Yatırımlarına krize rağmen ara vermeyen, yassı çelik yatırımlarında ise hız
kazanan sektörde, devreye giren ve devreye girmesi beklenen yeni kapasitelerle,
2013 yılında Türkiye’nin dünya çelik üretiminde 9’uncu sıraya
yükselmesi, yassı üründe ise ‘net ihracatçı’ olması bekleniyor.
Krize rağmen geçen yıl ham çelik üretimindeki daralmayı sınırlı tutan ve
dünya ham çelik üretiminden daha az daralan Türk demir çelik sektörünün, 2010
yılında üretimindeki artış, kriz dönemindeki sınırlı daralmanın yol açtığı baz
etkisi sebebiyle, daha makul seviyelerde seyrini sürdürdü. Bu arada sektör
geleceğe yönelik yatırımlarında hız kesmezken, özellikle yassı çelikte hali
hazırda devreye giren ve süren yatırımların etkisiyle devreye girmeye devam
etmesi planlanan yeni kapasitelerle, 2013 yılından itibaren net ihracatçı
konumuna gelmesi bekleniyor. Bu sayede ülkenin, uluslararası pazardaki konumunu
daha da güçlendirmesi öngörülürken, sektörde, gerek ithal ikamesi gerekse
ihracatta sağlanacak artış sayesinde Türkiye’nin dış ticaret açığının
kapatılmasına olan katkının, önemli ölçüde artırılması hedefleniyor.
Dünya ham çelik üretiminin yüzde 8.1, Çin hariç dünya ham çelik üretiminin
yüzde 21.5 oranında gerilediği kriz yılı 2009 yılında, Türkiye’nin üretimi
yalnızca yüzde 5.6 oranında geriledi. Geçen yıl demir çelik sektörünün üretimi,
26.8 milyon tondan 25.3 milyon tona, çelik ürünleri tüketimi ise yüzde 16.1
oranında düşüşle 21.4 milyon tondan 18 milyon tona geriledi. Bu yönüyle Türkiye,
dünyanın en büyük 15 çelik üreticisi arasında, Çin ve Hindistan’ın ardından en
iyi performansı gösteren üçüncü ülke oldu. Krizin etkilerinin tam anlamıyla
hissedildiği söz konusu yıl, Türkiye’nin üretimindeki daralma sınırlı seviyede
kalırken, bu durum 2010 yılında gözlenen toparlanmaya olumsuz yansıdı. 2009
yılında, büyük üreticilerde gözlenen yüzde 30-35’lere varan üretim düşüşü, 2010
yılında yerini yüksek üretim artışlarına bırakırken, Türkiye’nin üretimindeki
artış, kriz dönemindeki sınırlı daralmanın yol açtığı baz etkisi sebebiyle, daha
makul seviyelerde de olsa seyrini sürdürdü.
Çelik üretiminde hedef dünyada dokuzunculuk
2010 yılının ilk çeyreğinde dünya ham çelik üretimindeki yüzde 29’luk artışa
karşılık, Türkiye’nin üretimi yalnızca yüzde 7.6 arttı. 2010 yılının Ocak-Eylül
döneminde ise, sektörün ham çelik üretimi bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla
yüzde 11.9 oranında artışla, 18.6 milyon tondan 20.9 milyon tona yükseldi.
Sektör temsilcileri, söz konusu üretim artışında, yassı ürün üretimine yönelik
olarak yeni devreye giren kapasitelerin önemli payına dikkat çekiyor. Yıl sonu
itibariyle Türkiye’nin ham çelik üretiminin, 28.5 milyon ton seviyesine ulaşması
bekleniyor. Geçen yıllarda dünyanın 11’inci, Avrupa’nın ise üçüncü büyük ham
çelik üreticisi olan Türkiye, krizden görece az etkilenmesi sayesinde dünyanın
10’uncu, Avrupa’nın ise ikinci en büyük üretici ülkesi konumuna yükselmişti.
Türkiye’nin dünyanın en çok ham çelik üreten ülkeler sıralamasında, bu yılı
10’uncu sırada tamamlaması; 2013 yılına kadar ise, bir kademe daha ilerleyerek
dünya çelik üretiminde 9’uncu sıraya yükselmesi hedefleniyor.
İhracat, ‘miktar’da daraldı ‘değer’de ise istikrarlı
Türkiye’nin demir çelik sektörü ihracatında, 2010 yılının ilk 10 ayında 2009
yılının aynı dönemine göre miktar olarak daralma olmasına rağmen değer olarak
istikrarlı bir iyileşme eğilimi görüldü. Sektör 2010 yılının ilk dokuz ayında,
geçen yılın aynı dönemine kıyasla miktar bazında yüzde 9 oranında düşüşle 14.3
milyon tona kadar gerilemesine rağmen, değer bazında yüzde 8.2 oranındaki
artışla 10 milyar dolar seviyesine yükseldi. 2010 yılında, Yakın ve Ortadoğu
Asya, Orta ve Güney Amerika ve Kuzey Amerika ülkelerine yapılan demir çelik
mamulleri ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre artarken, Kuzey Afrika
ülkelerine ise azaldı. Demir çelik ihracatında en dikkat çekici noktalardan
biri, Suudi Arabistan’a yapılan ihracattaki artış oldu. Buna göre Suudi
Arabistan’a, 2009 yılının ilk 10 ayında 627 bin ton ve 329 milyon dolar demir
çelik ihracatı gerçekleştirilirken, 2010 yılının aynı döneminde 1.35 milyon ton
karşılığı 810 milyon dolar ihracat yapıldı. Suudi Arabistan bu dönemde, miktarda
yüzde 145 oranlık artışla en çok ihracat yapılan ikinci ülke oldu. Sektör, söz
konusu dönemde Birleşik Arap Emirliklerine (BAE) ise 1.93 milyon ton karşılığı
1.07 milyar dolar demir çelik ihracatı gerçekleştirdi.
Yassıda kapasite artıyor
Geçen yılın ilk yarısında sektörde, yüzde 84 uzun, yüzde 16 yassı mamul
üretilirken, 2010’un ilk yarısında toplam üretim içinde uzun oranı yüzde 79’a
düşerken, yassı mamul yüzde 23’e yükseldi. Böylece yassı mamul üretimi yüzde 58
artarak, 1.95 milyon tondan 3.1 milyon tona çıktı. Türkiye’nin 2010 yılına kadar
açık verdiği sıcak haddelenmiş yassı çelikte, 2011 yılında yaklaşık olarak 2-3
milyon ton civarında yassı mamul fazlası olması bekleniyor. Son yıllarda yassı
ürüne yapılan yatırımların artması ve devreye alınacak yeni kapasitelerle,
2013-2014 yıllarından itibaren, Türkiye’nin yassı mamulde net ihracatçı olması
bekleniyor. Buna göre, 2013 yılında 54 milyon ton olması beklenen üretim
kapasitesinin, 39 milyon tonunun uzun çelik, 15 milyon tonunun yassı çelik
olması öngörülüyor.
|