|
STRONG>Çin'de son yıllarda hızla artan emlak fiyatları ülkede
son dönemde yavaşlıyor ve bu durum düşüş eğilimine girdiği yönünde
değerlendiriliyor. Ülkede özellikle büyük şehirlerde son dönemde emlak
piyasasının düşüş eğilimine girmesi, beklenmeyen daha derin sonuçlar
doğurabileceği yönünde endişelere yol açıyor. Ülkede piyasaları izleyen uzmanlar
Çin'deki büyük şehirlerde gayri menkul fiyatlarında yılın ilk çeyreğinde
gayrimenkul ücretlerinin artışında yüzde 4,9 oranında bir düşüş olduğunu, geçen
yıl büyük şehirlerde bu oranın yüzde 21,5 olduğu, Çin'in küresel mali krizden
çıktığı dönemde 2009 yılında ise artışın neredeyse yüzde 10'larda seyrettiğini
kaydediyor.
Çin'de gayri menkul sektörü özellikle son on yılda
olağanüstü büyüme göstererek ülkede inşaat, demir, çelik sektörlerine büyük
katkı sağlamıştı. Emlak fiyatlarının hızlı bir ivmeyle artışı Çinlileri banka
mevduatlarından ziyade gayri menkul sahibi olmaya iterken, gayrimenkul ülkede
tercih edilen bir yatırım aracı haline geldi. Ülkede, yerel yönetimlerin altyapı
projelerinin finansmanında da arazi satışları önemli bir araç oldu. Ancak özellikle son bir yıl içerisinde dünya bankası
ekonomistleri başta olmak üzere, yabancı basın ve uzmanlar da Çin'de bir ''emlak
balonu'' olduğu yönünde yorumlar yapmış ve bu durum Çin ekonomisindeki büyük
risklerden biri olarak değerlendirilmişti.
''Emlak sektöründeki yavaşlama piyasalara zarar verebilir''
Öte yandan, birçok yabancı uzmanın da Çin'in emlak
sektörüyle ilgili son dönemde dikkat çektiği unsurların başında gayri menkul
piyasasındaki düşüşün ülkenin diğer sektörlerine verebileceği zararlar geliyor.
Özelikle gelişen ülkelerde ekonomik kalkınmanın lokomotif unsurlarından olan
inşaat sektörü ve buna bağlı olarak sanayi, yatırım sektörü ve dolaylı tüketici
harcamaları gibi unsurlara da zarar vereceği yönünde görüşler bulunuyor. Çin'in emlak piyasası beklenenin üzerinde yavaşlama
eğilimine girerse etkisinin de birçok sektörde hissedileceğini ifade eden
uzmanlar, ihracat ağırlıklı Çin ekonomisinin bu durumdan etkileneceğini dile
getiriyor.
Yabancı
basında yer alan haberlere göre ülkede gayri menkul piyasasının yavaşlaması
inşaat sektöründe kullanılan birçok metal ücretini de etkilemeye başladı.
Washington Post gazetesinde konuyla ilgili bir yorumda, Çin
Emlak Bankası Başkanı Guo Şuçing
'in
''gayrimenkul piyasası bazı açılardan çıldırmış'' sözlerine yer verilmiş ve
Pekin'in kent sakinlerinin gelirlerine oranla dünyadaki en pahalı gayrimenkul
piyasalarından biri olduğuna vurgu yapılmıştı.
Gazetede bazı
verilere de yer verilirken Pekin'de 2006 yılında ortalama yeni bir dairenin 100
bin dolar olduğu, bu rakamın ortalama bir kent sakininin 32 yıllık harcanabilir
gelirine eşit olduğu belirtiliyor. Pekin'de 2011 yılında
ise aynı şekilde bir daire ücretinin iki katından daha fazla arttığına vurgu
yapılırken, ortalama bir daire fiyatının 250 bin dolar olduğu ve bir sakinin 57
yıllık bir birikimle aynı eve sahip olabileceği kaydediliyor.
Çin'in
ekonomik başkenti lokomotif şehirlerinden Şanghay'da ise ev satışlarında son 6
ayda düşüş gözlenirken, Şanghay Emlak Ticaret Merkezi nisan ayında satışların 11
bin birime düştüğünü, bu rakamın ocak ayında 17 bin 500 olduğunu aktardı. Dev metropoldeki
emlakçılar daire satışlarında düşüşün, emlak sahiplerini dairelerini satmamaya
teşvik ettiğini ve ev sahiplerinin fiyatların eski haline dönmesini beklediğini
ifade ediyor.
Fiyatlar ikinci ve üçüncü kademe
şehirlerde yükseliyor
Öte yandan Çin'de yüksek emlak fiyatları son dönemde büyük
şehirlerden orta ölçekli ve gelişen şehirlere doğru kaymaya başladı. Çin
basınında yer alan haberlerde Pekin ve Şanghay'ın şehir merkezlerinde inşa
alanlarının eskiye oranla azaldığı, bu nedenle çevre bölgelerde arsa fiyatları
nedeniyle konut fiyatlarında artış görüldüğü yönünde yorumlar yer alıyor. Çin'de
ikinci çeyrekte iş dünyası ile ilgili mülklerin metre kare arsa fiyatının 5 bin
506 yuen civarında bir ortalamasının olduğu, büyüme oranına göre yüzde 0,56
yavaşlama olduğu kaydediliyor. Konutlarda ise bu durumun değişmediği ortalama
metrekare fiyatının 4 bin 443 yuen olduğu ve büyüme oranında yüzde 0,27 düşüş
gözlemlendiği bildiriliyor. Ülkenin en
müreffeh üç bölgesi olan Yangzı nehri deltası, İnci nehri deltası ve Bohay
hattında da eskiye oranla arazi fiyatları çok yavaş bir büyüme gösterdi.
Batı medyasında yer alan ''Çin'deki büyük emlak
balonu patlayabilir'' şeklindeki yorumlara Çinli uzmanlar, nisan ayındaki emlak
fiyatlarında artışın aşağı seyrinin balonun patladığı şeklinde söylemenin yanlış
olduğunu ifade ediyor.
The Economist
dergisinde yer alan bir yorumda fiyatlarda keskin bir geri dönüşün işaretlerinin
hemen görülmeyebileceği yönünde yorumlar yer alırken, ilk olarak satış
oranlarında düşüş eğiliminin görüleceği kaydediliyor. Dergide iyimser satıcıların fiyatların önceki haline dönmesi
için bekleyeceği değerlendirmesi yapılırken, ABD menşeli uluslararası kredi
değerlendirme kuruluşu Standard & Poor'un gelecek 12 ay içerisinde ülkede
gayri menkul fiyatlarında yüzde 10 düşüş tahmin ettiği bilgisi de yer alıyor.
|
