|
anserojen madde olan 'asbest' yüklü ömrünü tamamlamış iki yabancı gemi söküm için üç hafta içinde İzmir'in Aliağa ilçesinde olacak. Asbestin taşıdığı kanser riski nedeniyle tepkiler yükseliyor. Meksika bandıralı 'Otapan' adlı tanker ise, sökülmek ve temizlenmek için bugün Türkiye'ye hareket etti.
Hollanda Çevre Bakanlığı'ndan verilen bilgiye göre, yapımında kullanılan malzemede 26 ton asbest bulunduğu belirlenen gemi, İzmir limanı yakınlarında bir Türk şirketi tarafından sökülecek. Geminin asbestten kurtarılması işlemi, Hollanda'da çok pahalı bulunduğu için başka bir ülkede yapılması benimsenmişti.
Verilen bilgiye göre, yalnızca mürettebatı için değil bulunduğu yakın bölgedeki insanlar için de sağlık açısından tehlike içeren gemi, Hollanda Çevre Bakanlığı'nın gözetim ve denetiminde Türkiye'ye götürülüyor. Geminin İzmir'deki söküm işlemlerinde Hollanda'nın Ankara Büyükelçisinin de çalışmaları yakından izleyeceği belirtildi. Geminin, yaklaşık üç hafta içinde Türkiye'ye varmasının beklendiği kaydedildi. Meksikalı Basilisk şirketine ait Otapan tankeri, bu ayın başında Türkiye'ye hareket etmesi gerekiyordu, ancak bazı teknik aksaklıklar nedeniyle hareketin bugüne bırakıldığı belirtildi.
Amsterdam limanında içerdiği asbest nedeniyle 1999 yılında el konulan geminin sahibi 2001 yılında gemiyi gizlice asbestten kurtarma çalışmaları başlatmış, ancak olayın farkına varılmasından sonra Hollanda hükümeti devreye girerek konu mahkemeye intikal etmişti. Mahkemenin de söküme izin vermemesi üzerine, şirketle hükümet, geminin başka bir ülkede sökülmesi konusunda anlaşmaya varmıştı.
Türkiye'de yılda 3 bin 500 ton asbest çıkarılıyor
Asbest, özellikle eski gemilerin makine dairelerinde kaplama maddesi kullanılıyor. Yüksek ısının izalasyonunu sağlayan asbest bezler özel ekipler tarafından gemiden sökülüyor. Aliağa'da 20 gemi söküm tesisinin bulunduğu merkezde, hurda gemilerin asbetli bölümleri özel eğitim almış, 34 sertifikalı işçi tarafından yapılıyor. Her asbest işçisi sabah ve öğlen olmak üzere günde sadece dört saat çalıştırılıyor.
Özel giyisili işçiler asbestli bölümlerde titiz bir çalışma yapıyorlar. Yaklaşık bin dereceyi bulan boru ve bacaların etrafındaki asbestli bezler mekanik yöntemlerle çıkarılıyor. Üzerinde küçük 'a' harfinin bulunduğu baskılı torbalar içinde konan asbestli katı atıklar daha sonra gemi söküm tesislerinin hemen dışında bulunan katı atık merkezinde muhafaza ediliyor. Torbalar daha sonra İzmit'teki İZAYDAŞ tesislerine gönderiliyor. İşte, Hollanda'dan gelecek olan 'Otapan' isimli tankerin makine dairesinde de bir ton civarında asbestli madde bulunuyor ve bu hurda gemideki kanser yaptığı belirlenen asbest de bu şekilde çıkatılacak.
Gemi Söküm Sanayicileri Derneği ikinci Başkanı Mustafa Erdil, Fransız uçak gemisi Clemenceau'nun durumunun belli olmadığını, Otapan'ın ise Şimşekler Gemi Söküm Şirketi tarafından satın alındığını söyledi. Dernek ikinci Başkanı Erdil, gemi söküm sahasında çalışan yaklaşık bin 500 işçi de kanser vakaasının uzun yıllardır görülmediğini de belirtti.
Asbest nedir?
Otomobillerin fren ve debriyaj balatalarında, boru sanayiinde kullanılan asbestin en büyük müşterisi ticari gemiler. Makina dairelerinde oluşan binlerce santigratlık sıcaklığın önüne asbestle geçilebiliyor. Ancak gemi hurdaya ayrıldığında ortaya çıkan tonlarca asbest kanser riskiyle başta söküm işçileri olmak üzere herkesi tehdit ediyor. Dünyanın en büyük gemilerinden 'United States' ve 'Sea Beyrut'un Türkiye'de sökümüne de yeterli önlem alınmadığı gerekçesiyle izin verilmedi. Aliağa'da uzun yıllar yüzlerce geminin asbestleri gizli kapaklı söküldü.
Avrupa Birliği ve ABD, gemilerin sökümü kadar nasıl söküldüğünü de inceliyor. İnsan sağlığını tehdit eden yöntem belirlediklerinde gemilerini vermiyor. Yani Aliağa'da çevreye ve insan sağlığına duyarlılık arttıkça sökülecek gemilerin sayısı da artacak. Türkiye'nin ilk asbest söküm istasyonu olan Aliağa'da sökülen son ünlü gemi Alman savaş gemisi 'Rommel' idi.
|
