|
Küresel yatırımcı riskli yatırımlardan kaçarken
sığındığı güvenli limanlar ve emtia ürünlerinin arasına ilginç
bir ürünü daha ekledi: Su. Altın, petrol, soya fasülyesi,
pirinç ve buğday derken "su"ya da talep yükseliyor. Yatırımcılar su
şirketlerinin hisselerinin ağırlıklı olduğu fonlara yatırım yapmaya başladı.
Çin'den ABD'ye kadar halka yeni arz olan su şirketlerinin hisselerine olan
talepte patlama yaşanıyor. Çin'de haziran ayında halka arz edilen
Duoyuan Global Water isimli su şirketi neredeyse beklediğinin
iki katı talep gördü. Duoyan'ın 2009'un ilk üç ayında kârı yüzde 39, net
satışları ise yüzde 92 arttı. Şu anda 39 dolar civarında işlem gören
hisselerinin 40 dolara ulaşabileceği belirtiliyor.
2007 ortasında kurulan Poweshares Global Water isimli su
fonu 2008 Eylül'ü sonrasına, yani Lehman Brothers'ın çöküşünün hemen sonrasında
yatırımcı çekmeye başladı ve yıllık bazda yüzde 49'luk bir yükseliş kaydetti.
Benzer bir fon olan Water Resources da yüzde 21 yükseldi. 2007
ve 2008 yıllarında halka arz olan su şirketlerinin hisse senetleri de son bir
yıl içinde yüzde 18 ile yüzde 36 arasında yükseliş kaydetti. Aynı dönemde MSCI
Tüm Ülkeler Dünya endeksi yüzde 22 yükseldi.
Gelecekte
petrole rakip
Palisades Water Index Associates kuruluşunun direktörü
Steve Hoffmann, MarketWatch da yayımlanan
açıklamasında, "21'inci yüzyılda su dünyanın en önemli kaynağı oldu.
Sosyo-ekonomik gelişmelerin geniş ölçekli değerlendirilmesi halinde suyun
gelecekte petrolle rekabet edeceği görülüyor. Su sektörü dünyada elektrik,
petrol-doğalgaz ve turizmden sonra en büyük sektör" dedi. İsviçreli varlık
yönetimi uzmanı Urs Schön de 500 milyar dolarlık küresel su
pazarının küresel ekonomiden daha hızlı büyüdüğünü belirterek, dünya genelinde
şirketlerde yıllık yüzde 7 gelir artışı beklenmesine karşın su şirketlerinde bu
beklentinin yüzde 10'a kadar yükseldiğini dile getirdi. Ayrıca dünya genelinde
şirketlerin hisse senetlerinin değeri su şirketlerinin hisse senetlerinden daha
yüksek ancak su şirketlerinin hisse senetlerinde daha hızlı bir artış görülüyor.
Bu hızlı artış su şirketlerine yatırım yapanların daha fazla gelir elde etmesine
neden oluyor.
Nüfus artışı, ekonomik kalkınma, çevre kirliliği, iklim değişikliği, tarım ve
ürünlerin sürdürülebilirliği gibi faktörler su talebinin hızla yükselmesinde
önemli rol oynuyor. Gelişmekte olan ülkelerde içme suyu talebi artışına bağlı
olarak altyapı çalışmalarının da hız kazandığına değinen uzmanlar, gelişmiş
ülkelerde de altyapıların ve su kullanımının iyileştirilmesine yönelik
çalışmaların yoğunlaştığına dikkat çekiyor.
Küresel
güvenlik meselesi
Su siyasi açıdan da her geçen gün daha önemli bir konu haline geliyor. Sinema
dünyasının ünlü ajanı James Bond'un Quantum of Solace isimli filmine de konu
olan Güney Amerika ülkesi Bolivya'da, 2000 yılında su
kaynaklarının özelleştirilmesinin ardından fiyatlar artmış ve
'Cochabamba Su Savaşları' olarak bilinen bir dizi protesto
yapılmıştı. Su dağıtım hizmetlerinin özelleştirilmesi sonrasında fiyat artışları
görülen ülkeler arasında Arjantin, Uruguay,
Güney Afrika ve Mali de bulunuyor. Jeopolitik
uzmanlar su kıtlığının sadece kamu sağlığını tehdit etmekle kalmayıp, küresel
güvenlik için de sakıncalı olduğunu belirtiyor. Dünyada halihazırda yaklaşık 1.1
milyar insan, yani dünya nüfusunun 6'da 1'i, temiz su bulma sıkıntısı çekiyor.
Yatırım bankası Goldman Sachs'ın Mart 2008'de yayınladığı bir rapora göre su
tüketimi her 20 yılda bir 2 kat artıyor.
Londra merkezli bağımsız bir barış örgütü olan International
Alert'ün yaptığı bir araştırmaya göre ise, dünyada 46 ülkede 2.7 milyar
insan, gelecek 20 yıl içinde su için çatışmaya girebilir. İklim değişikliğiyle
beraber dünyanın belli bölgelerinde su kaynaklarının ciddi oranda azalması
beklenirken, Afrika'nın büyük bölümünün, Asya ve Güney Amerika'nın bu durumdan
büyük zarar göreceği tahmin ediliyor.
|
