Açı İlköğretim Okulu

Mimarî Tasarım: Erginoğlu ve Çalışlar Mimarlık İ. Kerem Erginoğlu, Hasan C. Çalışlar

Yardımcı Mimarlar: Emin Balkış, Elvan Çalışkan, Osman Türksoy, Hande Pusat

Statik Projesi: Erdinç Sevsay

Mekanik Projesi: Dünya Mühendislik

Elektrik Projesi: Fama Elektrik

Müteahhit: 4U inşaat

Fotoğraflar: Ali Bekman

Açı ilköğretim Okulu, Etiler / Akatlar’da apartman blokları ve iki katlı sıra evler arasında kalmış dar bir parselde yapılmaya başlanmış bir inşaattı. Yasal bazı nedenlerle inşaatta yıkımlar söz konusu olmuştu. Mevcut strüktür düzenli inşa edilmemişti, boyutlar ve gönyelerde şaşmalar vardı. Kentin, rantların son derece yüksek olduğu bu bölgesinde, yapıyı iç mekânları ve cepheleriyle yeniden düzenleyerek özel ilköğretim okulu haline dönüştürmemiz gerekiyordu.

Doğal olarak, yeni sekiz yıllık eğitim düzeni, bildiğimiz okul düzeninden farklılıklar içermekteydi. Özellikle Etiler gibi sosyo-ekonomik düzeyi oldukça yüksek olan bir semtteki bir özel okul, doğal olarak bu konulara hayli titizlikle yaklaşılmasını gerektiriyordu. İşe yeni eğitim sistemlerini inceleyerek başladık. Günümüzde öğrencilerin ilgilerini ölçmeye ve değerlendirmeye yönelik araştırma ve tematik yaklaşım tabanlı, ingilizce’de “program of enquiry” diye adlandırılan sistemin okulda uygulanabilmesi için mekân düzeni seçeneklerini araştırıp öğrendik. Bu sistem, sınıfların dışında özel ilgi alanları ve disiplinlere yönelik mekânlara gereksinim duymaktaydı. Dolayısıyla Milli Eğitim Bakanlığı’nın programı dışında kütüphane, tiyatro, kapalı spor salonu, sanat odası, bale salonu, atölye ve laboratuvarlar binanın programına alındı. Bu amaçla, bodrum katlarında kalan geniş açıklıklı mekânlar takviye edilerek yemekhane, spor salonu, bale, çok amaçlı salon gibi işlevlerle değerlendirildi.

Binanın yıkımlarla zarar görmüş statik sistemi 22 metreye varan dev bir çelik kiriş kullanılarak güçlendirildi. Bu kiriş aynı zamanda çelik ve betonarme kompozit döşemenin taşınmasını da sağladı. Bu egemen mimarî elemanın, iç mekânlarda hissedildiği gibi cepheden de fark edilebilmesini sağlamak amacıyla, kat hollerinin gün ışığı gereksinimini de düşünerek profilit cam panellerle kaplandı. Bahçeyle olan ilişki ise, renkli kırılmaz lamine camlarla, grafik bir etki oluşturularak kapladığımız, yarı saydam duvarla sağlandı. Arka cephenin, komşu binalarla yakın ilişkisine rağmen, teraslar ve bahçe duvarları öğrencilerin dikkatini dağıtmayacak şekilde düzenlendi ve zemin katı sınıflarına güzel havalarda dışarıda ders yapabilme olanağı sağlandı.

Binanın ön bahçeye bakan sınıf cephelerinde oluşturulan giydirme cephe sisteminde, sağır yüzeyler cephe kontrplağı kullanılarak kaplandı. Binanın önceki strüktüründen gelen yüzey farklılıkları, mozaik sıva ile oluşturulan ekleme ve çıkarmalarla düzenlendi. Çatı formu için planladığımız form ve malzemeler mevzuattan dolayı belediye ekiplerince veto edilince, şartnamenin dikte ettiği yüzde 33 eğimli çatı, çinko ile kaplanarak binaya inşaat aşamasında yapılan bir revizyonla dahil oldu. Aynı yükseklik ve eğim sınırlarında kalan çatı seçeneklerimiz belediye tarafından kabul görmedi. Yuva sınıflarından başlayarak sekiz yıllık eğitim verecek okul 6-14 yaş grubu öğrencilere hizmet edecektir. Dolayısıyla mekânlar ve donatılar, ölçüleri son derece değişken olarak farklı boyutlarda tasarlanıp uygulanmıştır.

İç mekân ve ortak hollerin tasarımında mümkün olduğu kadar aydınlık, neşeli bir atmosfer sağlamak amacıyla renkli malzemeler biraraya getirilip öğrenci psikolojisine yakın durmak istenmiştir. Döşeme kaplamaları hijyen ve darbe etkileri düşünülerek linolyum ile kaplanmıştır. Özellikle istanbul’da meslektaşlarımız son yıllarda yeni yapı tasarımı kadar, mevcut binaların dönüşüm ve onarım projeleriyle de uğraşmaktadırlar. Şehrin hızlı büyümesi ve buna bağlı rant sistemi herhangi bir mimari özelliği olmayan pek çok yapının renovasyonunu konumlarından dolayı daha işlevsel hale getirmektedir. Açı ilkokulu ve benzeri projeler pek çok farklı göstergelerin tasarımı etkilediği ve işe başladığınızda sonunu kestiremediğiniz türden projelerdir. Yapının inşası sırasında değişen karar mekanizmaları mimariyi doğrudan etkilemiştir. Bu, binanın formundan malzeme seçimine kadar olan bir yelpazede farklı ağırlıklarla hissedilebilmektedir.

  YAPI 242