Eski İstanbul Bu Filmlerde Kaldı

br />
Her filmde başka İstanbul

Hüzünlü bir aşk hikâyesinin anlatıldığı ve arkada İstanbul'un çok farklı hallerini izleyiciye sunan Vesikalı Yarim de bu başlıkta es geçilmemesi gereken filmlerden. İzzet Günay ve Türkan Şoray'ın rol aldığı filmde Halil, Kocamustafapaşa'da yaşayan bostancıdır. Filmde şehrin eğlence hayatı her zaman olduğu gibi Beyoğlu'dur ve Halil'in macerası Şen Saz Gazinosu'nda Sabiha ile tanışması ile başlar. Filmin arka fonundaki İstanbul manzaraları Vesikalı Yarim'i görülmeye değer yapıtlardan biri yapıyor.

Eğer Sirkeci ve Haliç'in 1959'daki halini görmek isterseniz Lütfi Akad'ın Yalnızlar Rıhtımı'nı bir daha dikkatle izlemeniz gerekir. Çolpan İlhan ve Sadri Alışık'ın rol aldığı filmde Sirkeci'nin ara sokakları ve parkeli yolları, Otel Pozan Palas ve Lozan Palas gibi oteller dönemin İstanbul'undan günümüze bir hatıra olarak kalmış. Haliç'in siyah beyaz hali de görülmeye değer.

Gurbet diyarı olunca şehir

İstanbul gurbet demektir biraz da. Yenilmesi gereken bir zorluktur insanların gözünde. Bir dönem her gelenin ona şah olmak gibi bir ideali de vardır. Halit Refiğ'in Kemal Tahir'in aynı adlı romanından 1964'te sinemaya uyarladığı Gurbet Kuşları hem bu gerçeği hem de İstanbul'un farklı mekânlarını beyazperdeye en başarılı şekilde yansıtan filmlerden. Cüneyt Arkın'ın ilk filmi olan Gurbet Kuşları'nda Haydarpaşa Tren İstasyonu, Anadolu'dan göçün bir sembolü gibi yer alır. Maraşlı aile Haydarpaşa'nın ardından vapurla karşıya geçer. Filmin farklı yerlerinde kadraja giren Şehir Tiyatrosu Sahnesi, Taksim Meydanı, Haliç'in farklı açıdan görüntüleri, henüz yol çalışması devam eden sahilyolu ve Cihangir dikkatli izleyicilerin gözünden kaçmayacaktır. Refiğ, hikâyesini anlatırken İstanbul'un güzelliklerini seyirciye aktarmadan geçememiş.

Değişmez iki İstanbullu: Tren ve deniz

1960'lı yılların filmlerine bakıldığında şehirde bir inşaat hali vardır. İstanbul'un imar düzeni de fark ettirmeden filmlere girmiş. 1963 tarihli Metin Erksan filmi Acı Hayat, bu filmlerden bir tanesi. Evlenmek için ev arayan iki âşığın apartman ve gecekondu mahallelerini gezdiği sahne İstanbul'un dönüşümünün başlangıcı gibi. Acı Hayat'ta Mehmet, Kasımpaşa'da bir tersane işçisidir. Doğal olarak Haliç farklı şekillerde filme yansımış. Acı Hayat'ta bir başka İstanbul'un bilindik mekânı ise Sirkeci İstasyonu ve tren yoludur. Gülhane Parkı da filmde kullanılan diğer mekânlardan.