Küreselleşen İstanbul'da Mekânın Dönüşümü Tartışıldı

BR>
Oturumun son bildirisi Doç. Dr. Özlem Öz'ün "İstanbul Dönüşürken: Semt Pazarları Örneği"ydi. Rekabetçi kent söyleminin kentlerin gitgide birbirlerine benzemelerine sebep olan kısıtlı bir söylem olduğuna dikkat çeken Öz, güvenlik takıntısının çok yaygınlaştığını, böylece kontrollü giriş çıkışlarla yoksulluğun 'görünmez' kılınarak, hijyenik bir kent imajı çizilmek istendiğini belirtti. Yerel yönetimlerin yatırım fırsatlarının artmasıyla mega-projeler geliştirilmeye başlandı ve yoksulluk ile zenginliğin ayrı mekânları oluştu. Semt pazarlarının daraltılması ve azaltılması da bunun bir sonucu. Geçtiğimiz 5 yılda 40-50 semt pazarı yer değiştirdi veya kapatıldı. Yer değiştirme nedenleri yönetimler tarafından kirlilik, gürültü, trafiği bloke etme olarak sunulurken, Öz, kolay çözümleri olan bu sorunların gerçek nedenleri yansıtmadığını, seçimin bir öncelikler meselesi olduğunu vurguluyor. Kadıköy Salı Pazarı örneğini
inceleyen Öz, boşaltılan pazarın yerini geçici olarak İSPARK'ın almasıyla bu önceliği somutlaştırıyor. kapatılan semt pazarlarının yerine genellikle kentin 'hijyenik' hale getirilmesini sağlayan, avm'ler ve eğlence merkezleri yapılıyor. Semt pazarları ise uzağa gönderilerek görülmüyor ve yok sayılıyor. Oysa krizlere ve dalgalanmalara rağmen semt pazarları % 70'lik bir talebe cevap veriyor. 

Küreselleşen kültür, dönüşen mimari



"Kültür Endüstrileri" oturumu, Prof. Dr. Ayşe Öncü'nün moderatörlüğünde, Ali Artun, Prof. Dr. Aydın Uğur ve Mimar Han Tümertekin'in konuşmalarıyla gerçekleşti. İstanbul'un sanat ve kültür üretimi, sempozyumun üst başlığı doğrultusunda yine küreselleşme süreci ile ilişkilendirilerek değerlendirildi.

"Küreselleşen İstanbul'un Sanatsal Ekonomisi" adlı sunumunda Ali Artun, Avrupa'da sanatın özerkleştiği 19'uncu yüzyıldan günümüze eleştirel bir değerlendirmede bulundu. Müzelerin, 19'uncu yüzyılla birlikte halkın kendi tarihini temsil eden mecralara dönüştüğünü, bugün ise sanatın finans aracı haline gelmesiyle, müzenin de finans mekanizmalarına tabi kaldığına dikkat çekti. Kentlerin küresel rekabeti ile birlikte müzeler, ülkesel ve bölgesel kalkınmada kullanılmaya başlanıyor. Eskiden kentler kendilerini ürünleri üzerinden pazarlarken (üzüm festivali vb), günümüzde bu pazarlama bienaller vb ile tanıtıcı korporasyonun kendisini göstermesi için küresel bir stile indirgenmiş halde. Kentlerin kendilerini pazarlamalarında en göz alıcı mimari yapı ise müzeler olarak öne çıkıyor. Artun, müze açtıkça müze izleyicisinin aynı oranda artış göstermediğini belirterek bunu, Türkiye'de bir sanat kamusu olmamasıyla ilişkilendiriyor. Müzenin kendisinin bir olay olarak pazarlanmasının, Guggenheim Bilbao'da görüldüğü gibi geçici bir etkiye sahip olduğunun ve yerel sanata katkı sağlamadığının altını çiziyor. Bu süreçte her şeyin ise müzayedeleştirmeye başlandığını ve sanatçıların da iş adamına dönüştüğünü sözlerine ekliyor.

Prof. Dr. Aydın Uğur, kültür endüstrilerinden medya bileşenini irdelediği "Türk Medyası ve Kültürel Uygulamaları Ne Ölçüde Küresel?" sunumunda ekonomik yakada durum farklı olsa da, kültür penceresinden bakıldığında küreselleşmenin olumlu gibi göründüğünü dile getirdi. Karşılıklı sürekli iletişim (interkonektivite) ile ilişkilendirdiği küreselleşmeyi Türk medyasının gazete, sinema, müzik, internet gibi farklı bileşenleri üzerinden okuyan Uğur, küresel bir medyadan söz etmek için karşılıklı ithalat-ihracat durumuna bakmak gerektiğini belirtti. Bu doğrultuda farklı bileşenlerin farklı bir küresellik tarif ettiğini işaret eden örnekler ve rakamlar sundu. Uğur'un küreselleşme için, "kültürde beğendiğimizi ekonomide sevmemek gibi bir pozisyona düşemeyiz" saptaması soru-cevap bölümünde eleştiri aldı.