BR> Türkiye’de ve
özellikle İstanbul’da 3.köprü dayatmasına benzer - bilimsel bir ön araştırma
yapılmadan – yalnızca ekonomik amaçlarla gerçekleşen çok sayıda dev yatırım
örneği bulunuyor. Bunlardan yakın zamandaki çarpıcı bir örnek, İstanbul’da
Ömerli Havzasına inşa edilen Formula 1 (F1) tesisleridir. 2000’li yılların
başlarında, Formula 1 tesislerinin İstanbul’un yalnızca en önemli su kaynağı
değil, aynı zamanda Önemli Bitki Alanlarından*1 biri olan Ömerli Havzasına
yapılacağı duyuldu. Bu duyum üzerine, bilim adamları, uzmanlar ve sivil toplum
kuruluşları bilimsel verilere, ulusal ve uluslar arası çevre koruma kanunlara
dayanan gerekçelerle bu kararın yanlış olduğunu anlatmaya çalıştı. Mektuplar,
dilekçeler, raporlar ve benzeri bilimsel yayınlarla yetkililere ulaşmaya
çabaladı. Hükümet yetkililerinden uzun bir süre, bu kararın arkasında
olduklarından başka, hiçbir açıklama gelmedi: gösterilen bunca tepkiye rağmen,
görüş alışverişi veya alternatif yer arayışı konusunda hiçbir uzlaşmaya
gidilmedi. Sonunda 2003 Eylül’de Başbakan Recep Tayip Erdoğan Ömerli Havzası
fundalıklarının kalbine F1 tesislerinin temelini attı. Böylece F1 tesislerinin
bulunduğu bölgenin yapılaşmasının da temelini atmış oldu. F1 tesisleri 2005
Ağustos’ta yine Başbakan tarafından resmen açıldı ve ondan yalnızca 3-4 yıl
sonra tesislerin ekonomik açıdan büyük bir hata olduğu anlaşıldı (Büyük Türk
aptallıkları: Formula 1 Münir, M., Milliyet, 2008). Peki F1’in İstanbul’un en
önemli su toplama havzasının fundalıklarını yok etmesinin çevresel değeri
hesaplandı mı? Bu hatadan kaynaklanan tahribatın bedelini kimler, nasıl ödedi?
Bu örnekten devam ederek, 3.köprü inşaatı ile İstanbul’un kuzeyindeki yeşil
alanların zarar görmeyeceği, çevre ve bağlantı yollarıyla bölgenin daha fazla
yapılaşmaya açılmayacağının kim garantisini veriyor?
Şehirlerin en büyük
tehlikelerinden biri olarak gösterilen iklim değişikliği ile savaşmanın en iyi
yolu biyolojik çeşitliliği ve doğal alanları korumaktır. Bu nedenle, daha fazla
taşıt trafiği, enerji tüketimi, hava kirliliği ve gürültü demek olan 3. köprüye
karşı, İstanbul’un kuzeyinde kalan son yeşil alanlar,
- Doğal bitki örtüsü ile toprağın erozyonunun önlenmesidir,
- Su kaynaklarının korunması ve doğal su döngüsünün
düzenlenmesidir,
- Atmosfere karışan ve sera gazı etkisi yaratan zehirli gazların emilmesi/
azalması,
- Tozun ve gürültünün azalmasıdır,
- Betonlaşmadan ötürü giderek daha fazla ısınan şehrin serinleme
noktalarıdır.
İstanbul’da yaklaşık 2500 doğal bitkinin yetiştiği ve
bunlardan yaklaşık 40 tanesinin endemik (yalnızca buraya özgü) olduğu biliniyor.
İstanbul’da 7 Önemli Bitki Alanı (ÖBA)*1 belirlenmiştir, bunlardan biri 3.köprü
yapımı planlanan Boğaziçi’nin kuzey bölümüdür (ÖBA No. 9). Çoğunlukla bozulmadan
kalmış bu bölüm küresel ve Avrupa ölçeğinde önemli orman, maki, fundalık,
kayalık, kumul alan ve sulak alan habitat çeşitliliği içeriyor. Bu habitatlar
ülke çapında nadir yaklaşık 40 doğal bitkiye ev sahipliği yapıyor: bunlardan beş
tanesi uluslar arası Bern Sözleşmesi*2 kapsamında Türkiye’nin korumakla yükümlü
olduğu bitkilerden. Ayrıca Boğaziçi ve çevresi, Boğaziçi Kanunu (1993), Doğal
Sit Alanı (1995), Tabiatı Koruma Alanı (1987) ve Yaban Hayatı Koruma Alanı gibi
resmi koruma statüleri ile koruma altında bulunuyor.
İstanbul’un kuzeyine
yapılacak 3. köprü yalnızca hükümeti, İstanbul’luları değil aynı zamanda
Boğaziçi’nden geçen göçmen kuşları da ilgilendiriyor. Boğaziçi, başta yırtıcı
kuşlar ve leylekler olmak üzere, göçmen kuşlar için Avrupa’nın en önemli kuş göç
yollarından biri, Önemli Kuş Alanı (ÖKA)*3. İstanbul’un kuzeyinde son kalan
ormanlar göçmen kuşların konaklaması açısından büyük önem taşıyor. Göçmen
kuşlar, özellikle son yıllarda, Boğaziçi’ni geçmeden önce, gece konaklamak için
göç yolundan daha da uzaklaşmak zorunda kalıyor. Geniş çayırlık ve fundalık gibi
açık alanların yapılaşması özellikle leylekleri, ormanlık alanların
azalması yırtıcı kuşları etkiliyor. Bu kuş türleri Avrupa Birliği Kuş ve Habitat
Direktifi ve diğer uluslar arası/ulusal doğa koruma sözleşme ve yönetmelikler
kapsamında koruma altında bulunuyor.
|