Bu yıl 32 yıl aradan sonra 1 Mayıs kutlamalarına ev
sahipliği yapan Taksim Meydanı, şimdi de isim değişikliği
talepleriyle gündemde. Önce Beyoğlu Belediye Meclisi’nde CHP’li
üyelerin verdiği sözlü önergeyle resmi girişime dönüşen isim değişikliği talebi
son olarak da bu konudaki yetkili kurum olan İstanbul Büyükşehir
Belediyesi Meclisi’nde gündeme geldi.
İBB Meclisi’nin 10 Mayıs 2010 tarihli oturumunda söz alan CHP Meclis Grup
Başkan Vekili Atalay Oğul, Taksim Meydanı’nın isminin
‘1 Mayıs’ olarak değiştirilmesini teklif etti. Oğul’un CHP grubu adına
isim değişikliği için sunduğu yazılı önergeye Ak Parti grubu da destek vererek
“evet” oyu verdi. Oy birliğiyle başkanlık makamına sunulan ve Belediye Başkanı
Kadir Topbaş’ın tasarrufunu bekleyen önerge, isim değişikliğine
ilişkin tartışmaları da başlattı.
Tarihçiler Taksim isminin tarihe gömülmesine yol açacak değişikliğe karşı
çıkarken, sendika başkanlarının önerisi ise alanın ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’
olması. İşte görüşler:
Desteklemeyenler
Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı Prof. Dr. İlber Ortaylı: “Ben
bu meydan isimlerinin değiştirilmesine çok karşıyım ama istiyorlarsa usulleri
var, referandum gibi bir şey yapılır, verilir. 1 Mayıs bizim için çok acı bir
anı. 1 Mayıs’ta bütün millet şenlik içinde olur. Bu şenlikli gösteri iki kez
ihlal edildi, bu ihlallerin yaşandığı iki ülke de sosyalist falan değil.
Biri Şikago biri de bizimkisi. Buralarda da sosyalizm ne yazdı ne kaldı. Yani
bunu ebedileştirmek bir düşünce. Bu tartışmalı bir düşünce. Çok hoş bir şey
değil. Olay çok kötü bir olaydı. İsmini vereceğine olayı aydınlat.”
İstanbul tarihi uzmanı Prof. Dr. Semavi Eyice: “Olmaz.
Bunu kim isterse istesin, bu olmaz. Yabancılar işgal sırasında o zamanki adıyla
Büyük Cadde’deki bütün binaları Yunan, İngiliz ve Fransız bayraklarıyla donattı.
1923 yılından sonra burası İstiklal Caddesi oldu. Buradaki resmi geçiti izlemek
çocukluğumun en büyük merakıydı. Yabancılara karşı bir gösteriydi. Bunun ulaşım
noktası da Cumhuriyet Anıtı’ydı. Cumhuriyet Anıtı Taksim Anıtı olarak da anılır.
Cumhuriyet döneminde de Taksim olarak geçer oranın adı. Bizim en büyük huyumuz
tarihi isimleri ortadan kaldırıp günlük politikaya yönelik isimler vermek.
Bunlara şiddetle karşıyım.”
2. No’lu İstanbul Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu Başkanı
Prof. Dr. Mete Tapan: “Bu türlü meydan ve sokakların isminin
değiştirilmesinden yana değilim. Bu tür yaklaşımları doğru
bulmuyorum. Cumhuriyet tarihimizin simgesel bir ismidir. Ben herhangi bir
değişikliğin yapılmasından yana değilim.”
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Danışma Kurulu üyesi Korhan
Gümüş: “Bu konuda olmaz da denemez, olur da denemez. Tartışılır,
müzakere edilir, herkes ikna olursa olur. Bu kamusal mekânın bir yönetim planına
ihtiyacı var. Bir bakıyorsunuz kongre vadisi oluyor bir bakıyorsunuz apartman
yapılıyor içine. Niye sivil kullanıma açık değil Taksim Meydanı? Bence 1
Mayıs’ta 1 Mayıs Meydanı olsun. 11 Mayıs’ta da 11 Mayıs Meydanı olsun. 11 Mayıs
330, İstanbul’un tarihte ilk kez siyasi başkent olmasının yıldönümü. İstanbul’un
önemli günleri şenlikli bir şekilde kutlansın.”
Destekleyenler
Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun
Kahraman: “Taksim Meydanı kent için çok simgesel. Herkes
Beyoğlu’ndan bahsederken Taksim adını kullanır. Diğer yandan da meydan işçi ve
emek hareketi için de çok önemli bir nokta. Bir uzman olarak isim değişikliğinin
halk tarafından pek tutulmayacağını düşünüyorum. Kâğıt üzerinde değişiklik pek
bir şeyi değiştirmez. Ama emek hareketi açısından bakıldığında da böyle bir
kararın alınması olumlu bir eylem olur.”
KESK Başkanı Sami Evren: “Bazı meydanların tarihsel ve
toplumsal önemi vardır. Orada 37 insanımız katledilmiştir. Bu meydanın adının
toplumsal karşılığı 1 Mayıs Meydanı’dır. İşin hukuksal prosedürü de
tamamlanırsa, toplumsal kimliği ile bütünleşir. ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’ dendiği
zaman mesele kalmıyor zaten. ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’ bize göre daha uygundur.”
DİSK Başkanı Süleyman Çelebi: “Bu ülkede Taksim 1 Mayıs
alanı çok önemli. 37 insanımız öldü. Bizim de talebimiz ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’
olması. Toplumun yüzde 70’i 80’i, bugün bir referandum yapıp
İstanbullulara da sorsanız ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’ olsun derler. Ben de buna
uygun bir kararın çıkmasını talep ediyorum.”
Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhçu: “1977 katliamı ve sonraki
süreçte Taksim emek bayramıyla özdeşleşti ve toplum için bir simge haline geldi.
Taksim denince akla her zaman geçmişteki coşkulu katılım ve emekçi bayramı akla
gelmektedir. Taksim’in mekânsal özellikleri ve konumu göze alındığında 1 Mayıs
Meydanı olması doğru bir karar olacaktır. Toplumun beklentilerinin de bu yönde
olduğuna inanıyorum.”
Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi eski Başkanı Erhan
Demirdizen: “Avrupa’nın çok ünlü meydanları var ancak bizde meydanlar
çok azdır ve kâğıt üzerindedir. Bu nedenle Taksim Meydanı anlam kazanıyor.
Meydanın tanınır hale gelmesinde 1977 yılındaki olayın da etkisi var. Yanlış bir
girişim değil. Böyle bir isim o meydanın tarihi kimliğine uygun olur.”
Su taksiminden Taksim’e
Taksim semti ve meydanı adını, eskiden Galata-Beyoğlu suyunun “taksim
edildiği”, Taksim Maksemi’nden almıştır. 1730’lu yıllarda Boğaziçi kıyısında
artan yerleşim nedeniyle ortaya çıkan su sorununa çözüm için yapılan makseme
kanallarla getirilen su, buradan çeşitli yönlere taksim ediliyordu. Suyun
taksimi yıllar içinde meydan ve çevresine de adını verdi. Taksim’in meydan
olması da Cumhuriyet dönemi sonrasında yaşandı. Taksim Meydanı Cumhuriyetin ilk
dönemlerinde yeni devletin bir simgesi olarak görüldü. Cumhuriyet Anıtı
çevresinde yapılan törenler ulusal övünç tabloları olarak
yansıdı.
|