Torba Yasayla Rantın Önü Açılacak

Talan hızlanıyor, denetim kalkıyor, ekolojik değeri yüksek alanlar ranta açılıyor ve zeytinlikler madenlere feda ediliyor. Kanun teklifi yasalaşırsa artık tüm bunların kararı Saray’dan verilecek.

16 Haz2025

yapi.com.tr

(Fotoğraf: DHA)

Uluslararası ve yerel maden tekellerinin ülkedeki rant ve talanının önünü açacak torba kanun teklifine tepkiler sürüyor. Madencilik ve enerji sektöründe denetim ve çevresel etki süreçlerinin askıya alınacağı kanun teklifi AKP milletvekilleri imzasıyla Cuma günü Meclis’e sunuldu. Teklif önümüzdeki hafta Sanayi, Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar Komisyonunda görüşülmeye başlanacak ve ardından da TBMM Genel Kurulu’na inecek.

BirGün’de yer alan habere göre; AKP iktidarı döneminde maden ve enerji şirketlerine çeşitli imtiyazlar verilerek önü açıldı, doğayı koruma misyonu üstlenen çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreçlerinin içi boşaltıldı. Ülkenin geleceği olan ormanlar, yer altı ve yerüstü su kaynakları, tarım alanları ile kıyılar enerji ve maden şirketlerine peşkeş çekildi.

Tüm bunlarla yetinmeyen AKP iktidarı, ‘stratejik yatırım’ adı altında doğal kaynaklarının sermayeye peşkeş çekilmesinin önünü açmak için yeniden harekete geçti. 21 Maddelik kanun teklifine göre, yasal prosedürler ortadan kaldırılarak süreç hızlandırılacak.

Sınırsız yetki
En önemli maddelerden biri de tek adam rejiminin ruhuna uygun olarak AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sınırsız yetki tanınması oldu. Cumhurbaşkanı yardımcısı öncülüğünde bir kurul oluşturulacak. Belirlenen ‘stratejik ve kritik’ madenlerde son sözü kurul söyleyecek. Bunun yanı sıra acele kamulaştırma kararları bu kurulun imzasıyla yayımlanacak. Böylece tüm süreç tamamen Saray’ın kontrolü altına geçmiş olacak.

Teklifle birlikte yıllar içerisinde birçok kez değiştirilen ve altı boşaltılan ÇED süreçleri işlevini tamamen yitirecek. ÇED sürecinde ilgili kurumlar yanıt vermezse olumlu görüş verdiği varsayılacak.

Süreç hızlanacak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar da teklifle ilgili yaptığı paylaşımda, "ÇED, orman izinleri, imar izinleri gibi uzun ve karmaşık bürokratik işlemlerin daha kısa sürede tamamlanmasını sağlayacak yeni bir mekanizma devreye girecek. Böylece 48 ayı bulabilen izin süreçleri 18 aya kadar düşürülebilecek” demişti.

Yeni talan düzeni
Torba yasayı değerlendiren ve tepki gösteren KazDağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği açıklama yaptı. Kanun teklifinin neler getireceği şöyle özetlendi:

• ÇED ve Ruhsat Süreçleri kısaltılacak, ÇED sürecinde diğer izinler alınabilecek.
• Maden alanlarına denk gelen Ormanlar MAPEG’e ücretsiz devredilecek.
• Kurumlardan görüş alma süreçleri MAPEG tarafından yürütülecek.
• Stratejik ve kritik madenlerde acele kamulaştırma yapılacak.
• Bir alanda farklı madenlerin olması durumunda daha önce tek ruhsat verilirken şimdi farklı ruhsatlar düzenlenecek.
• Muğla yöresindeki termik santrallara kömür sağlamak için zeytinlikler madenciliğe açılacak.
• Enerji yatırımlarında orman tahsis izinleri kolaylaştırılacak.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı enerji ve maden yatırımları için imar planı yapabilecek, inşaat ruhsatı düzenleyebilecek,
• Kamulaştırma kararları ‘tapu’ sayılacak.
• EPDK’ya acele kamulaştırma yetkisi verilecek.
• Yapı ruhsatı almadan işletmeye geçmiş olan enerji yatırımlarından bu belgeler istenmeyecek, üretim devam edecek.
• Kanun Teklifi ekinde yer alan iki adet kroki ve koordinat tablosu yer alan zeytinlikler kamulaştırılacak ve kömür madenciliği yararına açılacaktır. Tabloda N19 ve N20 No’lu pafta noları yer almaktadır. Koordinatlar Muğla’yı, Yatağan, Kemerköy civarına, büyük ihtimalle Akbelen civarındaki parsellere denk gelmektedir.

Mücadele çağrısı yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: “Ülkemizi enerji ve maden şirketleri için daha da dikensiz gül bahçesi yapan söz konusu kanun teklifine karşı ekoloji ve meslek örgütleri ile siyasi partilerin hep birlikte mücadele ederek, teklifin yasalaşmasını engellemek için hep birlikte mücadeleye davet ediyoruz.”