HİZMETLER › Yapı Denetimi
|
71
Türkiye, afet ve deprem riskleri açısından yüksek risk grubun-
daki ülkelerden biri olup, bu çerçevede tüm alt ve üstyapıların
standardı ve güvenilirliği büyük önem taşımaktadır.
Bu çerçevede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde 4708
sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereği kurulmuş olan
Yapı Denetim Komisyonu önemli bir işlev üstlenmiştir. Komis-
yonun başlıca görevleri, mimar ve mühendislere denetçi belgesi
vermek, yapı denetim kuruluşlarına izin belgesi vermek, yapı de-
netim kuruluşlarının faaliyetlerini denetlemek, denetçi mimar ve
mühendislerin sicil kayıtlarını tutmak olarak sayılabilir.
Yapı denetim sisteminin etkinleştirilmesi amacıyla 2001 yılın-
da çıkartılan Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile 2001 yılından iti-
baren 19 pilot ilde uygulanan yapı denetimi 1 Ocak 2011 tarihin-
den itibaren 81 ili kapsar hale gelmiştir. Böylece 2011 yılı ocak
ayından itibaren yapı denetimi zorunluluğu 81 ilde de uygulan-
maya başlamıştır. Yapı denetimini yapı denetim komisyonu tara-
fından izin belgesi verilen özel denetim kuruluşları gerçekleştir-
mektedir.
05.02.2013 tarihli ve 28550 sayılı Resmi Gazete’de yayım-
lanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nde Değişiklik Ya-
pılmasına Dair Yönetmelik ile Yönetmeliğinin 12'nci maddesinin
üçüncü fıkrası; “Merkez Yapı Denetim Komisyonunca Kanunun
uygulandığı her il için o ilde faaliyet gösterebilecek yapı dene-
tim kuruluşu sayısı hesap edilir. Bu sayı hesap tarihi itibariyle; o
ile dair her yıl için Türkiye İstatistik Kurumu'ndan temin edilen bir
önceki yıl sonuna ait nüfus istatistiklerinin 20.000’e bölünme-
si ile elde edilir. Ancak bu sayının, toplam denetlenen inşaat ala-
nının kuruluş yetki sınırı olan 360.000 m
2
’ye bölünmesi ile elde
edilen sonucun %10 oranında arttırılması ile belirlenen sayıdan
az çıkması halinde, o ilde faaliyet gösterecek kuruluş sayısı top-
lam denetlenen inşaat alanına göre belirlenir” şeklinde düzen-
lenmiştir. Bu kapsamda yapılan hesaplamalar sonucunda; her bir
il için yapı denetim faaliyeti yapabilecek kuruluş sayısı 05 Şubat
2013 tarihi itibari ile yeniden belirlenmiştir.
Bu çerçevede Türkiye’de özel sektörün üstlendiği yapı dene-
tim sistemine ilişkin sayısal veriler TC Çevre ve Şehircilik Bakan-
lığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı tarafından hazırlanma-
ya ve kamuoyu ile paylaşılmaya başlanmıştır. Özel sektörün yapı
denetim faaliyetlerine ilişkin 2013 yılı verileri bulunmaktadır.
Yapı denetim kuruluşlarının sayısı yapı denetim kanununun
2011 başından itibaren 81 ilde uygulamaya geçmesiyle birlikte
artmaya başlamıştır. 2011 yılında 1.421 olan firma sayısı 2013 yı-
lında 1.644’e yükselmiştir. 2012 yılında 22.669 olan denetçi sayısı
ise 2013 yılında 23.813’e yükselmiştir. Kontrol elemanı sayısı ise
27.484’ten 29.265’e yükselmiştir.
Yapı denetim şirketlerinin denetim faaliyetlerinde de geniş-
leme yaşanmaktadır. 2012 yılında denetlenen toplam alan bü-
yüklüğü 346,1 Milyon m
2
iken, 2013 yılında 375,0 Milyon m
2
alan
denetlenmiştir. 2013 yılında toplam iş sayısı 228.968 olmuştur.
En çok denetleme işi yapılan iller sırasıyla İstanbul, Ankara
ve İzmir olmuştur. Kocaeli, Antalya, Bursa ve Tekirdağ yüksek de-
netleme işi yapılan izleyen diğer illerdir.
DENETIM FAALIYETLERINI YÜRÜTEN YETKILI FIRMA VE ÇALIŞAN
SAYISI (2013)
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı
ADET
DAĞILIM (%)
Firma
1.644
3
Denetçi
23.813
40
Kontrol Elemanı
29.265
50
Yardımcı Kontrol Elemanı
3.880
7
TOPLAM
58.602
100
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı
TÜRKİYE’DE ÖZEL SEKTÖR YAPI DENETİMİ
TÜRKIYE’DE ÖZEL SEKTÖR YAPI
DENETIMI KÜNYESI
Toplam Denetlenen Alan (m
2
)
375.027.961
Toplam İş Sayısı
228.968
Toplam YDK Sayısı (Adet)
1.644
Toplam Denetçi Sayısı (Adet)
23.813
Kaynak: Yapı Denetimi Uygulama Usul ve Esasları Yönetmeliği
YAPI DENETİMİ HİZMET BEDELİNE ESAS ORANLAR CETVELİ
İNŞAAT YAPIM SÜRESI
ASGARI HIZMET BEDELI ORANLARI (%)
0-6 ay
2,57
12 ay
2,71
18 ay
2,85
24 ay
3,00
30 ay
3,30
36 ay
3,63
42 ay
3,99
48 ay
4,39
54 ay
4,83
60 ay
5,31
