Petrol Piyasasına Yeni Düzenleme!

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK) hazırlanan "Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik", Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Petrol piyasasında faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler ve gözetim firmaları ile ilgili yapılacak denetimlerle bu kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı faaliyet ve işlemleri nedeniyle yapılacak ön araştırma ve soruşturmalarda takip edilecek usul ve esasları kapsayan yönetmelikle, Kurum, piyasa faaliyetlerini kendi personeli veya gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşları personeli eliyle denetime tabi tutacak.

Denetlenen gerçek veya tüzel kişiler; işletme, tesis ve yatırımları ile yasal defter kayıtları ve belgelerini Kurum denetimine sunmakla, piyasa faaliyetine konu olan her türlü emtianın incelenmesini ve numune alınmasını sağlamakla yükümlü olacak. Bu kişiler, denetim yapmakla görevlendirilen Kurum personeli tarafından piyasa faaliyetine ilişkin gerekli görülen her türlü bilgi, belge ve defterin aslını ibraz edecek, hesap, işlem ve mali tabloları ile iç kontrol sistemlerini denetime uygun ve hazır hale getirecek.

Denetlenen gerçek veya tüzel kişiler, gizlilik gerekçesiyle bilgi, belge ve numune vermekten imtina edemeyecek. Denetim yapan kurum personelinin yetkileri ve yükümlülükleri, denetimde uyulacak ilkelerin belirlendiği yönetmeliğe göre, piyasa faaliyetlerine ilişkin ihbar ve şikayetler doğrudan Kuruma veya Kurum adına denetim yapmakla yetkilendirilen diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yapılacak.

İhbar ve şikayetler

Akaryakıt ve madeni yağın niteliğine ilişkin kullanıcı ihbar ve şikayetleri, öncelikle bunların satın alındığı kişiye ve/veya bu kişinin tedarikçisine yapılacak. Yapılacak şikayete 30 gün içerisinde hiç veya tatmin edici cevap alınamadığı takdirde yapılan yazışmalar da ek yapılarak Kuruma müracaat edilebilecek.

Teknik düzenlemelere uygun olmayan akaryakıt ve madeni yağ ikmal edenler, kullanıcıya verdikleri zarar ve hasarları tazmin etmekle yükümlü olacak. Zarar ve hasarların tazmini hususunda taraflar arasında anlaşmazlık olması halinde Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanacak.

Uygunluğu akredite laboratuvar analizi belirleyecek

Yönetmeliğe göre, ihbar ve şikayet dilekçelerine ihbar veya şikayete konu satış belgesinin aslı veya fotokopisiyle konuya ilişkin daha önce yapılan başvuru ve işlemlerin bilgi ve belgeleri eklenecek.

Dağıtıcılar, kendi tescilli markası altında yapılan faaliyetlere ilişkin kalite kontrol izlemesini etkin biçimde yapacak. Dağıtıcılar, bayilerinin ilgili mevzuat çerçevesinde yapılan tek elden satış sözleşmesine uygun piyasa faaliyeti yapıp yapmadığını denetlemek, bayilerinde kaçak akaryakıt satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir denetim sistemi kurmak ve uygulamak ile bayiliğin iptal edilmesi halinde gerekçeleriyle birlikte Kuruma bildirmekle yükümlü olacak.

Dağıtıcı lisansı sahibi, kurduğu denetim sistemine Kurumun erişimini sağlayacak, şikayet başvurularını, başvuru tarihinden itibaren en geç 30 gün içerisinde müşterinin talep etmesi halinde elektronik posta veya yazılı olarak cevaplayacak ve gerekli işlemi yapacak. Kurumca yapılan değerlendirme sonucu işleme konulan ihbar ve şikayet üzerine, gerekirse Kurum personeli veya Kurum adına denetim yapmakla yetkilendirilen diğer kamu kurum ve kuruluşları vasıtasıyla numune alınmak suretiyle şikayet konusu akaryakıt ve madeni yağın teknik düzenlemelere uygun olup olmadığı akredite laboratuvar analiziyle belirlenecek. İhbar ve şikayet konusunun akaryakıt ve madeni yağın teknik düzenlemelere uymadığı yönünde olması ve yapılan laboratuvar analizinin bu iddiayı doğrulamaması halinde, ihbar ve şikayet Kurul gündemine alınmaksızın işlemden kaldırılacak.

Denetimle görevli personel, kendisinin veya ihbar ve şikayet sahibinin ya da bildirimi yapan mercilerin tespitleri üzerine, lisanssız piyasa faaliyeti yapıldığı ya da kaçak akaryakıt ikmal edildiği hususunda ciddi emarelere ulaşırsa, söz konusu faaliyeti veya ürün ikmalini geçici olarak mühürleme suretiyle durduracak. Bu konuda gerekirse adli ve mülki makamlardan yaptırım talebinde bulunacak. Kurul, gerek görürse konu hakkında ön araştırma ve/veya soruşturma açılmasına karar verebilecek.

Ulusal marker şartlarını taşımayanlardan numune alınacak

Yönetmeliğe göre, denetim, ön araştırma ve soruşturmalarda, gerek görülmesi halinde seyyar kontrol cihazı ile ulusal marker kontrolü yapılır ve/veya test ve analiz yapılmak üzere numune alınacak. Seyyar kontrol cihazıyla yapılan ulusal marker kontrolüyle ilgili Ulusal Marker Tespit Tutanağı üç nüsha olarak düzenlenecek.

Ulusal markerin gerekli şart ve seviyede bulunmadığının tespiti halinde, Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelikte öngörülen analizler yapılmak üzere numune alınacak. Aynı zamanda, geçici mühürleme yapılarak adli işlemler için ilgili cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacak. Bu durum, idari para cezası ve idari yaptırımların uygulanmasına engel teşkil etmeyecek.

Alınan numunelerin analizi, akreditasyon kuruluşları tarafından akredite edilmiş sabit veya gezici laboratuvarlar vasıtasıyla yapılacak.

Marker seviyesi geçersiz çıkan yerler geçici mühürlenecek

Akaryakıt veya madeni yağın teknik düzenlemelere uygun olmadığının veya akaryakıtta ulusal markerin gerekli şart ve seviyede bulunmadığının tespit edilmesi halinde, bunların piyasaya arzı geçici olarak mühürleme suretiyle durdurulacak ve yapılan işlem Kurul gündemine öncelikle alınacak. Akaryakıt veya madeni yağın teknik düzenlemelere uygun olup olmadığı akredite laboratuvar analiziyle tespit edilecek. Seyyar kontrol cihazı ile yapılan ölçüm sonucunda ulusal marker seviyesi geçersiz çıkarsa akredite laboratuvar sonucuna kadar ulusal marker seviyesi geçersiz çıkan numunenin alındığı tank, pompa gibi yerlerle sınırlı olmak üzere geçici mühürleme yapılacak.

Alınan numunede ulusal marker seviyesinin geçersiz olduğunun akredite laboratuvar analiz raporuyla tespiti halinde rafineri hariç her türlü tesis mühürlenerek lisansa tabi tüm faaliyetler kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar geçici olarak durdurulacak. Ulusal markere bağlı olmayan kaçak akaryakıt tespiti halinde de rafineri hariç her türlü tesis mühürlenerek lisansa tabi tüm faaliyetler kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar geçici olarak durdurulacak.

Kaçak akaryakıtın icrası için tesis gerektirmeyen ihrakiye teslimi lisansı veya istasyonsuz bayilik lisansı sahiplerinin faaliyetleri, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar geçici olarak durdurularak Kurumun internet sitesinde ilan edilecek. Kaçak akaryakıt veya sahte ulusal marker elde etmeye, satmaya ya da herhangi bir piyasa faaliyetine konu etmeye yarayacak şekilde lisansa esas teşkil eden belgelerde belirlenenlere aykırı olarak sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipman bulunan tesisler mühürlenecek. Akaryakıt istasyonu kapsamında sürdürülen bayilik faaliyetlerinin ilgili mevzuata aykırılığının tespit edilmesi halinde akaryakıt ikmali geçici olarak mühürlenerek durdurulacak.

Piyasa faaliyetine geçici durdurma

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, resen veya kendisine intikal eden ihbar veya şikayetler üzerine, petrol piyasasında faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı faaliyet ve işlemleri nedeniyle, doğrudan soruşturma açılmasına ya da soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için ön araştırma yapılmasına karar verecek. Ön araştırma raporu, Başkan tarafından Kurul gündemine öncelikle alınacak ve Kurul, soruşturma açılıp açılmamasına karar verecek. EPDK Denetim Dairesi Başkanlığı bünyesinde yürütülen soruşturma, Kurulca soruşturma açılmasına karar verildiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde tamamlanacak.

Aykırılığın verilen süre içinde giderilmiş olduğunun tespiti durumunda, geçici durdurma işlemi yapılmaksızın soruşturmaya devam edilecek. Aykırılığın tam olarak giderilmemiş olduğunun tespiti halinde Kurul, piyasa faaliyetini otuz günden az yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici olarak durdurabilecek.

Kurul, soruşturma konusu üzerinde yapacağı inceleme ve değerlendirme neticesinde soruşturma raporuyla bağlı olmaksızın kararını verecek. Soruşturma raporunda ilgili mevzuat hükümlerine aykırılık tespit edilmiş olması ve bu tespitin Kurul tarafından da sabit görülmesi halinde ilgili kanunlarda öngörülen ceza ve yaptırımların uygulanması kararlaştırılacak.

İdari para cezaları, ön araştırma veya soruşturma aşamasının tamamlanmasından sonra Kurul tarafından en geç üç ay içinde karara bağlanacak.

EPDK kamu davalarını katılan sıfatı ile takip edebilecek

Yönetmeliğe göre, petrol piyasasında faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı faaliyet ve işlemlerinden, ön araştırma ve soruşturma prosedürüne gerek olmayacak derecede açık olduğu Kurul tarafından belirlenenler için yazılı savunma alınacak. İlgili mevzuat hükümlerine aykırılığın Kurul tarafından sabit görülmesi halinde ilgili kanunlarda öngörülen ceza ve yaptırımların uygulanması kararlaştırılacak.

İdari para cezaları tebliğ tarihini izleyen 30 gün içinde ödenmezse ilgili vergi dairesi aracılığıyla tahsil edilecek ve tahsilatta Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanacak.

EPDK, piyasa faaliyetlerine ilişkin lisans sahipleri veya yetkilileri hakkında açılan kamu davalarını katılan sıfatıyla takip edebilecek. Bu konularla ilgili olarak suç duyurusunda bulunabileceği gibi mevzuatın uygulanması açısından adli ve mülki makamlardan yaptırım talebinde bulunabilecek.