Marmara SOS Veriyor

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü’nün yürüttüğü “Su Kalitesi İzleme Araştırması”nda görev alan Yrd. Doç. Dr. Ahsen Yüksek’in araştırmalarına göre Marmara Denizi, su kirliliği ve balık türleri açısından ciddi bir tehlike ile karşı karşıya. Yüksek, Haliç’in iç kesimlerinde balık türü çeşitliliğinde düşş tespit edildiğine, eski yayınlara göre Karadeniz ve Marmara’da yaşayan fokların artık burada bulunmadığına dikkat çekiyor. Yüksek’e göre Marmara Denizi’ndeki körfezler yanlış kullanılıyor ama Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerin de yaşanan kirlilikte etkisi büyük.

Deniz Temiz Turmepa, Temmuz 2008 sayısında Marmara Denizi’nde yaşanan kirliliğe geniş yer ayırdı. İÜ Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü’nün yürüttüğü “Su Kalitesi İzleme Araştırması”nda görev alan Yrd. Doç. Dr. Ahsen Yüksek, Haliç’in balık çeşitliliği konusunda yürütülen projede de çalışmalarını sürdürüyor.

Yüksek, Galata ve Unkapanı köprüsü arasındaki kısmın iç kesimlerinde tür çeşitliliğinin düştüğüne dikkat çekerek “Eski Galata Köprüsü’nün Haliç’in su sirkülasyonunu olumsuz etkilemesi ve su kalitesini bozması bu bölgelerde yaşayan türleri olumsuz etkiledi” diyor.

Tüm Marmara genelinde Çevre ve Orman Bakanlığı ile su kalitesi ve plankton üzerine araştırmalar da yaptığını belirten Yüksek; Gemlik, İzmit, Erdek körfezlerinin yanı sıra dere girdilerinden 1000-1200 metrelik çukurlara, fabrika-kanalizasyon atıklarına kadar Marmara Denizi’nden toplam 90 noktada kirleticilerin kaynağı ve nitelikleri hakkında bilgi topladıklarını anlatıyor.

Tüm insanlığın yayılımcı, yok edici politikası yüzünden Marmara’nın zarar gördüğüne vurgu yapan Yüksek, “Eski yayınlara göre Karadeniz ve Marmara’da yaşayan nesli tehlike altında olan foklar, bilim adamlarının çabaları ile halen Akdeniz ve Ege’de yaşatılıyor. Azalan türlerin sorumlusu sadece Türkiye değil. Balıkçılığa ve kirliliğe bağlı sorunlarda Karadeniz’e kıyısı olan tüm ülkelerin, hatta Orta Avrupa’nın Akdeniz’de ise Akdeniz’e kıyısı olan tüm ülkelerin etkisi var. Marmara Denizi’nde de körfezlerimizi yanlış kullanıyoruz. Örneğin İzmit Körfezi’ne Türkiye’nin en önemli sanayisini getirmişiz. Bu kadar popülasyonun ve sanayinin atığı, nehirlerle veya deşarjlarla alıcı ortam olarak İzmit Körfezi’ne gelmekte, dolayısıyla Marmara’ya veriliyor” diyor.

Gemlik ve Bandırma körfezlerinin çok zor durumda olduğuna vurgu yapan Yüksek, su kalitesindeki bozulmaya paralel olarak çözülmüş oksijen miktarının iç kısımlarda yok denecek kadar azaldığını ifade ediyor. İç kısımlardaki biyoçeşitliliğin de yok olmak üzere olduğunu söyleyen Yüksek şöyle konuşuyor:

“Ben Gemlik Körfezi orta hattında, derin bölgelerinde sıfır oksijen tespit ettim. Sıfır oksijen demek canlı yok demektir. İzmit Körfezi’nde de aynı durumla karşılaştık, ama orada rehabilitasyon ile geriye dönüşler de oldu. Denizel ortamı yok ettikten sonra geriye dönüşüm son derece pahalı rehabilitasyonlar ile gerçekleşmektedir ki bu, ülke ekonomisi için büyük yüktür.”

Yüksek, 1980’li yıllarda Haliç’te hiçbir canlı türüne rastlanamazken bugün yapılan rehabilitasyon çalışmaları sonrasında Haliç’in 36 balık türünün yumurtlama ve yavru geliştirme sahası olduğunu, ancak deltanın yanlış kullanımının İstanbul’a büyük bir ekonomik diyet ödettiğini vurguluyor.