|
Türkiye'nin resmi nükleer ve radyasyon takip kurumu olan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'na
(TAEK) hergün onlarca soru geliyor. TAEK'e sorulan bazı sorular ve
kurumun verdiği yanıtlar şöyle:
Soru: Atom nedir?
TAEK: Bir elementin kimyasal özelliklerini taşıyan en küçük
parçasına atom denilmektedir. Evrende bilinen bütün maddeler (kozmik madde,
yüksek enerjili madde ve anti madde hariç), pozitif yüklü bir çekirdek ve
etrafında dönen negatif yüklü elektronlardan oluşan yaklaşık 100 farklı atomdan
meydana gelmektedir.
Soru: Nükleer reaktörler enerji dışında bir şey üretir mi?
TAEK: Nükleer reaktörler, tıp ve endüstride kullanılan
yararlı radyoizotopların üretilmesinde de kullanılırlar. Kanser tedavisinde,
boru kaynaklarının tahribatsız muayenesinde kullanılan kobalt-60, tiroid
bozukluklarının teşhis ve tedavisinde kullanılan iyot-131, doktorların vücut
içini görme amacıyla çeşitli tarayıcı cihazlarda kullanılan teknesyum-99,
akciğer havalanmasının ve kan akışının ölçülmesinde yararlanılan ksenon-133, bu
izotoplara örnek olarak verilebilir.
Nükleer santralin riski
Soru: Nükleer santraller riskli midir?
TAEK: Bütün elektrik üretim seçenekleri ve diğer
teknolojiler risk taşır. İsviçre'de Paul Scherrer Enstitüsü tarafından yapılan
bir çalışmada 1969-1996 yılları arasında ticari tesislerde enerji ile ilgili 4
bin 290 kazada meydana gelen ölümler göreceli olarak karşılaştırılmaktadır. Bu
çalışmaya göre yıllık üretilen elektrik teravatsaati başına nükleer enerji
üretimi 8, doğalgaz 85, kömür 342, petrol 418, hidro 884 ve LPG 3 bin 280 ölüme
sebebiyet vermiştir. İnsan, hayatı boyunca teknolojinin getirdiği çeşitli
olanaklardan yararlanmak ve hatta hayatta kalabilmek için çeşitli risklerle
karşı karşıya kalır. Örneğin, yolculuk etmenin riskli olduğu bilinir ama evde
oturmak da risklidir, çünkü tüm kazaların yüzde 40'ı evlerde olur. Araştırmalara
göre erkek olmak 2800 gün, kalp hastalığı 2100 gün, kömür madeninde çalışmak
1100 gün, kanser 980 gün, yoksulluk 700 gün, alkol 130 gün, intihar 95 gün, uçak
kazaları 1 gün, baraj yıkılması 0,5 gün ve ABD için tüm elektriğin nükleer
santrallerden üretilmesi ise 0,03 gün ortalama ömür kaybına yol açacaktır.
Avrupa nükleerden vazgeçti mi?
Soru: Avrupa'da bazı
reaktörlerin kapatıldığı ya da çalışmadığı ve dünyanın nükleerden vazgeçtiği
söylenmektedir. Türkiye'de neden yapılıyor?
TAEK: Ağustos 2010
itibariyle dünyada 29 ülkede toplam 373 bin 673 Megavat (MWe) kurulu güce sahip
440 nükleer reaktör işletme halindedir ve dünya elektrik enerjisi ihtiyacının
yaklaşık yüzde 15'ini karşılamaktadır. En fazla nükleer santral 104 ile ABD'ye
ait. Fransa'da 58, Japonya'da 54, Rusya'da 32, Güney Kore'de 20, Almanya'da 17,
Hindistan'da 19, Ukrayna'da 15, Çin'de 12 adet nükleer santral bulunuyor. Toplam
2 bin 776 MWe kurulu güce sahip 5 nükleer reaktör yeniden işletmeye girebilecek
şekilde uzun süreli kapatma durumundadır. Toplam 59 bin 544 MWe güce sahip 61
nükleer santral inşa halindedir. Bu veriler ışığında dünyanın nükleer santralden
vazgeçtiğini söylemek mümkün değildir. Halen Bulgaristan'da 2, Finlandiya ve
Fransa'da 17'şer adet 1600 MWe gücündeki reaktörler inşa halindedir. Ayrıca
Fransa ve İngiltere yeni nükleer güç santralleri yapmayı planlamaktadır.
Çevre dostu mu?
Soru: Nükleer enerji çevre
dostu bir enerji üretim seçeneği midir?
TAEK: Nükleer enerji çevre dostu bir teknolojidir. Çünkü;
nükleer santralların güvenlik değerlendirmesi bağımsız lisanslama kuruluşları
tarafından son derece tutucu varsayımlara göre yapılmaktadır. Ayrıca bu
santrallar işletmede oldukları sürede sürekli denetim altındadır. Bu nedenle
nükleer santralların çevre ve insana zarar verebilecek şekilde kaza yapma riski,
günümüzde kullandığımız diğer teknolojik ürünlere göre yok denecek kadar azdır.
Nükleer enerji üretim zinciri, tümüyle ele alındığında sera gazı salımı
konusunda en temiz seçenektir. Günümüzde nükleer santraller, elektrik
sektöründen kaynaklanan sera gazı salınımında yıllık olarak yaklaşık yüzde 17
azalmaya sebep olmaktadır. Yani bu santrallerin yerine fosil yakıtlı
santrallerden elektrik elde edilseydi her yıl 1,2 milyar ton karbon atmosfere
verilecekti.
Soru: Nükleer santral
turizm yatırımlarını olumsuz etkiler mi?
TAEK: Dünyada pek çok turizm ülkesi nükleer enerjiden
faydalanmaktadır. Örneğin Fransa'da Paris'e 200 kilometreden daha yakın alanda 6
nükleer santral bulunmaktadır. İspanya'da Madrid'e 200 kilometreden daha yakın
alanda 3 nükleer santral bulunmaktadır. Bradwell santrali Londra'ya 70 kilometre
mesafededir.
|
