İnşaat Faaliyetlerinde En Az Kaynak İş Gücüne Ayrılıyor

Beylikdüzü Esenyurt bölgesinde, E-5 Karayolu üzerinde inşaa edilmekte olan Marmara Park Alışveriş Merkezi projesinde çalışan 11 işçinin kaldıkları çadırda çıkan yangın sonucu hayatlarını kaybetmesi sonucu yeniden gündeme gelen iş kazaları konusunda www.yapi.com.tr'nin sorularını yanıtlayan İstanbul Serbest Mimarlar Derneği (İSMD) Başkanı Oğuz Öztuzcu, inşaat sektörünün genel olarak çözülmesi gereken pek çok sorunu bulunduğunu; ancak iş kazalarının bir trajedi olduğunu açıkladı.

İnşaat faaliyetlerinde en az kaynağın iş gücüne ayrıldığını vurgulayan Öztuzcu, "Oraya harcanan 5 kuruş, çok fazlaymış gibi göze batar. 40 yıldır bu işteyim ve 40 yıldır şantiyelerdeki işçilerin durumu değişmemiştir. Oysa binalarda kullanılan malzemeler, teknolojiler vs değişti. Çünkü maalesef buraya harcanan para boşa gidecekmiş gibi bir inanç var; '10 lirayla olacaksa neden 100 lira harcayalım ki?' diye düşünülüyor. Oluyor da nitekim; buna ihtiyacı olan insanlar her şartı kabul ediyorlar. Bir kamyonu alın götürün bir işçi pazarına, kasasına 100 kişi atlar. Anadolu’da da böyle ne yazık ki. Bu şartlardan kötüsünü sunsanız da razı olacak, çalışacak, her yerde yatıp kalkacak çok insan var" dedi.

Öztuzcu, şunları söyledi:

"Bu, çadırların yandığı kaçıncı kazadır?"

Bu bir istismardır; insanlar bunu istismar ediyorsa devlet nerede o zaman? Kazalar oldukça 3-4 gün gazete sütunlarına çıkar ve sonra da unutulur. Gidin bakın, her yerde çadır vardır; hepsinde de bir delik vardır ve oradan baca çıkar. Türkiye’nin genelinden bahsediyorum; istisnalar dışında şartlar budur. Özellikle küçük ölçekli firmalar konteynırlara yatırım yapmıyorlar; çadırları toplayıp bir sonraki inşaata devam ediyorlar. Gideceği için, çadırın zeminine beton dökmeyi bile masraf olarak görüyorlar. İnsanlar, böyle şeyleri kendi kendilerine değiştiremiyorlar. Bunu, sorumlu kişiler gelip denetlemeliler. Eğer bu yapılmış olsaydı, bunlar olmayacaktı. Ama öncelikle bu kontrol işini yapacak insanların kafasının değişmesi gerek. Bakın, Van’da çadırlar kurulduğunda daha önceki tecrübelerimizden yangın çıkabileceğini biliyorduk; e o halde niye insanları yakıyoruz ki? Bu, çadırların yandığı kaçıncı kazadır?

"İş güvenliği, ne yazık ki mimarların çok fazla söz sahibi oldukları bir saha değil"

Bu, ne yazık ki mimarların çok fazla söz sahibi oldukları bir saha değil. Alışılmış bir düzen var. Bakın örneğin bir iskele talimatnamesi vardır; bayılsanız dahi düşemezsiniz. Müteahhit, “eğer o iskeleyi kurarsam, rekabet edemem, batarım” der. Biri düştüğü zaman o iskeleden soruşturma açılır, şantiye şefine gidilir; ama sonrasında sorumlu bulunamaz, olay unutulur gider. Aslında elimizdeki yasalar ve yönetmelikler uygulansa, birçok sorun ortadan kalkar. İskele örneğinden bahsettim; yönetmeliklerimizde çok şey var, ama buna uyan kimse yoktur. Ve bunları sesi en az çıkabilecek olan işçiler kullanır; işe ihtiyacı olduğu için işverene diklenemez. İşverenimiz böyle bir şantiyeyi Almanya’da kurabilir mi, Almanlar orada çalışır mı? Yetkili merciler, herkesin bu kurallara uymasını sağlayabilir.

Taşeronlaşma

Taşeronlaşma birçok soruna neden oluyor; ama en önemlisi güvenli çalışma ortamı. Çünkü giderek imkanları daha az, organize olamamış, kurumsallaşamamış firmalar işin içine giriyor ve onların da sorumsuz davranma ihtimalleri çok fazla.