|
Doğal afetleri 3 gün önceden haber veren erken uyarı
sistemi Rize'de faaliyete geçti. İstanbul Teknik
Üniversitesi'nce (İTÜ) kurulan Afet Bilgi ve Meteorolojik Uyarı
Sistemi (RABİS) sayesinde, yüzde 75'i heyelan riski altında bulunan
kentte artık muhtemel sel ve toprak kaymaları 3 gün önceden bilinebilecek.
Her yıl onlarca cana mal olan doğal afete karşı önlem alınabilecek.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu'nun
(TÜBİTAK) desteği ile 2 yılda tamamlanan sistem, 6,5 milyon TL'ye mal
oldu. Türkiye'de ilk olan projeyi Meteoroloji Genel Müdürlüğü
ile Rize Valiliği işletecek.
Bilim adamlarının çevre raporlarına göre iklim değişikliği sebebiyle dünyada
yağışlarda ciddi oranlarda azalma yaşanacak. Ancak sadece Doğu Karadeniz'de
yağışlar yüzde 30 artacak. Halihazırda yüzde 75'i heyelan bölgesi olan
Karadeniz'deki yoğun yağış düzenli değil, ani ve yıkıcı etkiler bırakabilecek.
Bu tezden hareketle araştırmacılar, Türkiye'nin diğer illerinde de örnek olacak
RABİS Projesi'ni Rize'de hayata geçirdi. Coğrafi bilgi, uzaktan algılama ve
meteorolojik erken uyarı sistemlerinin kullanıldığı çalışma ile afetler
karşısında insan kaybının ve maddi zararın en aza indirilmesi amaçlanıyor. Fikir
babalığını İTÜ Rektörü Muhammed Şahin'in yaptığı projede 40
akademisyen ve 30 mühendis yer aldı. Bütçe ise TÜBİTAK tarafından sağlandı.
Rektör Şahin, RABİS'in Afet Bilgi Sistemi ile Meteorolojik Erken Uyarı
Sistemi'nin birlikte çalışması açısından Türkiye ve dünyada ilk olduğunu
kaydetti. Sistemin hem meteorolojik hem de toprağın derinlerine konulan
istasyonlar vasıtasıyla toprak hareketlerini önceden tespit ettiğini belirten
Şahin, aynı sistemin İstanbul'da deprem hasar analizi yapacak projesi için
çalışmalara devam ettiğini söyledi. İstanbul'da kullanılan erken uyarı sistemi,
sadece yağış durumunu kapsıyor. Şahin, sistemi neden Rize'de kurduklarını ise
şöyle açıkladı: "Rize'yi, arazi ve toprak yoğunluğu açısından en riskli ve
sorunlu bölge olduğu için seçtik."
Rize'nin röntgeni çekildi
Proje kapsamında Rize'nin jeolojik röntgeni çekildi. Sel ve heyelanlı
bölgelere 10 adet meteorolojik erken uyarı istasyonu kurulacak. Sürekli yağış,
sıcaklık, toprak nemi ve hareketleri anında Afet Bilgi Sistemi'ne oradan Rize
Afet Koordinasyon Merkezi'ne iletilecek. Bu sayede risk olan bölgelerdeki
vatandaşlar afetin birkaç gün öncesinden uyarılacak. RABİS'le elde edilen
veriler Rize şehir planlamasında ve tarım alanında da önemli bir ölçüt olacak.
Yerleşimin riskli olduğu alanlara ev kurulması önlenecek.
|
