Eski İstanbul Bu Filmlerde Kaldı

İstanbul elli yıl öncesine göre çok farklı. Her yerin yol olduğu, apartmanların olur olmadık yerlerde boy gösterdiği, gökdelenleri bol bir şehir var karşımızda. Cinnet getiren, her gün trafikte çile çekilen kalabalık bir kâbus bazısına göre. Peki, Yahya Kemal'lerin, Ahmet Haşim'lerin yaşadığı İstanbul nerede? Bu sorunun cevabı "Yeşilçam filmlerinde." olabilir mi?

Yıl 1966, yer İstanbul; bildiğimiz İstanbul. Sultanîyegâh makamında bir şarkı ile başlıyor film: 'Al sazını sen sevdiceğim şen hevesinle...' İstanbullu Haşmet İbriktaroğlu konuşuyor Boğaziçi'ne bakarak: "Aah, güzel İstanbul! Nasıl da bozulmamış o bin yıllık güzelliğin! Ey cânım Boğaziçi, bir zamanlar dedelerimiz de hislenmiş güzelliğinin karşısında..." Sabah saatlerinde işleri diğer yakada olanlar vapura biniyor Haşmet gibi. Arkada güzelim Boğaz manzarası. Saraylar, camiler, köşkler, Boğaziçi'ne has bahçeler...

Bir İstanbul masalı

Zaman ilerledi ve İstanbul artık elli yıl öncesine göre çok farklı bir hale büründü. Her yerin yol olduğu, apartmanların olur olmadık yerlerde boy gösterdiği, gökdelenleri bol bir şehir var artık karşımızda. Cinnet geçiren, her gün trafikte çile çekilen kalabalık bir kâbus bazısına göre. Peki, Yahya Kemal'lerin, Ahmet Haşim'lerin yaşadığı İstanbul nerede?

Bir tek Yeşilçam filmlerinde kaldı şehrin o masum ve naif halleri. Hal böyle olunca biz de filmlerdeki eski İstanbul sahnelerinin peşine düştük. Belki böylece bir yarayı da deşmiş olduk. Konusunu ve kalitesini bir kenara koyarsak birçok filmin fonunda İstanbul o kadar güzel işlenmiş, öyle güzel görüntülenmiş ki!.. Bunlardan biri yukarıda bir sahnesini anlattığımız Ah Güzel İstanbul filmi. Memduh Ün'ün yönetmenliğini yaptığı 1966 tarihli filmde Sadri Alışık, Sultanahmet'te seyyar fotoğrafçılık yapan Haşmet İbriktaroğlu rolünde. Artist olma hayalleriyle İstanbul'a gelen genç ve şaşkın Ayşe'ye âşık olan Haşmet'in karşısında ise Ayla Algan var. Ve arkada Ayasofya, Sultanahmet, Sirkeci ve uzaklardan Galata manzarası. Boğaz'da geçen vapur çekimlerinde ise Rumelihisarı bugün olduğu gibi göz kamaştırıyor. Sultanahmet'te eski kışları görmek isteyenlerin Ah Güzel İstanbul'un son kısmına bakması kâfi. Beyaz örtüsüyle bir başka İstanbul masalını daha güzel kim anlatabilir ki?

Apartman düştü mahallemize

İstanbul'un eski hallerini kaydeden bir başka film ise yine Memduh Ün'ün 1961 tarihli Avare Mustafa'sı. İstanbul'da çekilmesine rağmen denizin çok fazla görüntülenmediği bu filmde İstanbul'un kenar mahalleleri yer alıyor. Eski İstanbul mahallelerinin yanında Mustafa ile zengin kız Hülya'nın düğünleri ise Taksim Belediye Salonu'nda yapılıyor. Fatma Girik ve Ayhan Işık'ın rol aldığı, film bir dönemin mahalle kültürünü göstermesi bakımından önemli sayılabilir. Filmde tek tük araba geçen yollar ise şehrin artık görülemeyecek hallerinden.