Uyarı Sistemi Kuruldu, Sel 3 Gün Önceden Bilinecek

Doğal afetleri 3 gün önceden haber veren erken uyarı sistemi Rize'de faaliyete geçti. İstanbul Teknik Üniversitesi'nce (İTÜ) kurulan Afet Bilgi ve Meteorolojik Uyarı Sistemi (RABİS) sayesinde, yüzde 75'i heyelan riski altında bulunan kentte artık muhtemel sel ve toprak kaymaları 3 gün önceden bilinebilecek.

Her yıl onlarca cana mal olan doğal afete karşı önlem alınabilecek. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu'nun (TÜBİTAK) desteği ile 2 yılda tamamlanan sistem, 6,5 milyon TL'ye mal oldu. Türkiye'de ilk olan projeyi Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile Rize Valiliği işletecek.

Bilim adamlarının çevre raporlarına göre iklim değişikliği sebebiyle dünyada yağışlarda ciddi oranlarda azalma yaşanacak. Ancak sadece Doğu Karadeniz'de yağışlar yüzde 30 artacak. Halihazırda yüzde 75'i heyelan bölgesi olan Karadeniz'deki yoğun yağış düzenli değil, ani ve yıkıcı etkiler bırakabilecek. Bu tezden hareketle araştırmacılar, Türkiye'nin diğer illerinde de örnek olacak RABİS Projesi'ni Rize'de hayata geçirdi. Coğrafi bilgi, uzaktan algılama ve meteorolojik erken uyarı sistemlerinin kullanıldığı çalışma ile afetler karşısında insan kaybının ve maddi zararın en aza indirilmesi amaçlanıyor. Fikir babalığını İTÜ Rektörü Muhammed Şahin'in yaptığı projede 40 akademisyen ve 30 mühendis yer aldı. Bütçe ise TÜBİTAK tarafından sağlandı.

Rektör Şahin, RABİS'in Afet Bilgi Sistemi ile Meteorolojik Erken Uyarı Sistemi'nin birlikte çalışması açısından Türkiye ve dünyada ilk olduğunu kaydetti. Sistemin hem meteorolojik hem de toprağın derinlerine konulan istasyonlar vasıtasıyla toprak hareketlerini önceden tespit ettiğini belirten Şahin, aynı sistemin İstanbul'da deprem hasar analizi yapacak projesi için çalışmalara devam ettiğini söyledi. İstanbul'da kullanılan erken uyarı sistemi, sadece yağış durumunu kapsıyor. Şahin, sistemi neden Rize'de kurduklarını ise şöyle açıkladı: "Rize'yi, arazi ve toprak yoğunluğu açısından en riskli ve sorunlu bölge olduğu için seçtik."

Rize'nin röntgeni çekildi

Proje kapsamında Rize'nin jeolojik röntgeni çekildi. Sel ve heyelanlı bölgelere 10 adet meteorolojik erken uyarı istasyonu kurulacak. Sürekli yağış, sıcaklık, toprak nemi ve hareketleri anında Afet Bilgi Sistemi'ne oradan Rize Afet Koordinasyon Merkezi'ne iletilecek. Bu sayede risk olan bölgelerdeki vatandaşlar afetin birkaç gün öncesinden uyarılacak. RABİS'le elde edilen veriler Rize şehir planlamasında ve tarım alanında da önemli bir ölçüt olacak. Yerleşimin riskli olduğu alanlara ev kurulması önlenecek.