Proje Amacından Saptırılıyor

STRONG>Kültürde gücün dağılımı

Sanat ve kültür üretimlerinin ve bu üretimlerin dolaşımda olduğu sistemin kimler tarafından nasıl kullanıldığı ve gücün dağılımı üstüne düşünmenin ve toplumu bu konuda bilgilenmenin yararlı olduğu görüşündeyim. Bu yapıtların içerikleri, söylemleri, estetikleri ve piyasa değerleri açısından, sistemin de işlerliği ve etkisi açısından simgesel ve parasal gücü var. Bu gücün üstten alta ya da alttan üste doğru dağılımının durumuna da bakmak gerekiyor. Türkiye’deki resmi ve özel üstyapılar kültürü kendi çıkarlarının yol haritası içinde toplumu yönlendirmek için kullanıyor; toplumun ve bireylerin ürettiği kültür değerlerini ve mallarını desteklemek, beslemek ve geliştirmek için değil! Bu yönlendirme işinde kazandıkları zaferleri de rakamlarla (parasal değer ve insan sayısı) ifade etmeyi yeterli buluyorlar. AB’nin kültür sanayi kriterlerine uzak olan durum da budur.

AB ülkeleri içinde, kültür sanayi açısından siyaset, neo-liberal sermaye, toplum ve birey arasında en dengeli ilişkinin kurulduğu ülke Almanya’dır; gerçek AB kültür başkenti de Berlin’dir. Eğer bir kent, metrekaresi milyon Avro değerindeki arsaları ve tarihsel binaları, alış veriş merkezine değil de, hiç tereddüt etmeden kültür ve sanat merkezine dönüştürüyor ve bunları işletiyorsa; ulusal piyangosundan hatırı sayılır bir yüzdeyi sanat ve kültür kurumlarının ve girişimcilerinin projelerine gözü kapalı yatırıyorsa; paralar projelere ve kurumlara uzman kurulların verdiği kararlarla dağıtıldığında bu uzmanlara ‘yağma’cı denmiyorsa, bu sıfatı taşımaya hak kazanır.

Kasım ayında Berlin, iki 20. Yıl kutlaması yapıyor: ‘Berlin-İstanbul Kardeş Şehir’ ve ‘Duvarın Yıkılması’. Duvarın Yıkılması 9 Kasım’da Nobel Barış ödüllü kişilerin, ünlü siyasetçi ve kültür insanlarının, on binlerin katılımıyla gerçekleşti, MTV ödülleri için Berlin’e gelmiş olan U2’nun yarım saatlik konseri de Berlin’e armağan olarak ücretsizdi!

Türkiye çağdaş sanat ortamı, İstanbul 2010 kutlamaları öncesinde üç büyük sergiyle bu kültür başkentinde potansiyelini ve duruşunu gösteriyor: ‘İstanbul Next Wave - Eşzamanlılık-Koşutluk-Karşıtlık’, ‘Ayağımın Altında Dünya, Cennet Değil’ ve ‘Siyasal Duruşlar.