‘Binalara Deprem Güçlendirmesi Yaparken, Yangına Açık Hale Getirmememiz Gerek’

Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi (NKÜ) Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanı Dr. Öğretim Görevlisi Ahmet Bal, depreme dayanıksız ve eski binalarda yapılan güçlendirme çalışmalarına ilişkin dikkat edilmesi gereken konulara değindi. Türkiye'deki binaların yapı stokunun eskiliğine dikkat çeken Dr. Bal, deprem güçlendirmesi yapılırken, yalıtım uygulaması ya da cephe değişiminin de önemine dikkat çekti.

Depreme karşı güçlendirmede üç farklı yöntemin uygulandığını anlatan Dr. Bal, "Deprem için şu anda ülkemizde yaygın olarak kullanılan betonarme mantolama, çelik ceketleme ve lifli polimerlerle güçlendirme gibi üç farklı alternatif var. Ama deprem için yaptığımız bu üç alternatif de aslında binalarda direkt olarak kullanılamıyor. Yani siz kolonlarınızı karbon fiberle kapladığınız zaman bunu direkt olarak kullanamıyorsunuz. Üzerine bir cephe giydirmesine ihtiyacınız var. Dolayısıyla bu cepheyi de değiştirirken ya yalıtıcı malzemeleri kullanıyorsunuz sıva, geleneksel yöntemlerde olduğu gibi ya da güçlendirmenin ardından bir giydirme cephe uygulaması yapılıyor" dedi.

'Doğru hesaplanmazsa ciddi hasara yol açabilir'
Cephe uygulamalarının olası depremde büyük rol oynadığını söyleyen Bal, "Giydirme cephe uygulamaları aslında taşıyıcı sisteme belli oranlarda bağlanıyor, bazı oranlarda da bağlanmıyor. Tabii bunun iki durumunun da yani bağlanma ve bağlanmama durumuna göre deprem davranışını değiştirebiliyor. Özellikle cam cephelerin doğru hesaplanmadığı takdirde hem rüzgar etkisinde hem de deprem etkisinde ciddi hasara yol açabileceğini biliyoruz. Bununla ilgili de taşıyıcı sistemle ilgisini kurmamız gerekiyor" diye konuştu.

'Yalıtım malzemesi yangına dirençli olmalı'
Dr. Bal, olası yangın durumlarında binalara uygulanan yalıtım malzemelerinin cinsinin önemine değinerek, "Binalarımızda şöyle bir durum söz konusu oluyor. Örneğin; 2017 yılında İngiltere'de yaşanan Greenfell Kulesi yangınında 82 insan hayatını kaybetti. Bunun hayatını kaybetmesindeki, yangının bu kadar büyük zarar vermesindeki en büyük sebep binada sonradan yapılan cephe tadilatıdır. Bina 1988 yılında yapılmıştı. Fakat yeni yapılan cephe giydirme ve yalıtım sebebiyle, yalıtımla cephe giydirme arasında oluşan hava boşlukları yangının söndürülememesine yol açtı. Dolayısıyla hem yalıtım malzemesinin cinsi çok önemli, bu yangını ilerletmemeli, kesmeli hem de cephe giydirme sisteminin bir şekilde yalıtımla entegre edilmesi gerekiyor. Dolayısıyla hem yapı malzemesi açısından baktığımızda yalıtım malzemesinin yangına dirençli olması lazım hem de cephe giydirme sisteminin buna uyumlu hale ve mümkünse aralarında boşluk olmaması lazım. Yani aralarındaki boşluk hava tüneli etkisiyle havanın geçişine izin verirse yangının büyümesine yol açar" diye konuştu.

Dr. Bal, "Dolayısıyla binalarımıza deprem güçlendirmesi yapalım derken binaları yangına açık hale getirmememiz gerekiyor. Güçlendirmede kullandığımız malzemeler genellikle yanıcı malzemeler. Yani çelik de yangına çok dayanıksız, karbon fiberler de yangına çok dayanıksız. Dolayısıyla binayı depreme karşı güçlendirmeye çalışırken aslında bunun yangınla ilişkisini kesmemiz lazım. Fiziksel çevreyle uyumlu bir proje oluşturmamız gerekiyor. Doğrusu aslında şu; güçlendirme yapılacağı zaman güçlendirmenin bölgede, binalarda cepheyi değiştireceksen, cepheyle ilgili bir kere cephenin deprem güvenliği olması lazım. İkincisiyse deprem güvenliğinin yanında kesinlikle ve kesinlikle yangına dirençli malzemelerle, örneğin taş yünü, cam yünü gibi malzemelerle ya da çelik yapılan güçlendirmelerin alçı gibi yangına dayanıklı malzemelerle örtülmesi gerekiyor, açıkta bırakılmaması gerekiyor" ifadelerini kullandı.