'Sürdürülebilirlik' Gündemine Farklı Bakmaya Çalışmak

5. EKODesign Konferansı'nın 'sürdürülebilirlik' gündemine farklı bakış açıları ile eleştirel yaklaşımların öne çıktığı bölümlerinden 'Sürdürülebilirliğe Eleştirel Yaklaşım 2: Geleneksel, Çağdaş, Çağ Ötesi' oturumu da, TMMOB Mimarlar Odası, Koruma ve Restorasyon Uzmanları ve ICOMOS Türkiye Milli Komitesi üyesi Mimar Prof. Dr. Emre Madran ve Akdeniz Üniversitesi İç Mimari ve Çevre Tasarımı Bölümü’nden Orman Mühendisi Prof. Dr. Tuncay Neyişçi'yi bir araya getirdi.

Geleneksel mimarlığımızı yeterince sindirmiş olsaydık...

İlk olarak söz alan ve konuşmasına 'ekoloji' kavramı ile geleneksel mimarlık arasındaki ilişkiyi sorgulayarak başlayan Emre Madran, eğer sürdürülebilirlik gelecek kuşakları düşünerek, kaynakları akılcı kullanarak, insan gereksinimlerine uygun ve doğa ile uyumlu bir çevre yaratmaksa; bunun geçmişte geleneksel mimarlık ile zaten yapıldığını, hatta bu yaklaşımın Roma döneminde Vitruvius tarafından açıkça ifade edildiğini, dolayısıyla sürdürülebilirlikten bahsederken bunun yeni keşfedilmiş bir kavram olarak sunulmasının yanlışlığına işaret etti.

Madran, ekolojik bir yaklaşımın evrensel ölçekte tek tipte değil, ancak yerel ölçekte biçimlenebileceğini; bunun doğayı tanımanın yanısıra toplumu okuyabilen nitelikte olması gerektiğini belirterek, bunu “Kula’ya gittiğinizde, orada İç Batı Anadolu kentinin nasıl yaşadığını görebilirsiniz, toplumu okuyabilirsiniz” sözleriyle örnekledi. Bugünün kentinde hemen hepsi göz ardı edilmiş olan topografya, iklim gibi doğal verilerin geleneksel mimarlığın toplumla birlikte biçimlendiricisi olduğunu ve bunların da çevreyle barışık bir anlayış için vazgeçilmez olduğunu belirten Madran, konuşmasını, “Eğer geleneksel mimarlığımızı yeterince sindirmiş olsaydık, bu gün ekolojik ya da sürdürülebilir mimarlığı da çok farklı bir biçimde tartışıyor olurduk” sözleri ile bitirdi.



Her konuya sonsuz açıdan bakılması gereken bir düşünme biçimi olarak ekoloji

Tuncay Neyişçi ise konuşmasına, sürdürülebilirlik kavramına ilişkin genel görüşlerin daha çok sorgulanmadan kabul edilen bilgilerden oluştuğunu gösteren bir örnekle başladı. Konfeans izleyicilerine, cam ve plastik şişeden hangisinin daha çevreci olduğu sorusunu yönelten Neyişçi, “Çoğunuzun cam diyeceğini biliyorum; oysa hangisinin çevreye daha az zarar vereceği, daha çok bizim onları kullanış biçimimize bağlı” dedi. Neyişçi, bu örnekten yola çıkarak, ekoloji ve ilgili birçok kavramın yeterince sorgulanmadan kabul edilmiş yargılar ile tartışıldığını, bunda medyanın da büyük rolü olduğunu belirtti.

Daha çok kullanılan biçimiyle 'küresel ısınma', akademik ifadesi ile 'küresel iklim değişimi' için de aynı durumun geçerli olduğunu ifade eden Neyişçi, konunun ciddi olmakla birlikte medya tarafından yaratılan aşırı paranoyanın ekonomik çıkarlar için kullanıldığının altını çizdi. Bu doğrultuda, ekolojinin tek başına bir bilim olmaktan çok, her konuya sonsuz açıdan bakılması gereken bir düşünme biçimi olduğunu ve ekoloji kavramının içinde politik ve ekonomik bağlamı da barındırdığına dikkat çekerek, bir alanda ekoloji tartışması yaparken konuya sonsuz açıdan bakmanın önemini vurguladı.