar değiştirilmişti. Daha önce polisler için karakol olarak kullanıldığı iddia edilen AKM’nin Taksim Meydanı'na bakan yüzünü kaplayacak büyüklükte filim afişinin asılması tartışmaları da beraberinde getirdi.

"İzin vermeyiz demişti ama"

AKM’ye afiş asılması tartışması ilk değil. 2014 yılı içinde de Türk Sineması'nın 100. Yılı tanıtım afişi AKM’ye asılmak istenmiş ancak tescilli binaya zarar vereceği gerekçesiyle İstanbul 2 Numaralı Koruma Kurulu’nca reddedilmişti. Daha sonra kurul üyelerinden bazıları değiştirilerek karar dağıtıma sokulmadan yeni bir karar alınıp afişin geçici süre ile asılmasına onay çıkmıştı. Afişin kaldırılmasından sonra 3 Aralık 2014 tarihli yeni bir karar alarak, tanıtım amaçlı başka bir afiş asılmasının yapıya zarar vereceği gerekçesiyle izin verilmeyeceği belirtilmişti.
Ancak bu kararın üzerinden yaklaşık bir yıl geçtikten sonra geçen ay  kurul yeni bir karar aldı. Bu kararda Ertuğrul 1890 filminin bakanlığın bir etkinliği olduğu, ticari amaç gütmediği ve 15 Ocak 2016 tarihine kadar geçici süre ile asılmasında sakınca görülmedi belirtilerek filmin afişinin asılmasına onay verdi.

Yasa izin vermiyor

2863 sayılı Kültür Varlıklarını Koruma Yasası çerçevesinde tescilli eserlere reklam amaçlı afiş asılmasına izin verilmiyor. Koruma kurulu inisiyatifine bırakılmış olsa da ilke kararları gereği tarihi esere zarar verecek her türlü müdahaleden kaçınılması öngörülüyor. İlke kararında yada yasada bakanlığın etkinliği yada ticari amaç gütmek, kültürel etkinlik gibi ayrımcılıktan bahsetmiyor. Bu açıdan bakıldığında İstanbul 2 No'lu Koruma Kurulu’nun almış olduğu kararın hukuka uygun olmadığı ifade ediliyor.

Atatürk Kültür Merkezine ilişkin eski Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek’in bu yılın başında verdiği soru önergesine bakanlık verdiği cevapta İstanbul 2 Numaralı Koruma Kurulu tarafından alınan kararlar şöyle sıralanmıştı;

*06.06.2012 tarih ve 498 sayılı kararı ile “… 750 ada, 104 parselde yer alan Atatürk Kültür Merkezi binasının cephesinde inşaat süresince kurulacak iskeleye, görüntü kirliliğini engellemek ve güvenlik amacıyla, üzerinde kültür ve sanatla ilgili fotoğraflar ile Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve sponsor firmanın amblemlerinin bulunduğu ticari amaç içermeyen bez afişin, iskele söküldüğünde kaldırılmak şartıyla asılmasında 2863 sayılı Yasa kapsamında Kurulumuzca sakınca bulunmadığına karar verildi."

* 09.07.2014 tarih ve 2430 sayılı kararı ile “…750 ada, 104 parselde yer alan tescilli Atatürk Kültür Merkezi'nin Taksim cephesine bakanlık tarafından önerilen tanıtıma yönelik afişin yapıya zarar vermeyecek şekilde geçici süreyle asılmasının uygun olduğuna, afişin asılmasına yönelik uygulama detaylarının bilahare kurulumuza iletilmesine karar verildi.”

*03.12.2014 tarih ve 2902 sayılı kararı ile”…750 ada, 104 parselde yer alan tescilli Atatürk Kültür Merkezi'nin Taksim cephesine;  Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından önerilen ve geçici süreyle asılan afişin hava muhalefeti nedeni ile parçalanmasından dolayı yenilenmesi ile ilgili Kurulumuzun '09.07.2014 tarih ve 2430 sayılı kararının geçerli olduğuna, söz konusu kurul kararı ile asılmasına izin verilen afişin Türk Sinemasının 100. yılının bitmesine müteakip tescilli esere zarar verilmeden kaldırılmasına ve her türlü tanıtım amaçlı afişlerin yapının cephesine asılmasının kültür varlığına zarar vereceğinden talebin uygun olmadığına karar verildi.”