|
BR>
Akkuyu'da kurulması
planlanan santral
Soru:
Akkuyu'da kurulması düşünülen VVER-1200 tipi nükleer santral yeni bir
teknolojidir. Türkiye pilot proje mi olacaktır?
TAEK: Henüz VVER-1200
tipi reaktörlerin işletiminde olan bir modeli bulunmamaktadır. Ancak bu
reaktörler işletimde olan VVER-1000 reaktörlerinin güvenlik ve performans
açısından geliştirilmiş modelleridir. Ayrıca işletimde olan bir reaktör hazırlık
ve inşa süreleri dikkate alındığında en az 15 yıl eski teknolojiler üzerinde
kurulu bulunmaktadır. Nükleer reaktörlerin lisanslanması aşamasında tesisin
güvenli bir tasarıma sahip olup olmadığının değerlendirilmesi inşaat lisansı
başvurusu üzerine yapılır. Daha sonraki aşamalarda tesisin tasarıma uygun bir
şekilde inşa edilip edilmediği takip edilir. VVER-1200'ler Rus düzenleyici
kurumlarından inşaat lisansı alınarak Rusya'da kurulmaya başlanmıştır. Dünyada,
inşa halindeki 10 adet VVER tipi reaktörlerden 4'Ü VVER-1200 tipi reaktörlerdir.
Soru: Kurulacak santralde silahlanma
kapsamı var mıdır?
TAEK: Akkuyu'da nükleer santral kurulmasıyla ilgili Rusya
Federasyonu ile yapılan anlaşma tamamen barışçıl uygulamaya yönelik olup
silahlanma kapsamı bulunmamaktadır. Rusya tarafından Akkuyu'da inşa edilecek
VVER-1200 AES-2006 tasarımı da dahil nükleer güç santralleri silah üretmek için
tasarlanmamaktadır.
Soru: Nükleer bir
santralin ömrü ne kadardır?
TAEK: Yeni nükleer santral tasarımlarının ömürleri 60 yıl
olarak öngörülmektedir.
Yatırım
maliyeti
Soru: Nükleer
santralin yatırım süresi ve maliyeti ne kadardır?
TAEK: Dünyada nükleer santrallerin yapım süresi ilk betonun
dökülmesinden takiben ortalama 6-7 yıl civarındadır. Tüm proje dönemi
düşünüldüğünde bu süre 10-12 yıl civarında olabilir. Dünyada işletmeye giren son
reaktörler ve yapım sürelerine bakılırsa, Rusya'daki Rostov-2 santralinin yapımı
9 yıl, Hindistan'daki Rajastan-5 ve 6 santrallerinin her ikisi 7'şer yıl sürmüş,
Çin'deki Lingao-3 5 yılda, Qinshan-2 ve 3 ise 4,5 yılda tamlanmıştır.
Japonya'daki Tomari-3 santrali 4,5 yılda işletmeye girmiştir. Nükleer
reaktörlerin ilk yatırım maliyetleri yüksek ama işletme ve yakıt maliyetleri çok
düşük tesislerdir.
400 milyon avroya
sökülebiliyor
Soru: Nükleer
santral sökülmesi teknolojisi mevcut mudur ve maliyeti nedir?
TAEK: Nükleer tesislerin
sökülmesi ve yeşil alana dönüştürülmesi için gereken teknoloji vardır ve bazı
ülkelerde sökme uygulamaları yapılmaktadır. Örneğin ABD'de 860 MWe gücündeki
Meine Yankee 1996 yılında kapatılmış, 2004 yılında kullanılmış yakıt depolama
dışında koruma binası yıkılmıştır. Almanya'da kurulu bulunan standart bir
nükleer santralın (1200 MW gücünde) işletmeden alınması, sökülmesi ve yeşil
alana dönüştürülmesinin maliyeti 400 milyon avro olacağı tahmin edilmektedir.
Dört deneme de başarısızlıkla
sonuçlandı
Soru: Bugüne
kadar neden Türkiye'de nükleer santral kurulmadı?
TAEK: Türkiye'nin ilk nükleer
santralinin kurulmasına yönelik olarak değişik tarihlerde girişimler yapıldı.
Maalesef bu girişimlerin hiçbirisi sonuca ulaşamadı. 1973 yılında kurulmasına
karar verilen 80 MWe gücündeki prototip santral projesi daha sonra daha büyük
bir santralin kurulmasına karar verilince iptal edildi. 1977 yılında çıkılan
ihaleyi İsveç'in ASEA-ATOM firması kazandı. Ancak, 1980 darbesi nedeniyle İsveç
hükümeti kredi vermeyince bu proje sona erdirildi. 1982 yılında gerçekleştirilen
ihale hükümetin yap-işlet-devret modelindeki ısrarı ve üretilen elektriğin alımı
için Hazine garantisi verilmemesi nedeniyle başarısızlığa uğradı. 1997 yılında
yapılan ihale ise 2000 yılındaki büyük ekonomik kriz nedeniyle iptal edildi.
Dünyadaki nükleer
kazalar
Soru: Geçmişte olan
nükleer santral kazaları hakkında bilgi verir misiniz?
TAEK: Nükleer enerji
üretimi geçmişine bakıldığında raporlanmış kazalardan Çernobil ve Three Mile
Island (TMI) kazaları kor erimesi ile sonuçlanmıştır. Sadece Çernobil nükleer
güç santralindeki kaza ölümle sonuçlanmış olup kaza anında 30 kişi hayatını
kaybetmiştir. Ayrıca kazanın çevresel etkileri de olmuştur. 1990 yılında UAEA
tarafından oluşturulan Uluslararası Nükleer ve Radyolojik Olay Ölçeği (INES)
sisteminde ise nükleer güç santralleri için kazayı tanımlayan, seviye 4 üzeri
olay yer almamaktadır. Seviye 3'te ise tesis sahası dışında çevre ve halkın
etkilemediği raporlanan 12 olay sunulmaktadır.
Nükleer kaza durumunda iyon tabletleri neden
kullanılıyor?
Soru:
Nükleer kaza durumunda iyot tabletleri niçin, ne zaman, nasıl kullanılır?
TAEK: İyot
tabletleri, radyoaktif olmayan iyot bileşikleridir. Nükleer tehlike durumlarında
ortaya çıkabilecek radyoaktif bulut içerisinde yer alan radyoaktif iyotun
tiroitte tutulmasını önlemek üzere, iyot tabletlerinin en sıra süre içinde
alınması gereklidir. İYot tabletlerinin, vücudun diğer radyoaktif maddelere
maruz kalmasını engelleyici özelliği yoktur. Tabletler, mümkünse aç karnına
alınmalıdır. İyot tabletleri genellikle iyi tolere edilir. Sindirim bozuklukları
gibi yan etkiler çok nadiren görülmekle beraber, uygulama kesildiğinde
kendiliğinden geçer.
|
