78
|
TÜRK YAPI SEKTÖRÜ RAPORU 2015
Türkiye afet ve deprem riskleri açısından yüksek risk grubu
ülkelerden biri olup, bu çerçevede tüm alt ve üst yapıların stan-
dardı ve güvenilirliği büyük önem taşımaktadır.
Bu çerçevede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde 4708
sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereği kurulmuş olan Ya-
pı Denetim Komisyonu önemli bir işlev üstlenmiştir. Komisyo-
nun başlıca görevleri, mimar ve mühendislere denetçi belgesi
vermek, yapı denetim kuruluşlarına izin belgesi vermek, yapı de-
netim kuruluşlarının faaliyetlerini denetlemek, denetçi mimar ve
mühendislerin sicil kayıtlarını tutmak olarak sayılabilir.
Yapı denetim sisteminin etkinleştirilmesi amacıyla 2001 yılın-
da çıkartılan Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile 2001 yılından iti-
baren 19 pilot ilde uygulanan Yapı Denetimi 1 Ocak 2011 tarihin-
den itibaren 81 ili kapsar hale gelmiştir. Böylece 2011 yılı Ocak
ayından itibaren yapı denetimi zorunluluğu 81 ilde de uygulan-
maya başlamıştır. Yapı denetimini Yapı Denetim Komisyonu ta-
rafından izin belgesi verilen özel denetim kuruluşları gerçekleş-
tirmektedir.
05.02.2013 tarihli ve 28550 sayılı Resmî Gazete’de yayım-
lanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Ya-
pılmasına Dair Yönetmelik ile Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin
üçüncü fıkrası, “Merkez Yapı Denetim Komisyonunca Kanunun
uygulandığı her il için o ilde faaliyet gösterebilecek yapı dene-
tim kuruluşu sayısı hesap edilir. Bu sayı hesap tarihi itibariyle; o
ile dair her yıl için Türkiye İstatistik Kurumu'ndan temin edilen bir
önceki yılsonuna ait nüfus istatistiklerinin 20.000’e bölünmesiy-
le elde edilir. Ancak bu sayının, toplam denetlenen inşaat alanı-
nın kuruluş yetki sınırı olan 360.000 m
2
’ye bölünmesiyle elde
edilen sonucun % 10 oranında artırılmasıyla belirlenen sayıdan
az çıkması halinde, o ilde faaliyet gösterecek kuruluş sayısı top-
lam denetlenen inşaat alanına göre belirlenir.” şeklinde düzen-
lenmiştir. Bu kapsamda yapılan hesaplamalar sonucunda; her bir
il için yapı denetim faaliyeti yapabilecek kuruluş sayısı 5 Şubat
2013 tarihi itibariyle yeniden belirlenmiştir.
Bu çerçevede Türkiye’de özel sektörün üstlendiği yapı dene-
tim sistemine ilişkin sayısal veriler TC Çevre ve Şehircilik Bakan-
lığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı tarafından hazırlanmaya
ve kamuoyu ile paylaşılmaya başlanmıştır.
Yapı denetim kuruluşlarının sayısı Yapı Denetim Kanunu'nun
2011 başından itibaren 81 ilde uygulanmaya başlamasıyla birlikte
artmaya başlamıştır. 2011 yılında 1.421 olan firma sayısı 2015 yı-
lında 2.479’a yükselmiştir. 2012 yılında 22.669 olan denetçi sayı-
sı ise 2015 yılında 27.411’e yükselmiştir. Kontrol elemanı sayısı ise
27.484'den 42.139’a yükselmiştir. 2015 yılı itibariyle yetkili labora-
tuvar sayısı ise 533 olmuştur.
YAPI DENETİM KURULUŞLARI FİRMA VE ÇALIŞAN SAYILARI (2015)
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı
ADET
Firma
2.479
Denetçi
27.411
Kontrol Elemanı
42.139
Yardımcı Kontrol Elemanı
7.610
Şantiye Şefi
65.707
Laboratuvar
533
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu Başkanlığı
* Tahmin
YAPI DENETİM KURULUŞLARI FİRMA VE ÇALIŞAN SAYILARI (2015)
DENETLENEN ALAN BÜYÜKLÜĞÜ (MİLYON M
2
)
70,00
60,00
50,00
40,00
30,00
20,00
10,00
0,00
600
500
400
300
200
100
0
Firma
2012
Denetçi
2013
Kontrol
Elemanı
2014 *
Yardımcı
Kontrol
Elemanı
Şantiye Şefi
2015 *
Yapı denetim şirketlerinin denetim faaliyetlerinde de geniş-
leme yaşanmaktadır. 2012 yılında denetlenen toplam alan bü-
yüklüğü 346,1 Milyon m
2
iken, 2013 yılında 375,0 Milyon m
2
alan
denetlenmiştir. Denetlenen alan büyüklüğü 2014 yılında 468
Milyon m
2
, 2015 yılında ise 565 Milyon m
2
olarak tahmin edil-
mektedir.
2.479
27.411
42.139
7.610
65.707
346
375
468
565
