Krizi Yaratan, Çözüm Bulamaz

br >
İngiltere’deki New Scholl Üniversitesi’nde ekonomi profesörü olan Anwar Shaikh: Teorik söylemi eleştirmeliyiz

Sub-Prime Mortgage krizi, bugün yaşadığımız krizin bir nedeni değil, sadece tetikleyicisidir. Krizi yıkıcı hale getiren asıl nokta daha önce finansal kurumları sınırlandıran regülasyonların kademeli olarak kaldırılması oldu. İİngiltere’de New Scholl Üniversitesi’nde ekonomi profesörü olan Anwar Shaikh’e göre önce teorik söylemi eleştirmemiz lazım, yoksa IMF’den, anlamadığı bir sorunu çözmesini bekleyemeyiz.

Shaikh, 1970’lerden bugün yaşanan krize giden politikaları şöyle açıkladı: 1970’lerdeki krizden çıkış politikalarının en çarpıcı yanı, faizlerin hızlı düşürülmesiydi. Öyle ki, 1981’de yüzde 14 olan faizler 2001 yılında yüzde 1’lere düştü. Faizlerdeki düşüş net kâr oranlarında hızlı bir artışa yol açtı ve 1982’den sonraki yatırımları teşvik etti. Sonuçta, finans ve emlak piyasalarında balonlarla el ele giden bir büyüme süreci başladı.

Sub-Prime Mortgage krizi, bugün yaşadığımız krizin bir nedeni değil, sadece tetikleyicisidir. Krizi yıkıcı hale getiren asıl nokta daha önce finansal kurumları sınırlandıran regülasyonların kademeli olarak kaldırılması oldu. Deregülasyon, 30 yıldan beri Dünya Ticaret Örgütü, Dünya Bankası, IMF, neoliberal iktisatçılar ve dünya liderleri tarafından dayatılan neoliberal programın en önemli sacayağı.

Günümüz sisteminde devletler piyasanın hizmetkârı. Ve onların istemleri doğrultusunda politikalar oluşturuluyor.

Washington Uzlaşısı’nın temelini “serbest ticaret teorisi”nin oluşturduğuna dikkat çeken Shaikh, “Bu teoriye göre serbest ticaret her ülkeyi eşit şekilde rekabet edebilir hale getirir, çünkü rekabetçi piyasaların otomatik işleyişi, her ülkenin kendi karşılaştırmalı üstünlüğüne dayanacağı dengeli bir ticaret rejimine sahip olmasına yol açar. Bu söylem bu sayede tam istihdamın da ülkelerde sağlanabileceğini savunur. Ben ise bu teorinin bütünüyle yanlış olduğunu iddia ediyorum” diyerek şunları söyledi:

“Çünkü dünyadaki tüm merkez ülkeler bu teorinin yanlış olduğunu bilirler ve bu teoriye zıt bir şekilde davranırlar. Stratejik öneme sahip sanayilerini korurlar, yurtdışından gelen istenmeyen rekabeti önlerler ve kendi sermayedarlarının çıkarlarını korumanın yollarını ararlar. Tüm bunlara karşın serbest ticaret mit’i devam ediyor, çünkü bu mit merkez ülkelerdeki büyük sermaye sahiplerinin çıkarlarına hizmet ediyor.”