'Otobüs İhalesi Hız Sınırını Aştı'

İstanbulluların toplutaşımada kullandığı ‘Mercedes’ marka otobüslerin ihale sürecinin altından tam bir hukuk çorbası çıktı. 2004’te yapılan ihaleye yaptığı başvuru reddedilen ‘BMC’ Kamu İhale Kurumu’na (KİK) itirazda bulundu. KİK henüz kararını vermeden, İETT’yle Mercedes el sıkışıp, sözleşme yaptı. KİK’se ihale sürecini iptal etti. Otobüsler alındı. Ancak öte yandan da hukuki süreç sürüyordu. Ticaret mahkemesi ‘sözleşme’yi hukuka uygun bulurken, İETT’nin KİK’in kararını iptal girişimleri reddedildi.

CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu dün basın toplantısı yaparak, İETT’nin 2004’teki otobüs alım ihalesinde hukuksuzluk yapıldığını öne sürdü. Kılıçdaroğlu’nun verdiği bilgilere göre süreç şöyle işledi:

* 13 Ekim 2004’te açık ihale yöntemiyle 350 solo tip otobüs ile 100 adet körüklü ve 30 adet çift katlı otobüs alımı ihalesi yapıldı. İhaleye Mercedes, MAN Türkiye A.Ş. ve BMC firmaları katıldı.  İhalede BMC 52 milyon 465 bin avro ile en düşük teklifi verirken, Mercedes ise 76 milyon 300 bin lira teklif sundu.
* MAN ve BMC ihalede değerlendirme dışında tutuldu ve ihale Mercedes’e verildi.
* BMC’nin değerlendirme dışı tutulmasının nedeni, otobüslerin ergonomik olmadığı, alçak tabanlı otobüs konseptine uymadığı yönündeydi.
* 18 Ocak 2005’te BMC ihale sonucuna İETT’ye itirazda bulundu. Ancak ‘ivedilik ve kamu yararı bulunması nedeniyle ihale işlemlerine’ devam edilmesi kararı alındı.
* 27 Mayıs 2005’te BMC bu kez de Kamu İhale Kurumu’na başvurdu.

Acele imzalanan sözleşme

* KİK başvuruyu incelerken 31 Ocak 2005’te Mercedes’le İETT sözleşme imzaladı. 
* Resmi kayıtlarda sözleşme tarihi 1 Şubat 2005 olarak gösterildi.
* Aynı gün yani 1 Şubat 2005’te saat 19.44’te KİK, ‘ivedilik ve kamu yararı bulunması nedeniyle ihale işlemlerine devam edilmesi’ kararını iptal etti. Bunu da İETT’ye telgrafla bildirdi. İETT de KİK’in bu kararına itiraz etti, ancak reddedildi.
* 31 Mart 2005’te KİK ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline karar verdi. Kararın bildirim tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yerine getirilmesi ve yapılan uygulamaların da KİK’e bildirilmesi istendi.
* 25 Temmuz 2005’te Mercedes firması İstanbul 13. Ticaret Mahkemesi’ne sözleşmenin yürürlükte olduğuna ilişkin tespit davası açtı. Dava 27 Ekim 2005’te ‘sözleşmenin geçerli olduğu’ yönünde sonuçlandı. Ancak karardan önce İstanbul Büyükşehir Beledeyesi encümeni ‘ihalenin askıya alınması’ kararı kaldırdı ve bu konudaki yeni ihaleyi de iptal etti.
* Bu arada İETT de Ankara 12. İdare Mahkemesi’ne KİK’in ‘ihale işlemlerinin iptali’ yönündeki kararının iptali için dava açmıştı. 7 Ekim 2005’te mahkeme bu istemi reddetti. Bölge İdare Mahkemesi de bu kararı onadı. Ancak bu süreç Danıştay’a gitti.
* 30 Haziran 2009 tarihinde ise  İETT’nin Danıştay’a yaptığı temyiz başvurusu reddedildi.

İdare KİK kararına uymak zorunda

Dün Kemal Kılıçdaroğlu’nun ‘sözleşme tarihi değişikliği’ iddiası ve bahsi geçen değişikliğin gerekçesine ilişkin olarak Kamu İhale Kanunu 55. Madde 5. Fıkrası’nda, şikâyetler hakkında nihai karar verilmeden şikayete konu olan ihale sonucuna göre ihaleyi kazanan firma ile idari makam arasında sözleşme imzalanamayacağı belirtiliyor.

Kamu İhale Kurulu’nun kapsamı ve göreci Kamu İhale Kanunu’nda ise şöyle açıklanıyor: “İhalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde idarece yapılan işlemlerde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığına ilişkin şikâyetleri inceleyerek sonuçlandırmak...”
İhalelere yönelik başvurular hakkında yönetmelikteyse KİK kararlarının uygulanma süreci şöyle anlatılıyor: “Kurul kararları uygulanmaması halinde doğrudan savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir.”

Danıştay: Geçerli bir ihaleden söz edilemez

İETT’nin KİK kararının iptali için Ankara 12. İdare Mahkemesi’ne yaptığı başvuru reddedilmişti. İETT’nin itirazı üzerine konu bu kez Danıştay’ın önüne gelmişti. Danıştay 13. Dairesi de mahkemenin kararını yerinde buldu. Danıştay’ın kararında ihaleyle ilgili çarpıcı tespitler yer aldı: Danıştay’ın kararında özetle şöyle denildi:

* “...şikâyet konularıyla bağlantılı olarak yapılan incelemede ise teknik şartnamenin birinci maddesinde teklif edilen otobüslerin en az 90 yolcu kapasiteli olması gerektiğinin belirtildiği halde, ihaleyi kazanan firmanın teklif ettiği otobüslerin 84 yolcu kapasiteli olduğu, anılan firmanın da şartname hükümlerini tam olarak karşılamadığı..
* ... idarece hesaplanan yaklaşık maliyete dayanak teşkil eden belgelerin mevcut olmadığı, solo tip otobüsün adedi için 130 bin avro ve toplamda ise 45 milyon 500 bin avro yaklaşık maliyet belirlendiği dikkate alındığı, yaklaşık maliyet tespitinin sağlıklı yapılmadığı, üzerinde alım yapıldığı...
* .. 350 adet solo tipi otobüs alımına yönelik ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline ilişkin KİK kararında hukuka aykırılık görülmediği, öte yandan ihaleye devam edilmesi yönünden idarece alınan ‘ivedilik ve kamu yararı kararının’ KİK’çe iptal edilmesi nedeniyle geçerli bir ihale sözleşmesinden söz edileyemeceği...”