Uzungöl'e de Ülkeye de Yazık

Geçenlerde gazete ve televizyonlarda Uzungöl ile ilgili haberler yer aldı. Haber, "Uzungöl havuz oldu" gibi başlıklarla verildi. Konu, Uzungöl'ün çevresinin duvarla çevrilmesi. Bazıları karşı çıktı, bazıları da yapılanlara destek verdi.

Uzungöl yüzyıllar önce Haldizen Deresi'nin önünün toprak kayması sonucu kapanmasıyla oluştu. Göl yüzeyine yansıyan iki minareli caminin gölgesi ve arka planda yöre mimarisi evleri ile zihinlere adeta kazınan Uzungöl, hem bölge hem de ülke turizmi için çok önemli. Ancak gelişmeler ve yaşananlar gösteriyor ki, her yıl yaklaşık 20 bin yabancı ve 500 bin civarında da yerli turistin ziyaret ettiği Uzungöl'ün değerini ne yazık ki anlayamadık. Bu doğa harikasına, diğer değerlerimiz gibi yine zamanında ve yeterince sahip çıkamadık.
 
Gölü çirkin yapılar kuşattı

Önceleri gölün çevresini art arda çirkin yapılarla doldurduk. Briketten bina yaptık, üzerini ağaçla kaplayıp, sözüm ona doğaya uyum sağladık. Duvarına "Bilmem ne pansiyon" yazıp, akarını Uzungöl'e bağladık. Cebimize birkaç kuruş para girdi ya birbirimizin yaptığını görmezden geldik. Haldizen Deresi'nin getirdiği toprakla zemini dolan ve sazlarla kaplı gölü resmen katlettik. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi öğretim üyesi, yaban hayatı uzmanı Doç. Dr. Şağdan Başkaya'nın dediği gibi gölü gereğinden çok temizledik, balık ve ördekler gibi canlıların ihtiyaç duyduğu sazları ve çökmüş malzemeleri tamamen yok ettik. Kimsenin sesi çıkmadı ama yıllar önce projelendirilmiş Çaykara-Uzungöl yolunun yapımı için göl kenarına o çirkin taş duvar inşa edilince çığlık atmaya, "Uzungöl katlediliyor. Uzungöl havuza döndü" diye bağırmaya başladık.

Bildiğim kadarıyla Çaykara-Bayburt yolunun yapımı 1992 yılında gündeme geldi. Klasik Türk usulü yol yapım şartları gereği bunun Uzungöl geçişine, fazla değil 16 yıl sonra başlandı. Yani bu yolun yapılacağı yıllardır biliniyordu. Ama kimse sesini çıkarmadı. İş işten geçtikten, hatta gölün kenarına taş duvarın yapımı neredeyse bittikten sonra ses yükselmeye, şikâyetler gelmeye başladı. İyi de "Bugüne kadar neredeydiniz? Gölün çevresi çirkinliklerle dolarken neden sesinizi yükseltmediniz? Yeni tesislerin akarları Uzungöl'e bağlanırken neden görmezden geldiniz? Yapımı yıllar önce planlanan yolun inşasına başlanınca mı aklınız başınıza geldi" diye sormazlar mı sesini yükseltenlere, çığlık atanlara...
 
Projeye onay veren de suçlu

Bu anlattıklarım yapılanlara destek verdiğim gibi anlaşılmasın. Kim ne derse desin Uzungöl'ün kuzeyinden geçen yol için göl kenarına hem de çok yüksek istinat duvarı inşa etmek hiç güzel değil ve kesinlikle kabul edilemez. Bir kere estetik açıdan çirkin. Ayrıca Uzungöl gibi simge haline gelmiş, tüm insanların kafasında yer etmiş doğal güzelliği yol yapmak için yok etmek ya da değiştirmek kimsenin hakkı değil. Bunu hiçbir şekilde savunamazsınız. Uzungöl'ün zihinlerdeki görüntüsüne darbe vurmaya, o güzel görüntüye çizik atmaya kimsenin, hiçbir kurumun hakkı yoktur. Hele hele Karayolları denilen, tabiat ve doğa düşmanı, uzağı görmekten yoksun, plansız programsız çalışmalarını Karadeniz Sahil Yolu denilen sahil katili uygulamayla ortaya koyan teşkilatın hiç mi hiç yoktur.

Burada suçlu elbette sadece Karayolları değil. Kabahat projeye onay verenlerdedir. Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu'nun duvarı çevreye uyumlu hale getirmek için talimat verdiği yönündeki açıklaması ise bence ciddiyetten uzaktır. Onay verenler büyük hata yapmış ve Uzungöl'ün yok olması için bir adım daha atmıştır. Uzungöl'e de ülkeye de doğaya da yazık edilmiştir.