2012'de Türkiye ve Dünya Ekonomisine Genel Bir Bakış

strong>Yeni teşvik paketi açıklandı

Ekonomide 2012 yılına damgasını vuran önemli olaylardan biri, yeni teşvik paketinin açıklanması oldu. Türkiye'yi 6 bölgeye ayıran ve 1 Ocak 2012'den itibaren geçerli olacak yeni teşvik uygulamasında, bölgesel sistem yerine, il bazlı bölgesel teşvik sistemine geçilmesine karar verildi. Genel, bölgesel, stratejik ve büyük yatırımlar olarak 4 ayaklı hazırlanan sistemle yatırımcılara KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, faiz desteği, yatırım yeri tahsisi gibi destekler verilecek. Cari açığa çözüm olacak stratejik yatırımlara önemli desteklerin verildiği yeni sistemde, KDV iadesi desteği ise ilk kez uygulanmaya başlandı.
     
Türkiye yüzde 8,5 büyüdü
    
2011'in son çeyreğinde büyüme hızı yüzde 5,2'ye gerileyince 2011 büyümesi bir önceki yıla göre hafif bir gerileme ile yüzde 8,5 oldu. Türkiye'nin dolar cinsinden gayri safi yurt içi hasılası 772 milyar 298 milyon dolar, kişi başına milli geliri ise 10 bin 444 dolar oldu.

Yabancılara mülk satışı
    
Yabancılara mülk satışını kolaylaştıran, Tapu Kanunu ve Kadastro Kanunu'nda değişiklik yapan tasarı Mayıs ayı başında Meclis'te kabul edilerek yasalaştı. Kanuna göre, ülke menfaatlerinin gerektirdiği hallerde, Bakanlar Kurulu'nca belirlenen ülkelerin vatandaşı olan yabancı uyruklu kişiler, Türkiye'de taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilecek. Bakanlar Kurulu'nun Dışişleri Bakanlığı'ndan görüş alma şartı kalkacak. Yabancıların edinebilecekleri taşınmazlar ve sınırlı ayni hakların toplam alanı, özel mülkiyete konu alanlar için ilçe yüzölçümünün yüzde 10'unu, ülke genelinde ise kişi başına 30 hektarı geçemeyecek. Bakanlar Kurulu, 30 hektarı 2 katına çıkarabilecek. Daha önce, yabancıların ülke genelinde alabileceği taşınmazların toplam yüzölçümü, 2,5 hektarı geçemiyordu.
     
Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) Projesi Hükümetlerarası anlaşması Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın şahitliğinde imzalandı. Erdoğan, TANAP ile hedeflenenin 50 milyar metreküp doğalgaz olduğunu belirterek, ''Bugün 6 milyar metreküp ama daha sonra buradan 10 milyar metreküp doğalgaz alabileceğiz. Daha sonraki yıllarda ne kadar ihtiyacınız varsa, Aliyev gardaşım o kadar verebiliriz dedi. Sıkıntı yok'' dedi.
    
Yeni Türk Ticaret Kanunu
    
Türk ticari hayatında devrim niteliği taşıyan değişiklikleri içinde barındıran yeni Türk Ticaret Kanunu yılın ikinci çeyreğinde Resmi Gazete'de yayımlandı. Yeni Türk Ticaret Kanunu, teknoloji ve iktisadi hayatta yaşanan değişim ve gelişmelere paralel olarak hazırlanan kanun ticarette yeni bir dönemin kapıları açtı. Yeni TTK'ya göre, şirketler uluslararası standartlarda defter tutacak. Tek kişi, bir anonim şirket veya limited şirket kurabilecek. Şirket toplantıları elektronik ortamda yapılabilecek. Kanunda kredilerde 'eşin rızası'nın aranmasına ilişkin düzenleme, iş dünyasının tepkisini çekti.
    
Yılın ikinci üç aylık döneminde yaşanan gelişmeler şöyle:
    
1 Nisan:

- TİM verilerine göre, ihracat Mart ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,1 artışla 12 milyar 608 milyon dolar oldu.
    
2 Nisan:

-TÜİK, Türkiye'nin 2011 yılında yüzde 8,5 büyüdüğünü açıkladı. Türkiye'nin dolar cinsinden gayri safi yurt içi hasılası 772 milyar 298 milyon dolar, kişi başına milli geliri ise 10 bin 444 dolar oldu.
    
5 Nisan:

- Başbakan Erdoğan, cari açığı, ithalatı ve bölgeler arası eşitsizliği azaltıp istihdamı arttırmayı hedefleyen yeni teşvik paketini açıkladı.

6 Nisan:

- Kredi Kayıt Bürosu, ilk defa bireysel ve ticari şirketlere yönelik başlattığı yeni hizmeti ''Çek Raporu Sunum Sistemi''ni devreye aldı.
    
7 Nisan:

- Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kira beyanı uygulaması ile mükellef sayısının yüzde 41 arttığını ve ilk kez beyan verenlerin oranının yüzde 156 artarak 356 bin kişiye ulaştığını açıkladı.
    
8 Nisan:

- Başbakan Erdoğan, 320 işadamıyla birlikte çeşitli anlaşmalar yapmak üzere Çin'e gitti.
    
9 Nisan:

- Türkiye ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında Nükleer Enerjinin Barışçıl Amaçlarla Kullanımına İlişkin İşbirliği Anlaşması ile nükleer enerji alanında işbirliğini içeren niyet mektubu Başbakan Erdoğan ve Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Vın Ciabao'nun nezaretinde imzalandı.
    
13 Nisan:

- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, yeni nükleer güç santrali çalışmalarını Japonya, Güney Kore ve Çin ile yürüteceklerini duyurdu.

16 Nisan:

- TÜİK verilerine göre, Türkiye'de işsizlik 2012 yılı Ocak döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 1,7 puan gerileyerek yüzde 10,2 oldu.
- Bütçe açığı Mart ayında 5,5 milyar lira, ilk üç ayda ise 6,5 milyar lira oldu.
- Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2012-2014 dönemi için enflasyon hedefini yüzde 5 düzeyinde belirlediklerini bildirdi.
    
19 Nisan:

- Kamuoyunda 2B olarak adlandırılan orman vasfını yitirmiş Hazine arazilerinin satışını öngören kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.
    
20 Nisan:

- İstanbul Boğazı'na inşa edilecek 3. köprünün yapımını da içeren Kuzey Marmara Otoyolu Projesi'nin Odayeri-Paşaköy Kesimi yap-işlet-devret modeliyle ihale edildi. 4 firma teklif verdi, teknik değerlendirmede bir firmanın elenmesiyle ihalede 3 firma kaldı.
    
22 Nisan:

- IMF, borç yükü içindeki Avrupa ülkelerine, güven ve verimliliği artırmak, güçlü ve dengeli büyümeyi teşvik etmek için ''cesur yapısal reformları hayata geçirmeleri'' çağrısında bulundu.
    
25 Nisan:

- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, kamuoyunda '2B Kanunu' olarak adlandırılan orman vasfını yitirmiş hazine arazilerinin satışını öngören kanunu onayladı.
    
26 Nisan:

- Türkiye'nin ikinci en büyük doğalgaz dağıtım bölgesi olan Başkent Doğalgaz ihalesi 3. kez iptal edildi.
    
27 Nisan:

- Standard and Poor's, İspanya'nın uzun vadeli kredi notunu iki kademe birden indirerek ''A''dan ''BBB+''ya düşürdü.
    
28 Nisan:

- Nail Olpak, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği'nin (MÜSİAD) genel başkanlığına getirildi.
    
30 Nisan:

- Türkiye'nin yılın ilk üç ayındaki ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 12,6 artarak 35 milyar 367 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde ithalat yüzde 0,7 oranında geriledi ve 55 milyar 691 milyon dolar oldu.
    
1 Mayıs:

- Standard and Poor's, Türkiye'nin 'pozitif' olan kredi notu görünümünü 'durağan' olarak revize etti.
- TİM verilerine göre, Türkiye'nin Nisan ayında ihracatı, yüzde 2,9 azalışla 11 milyar 407 milyon 106 bin dolar seviyesinde gerçekleşti.
    
3 Mayıs:

- ABD'de 30 yıllık sabit mortgage faizi yüzde 3,84 ile 1950'den beri en düşük seviyeye indi.
- Yabancılara mülk satışına olanak sağlayan, Tapu Kanunu ve Kadastro Kanunu'nda değişiklik yapan tasarı Meclis'te kabul edilerek yasalaştı.
- Türkiye'nin kredi notu görünümünü düşüren Standard and Poor's'a, başta Başbakan Erdoğan olmak üzere ekonomi çevrelerinden sert tepki geldi.
    
4 Mayıs:

- Petrol fiyatları Şubat ayından beri ilk defa 100 doların altına düştü. ABD'de Batı Teksas türü ham petrolün Haziran teslimi varil fiyatı bugünkü işlemlerde 3,16 dolar gerileyerek 99,38 dolara indi.
    
9 Mayıs:

- ÖYK, Petkim'deki yüzde 10,32'lik kamu hissesinin nihai pazarlık görüşmesinde 168 milyon 500 bin dolarla en yüksek teklifi veren Socar Turkey Enerji AŞ ve Socar International DMCC OGG'ye satışını onayladı.
- Afet Sigortaları Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yasayla, 'tsunami' de zorunlu deprem sigortası kapsamına alındı.
     
10 Mayıs:

- Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2B arazilerinde ortalama fiyatın metrekare başına 8,5 lira olacağını bildirdi.
    
11 Mayıs:

- Cari açık, ekonomik aktivitede yavaşlama ve dış ticaret açığındaki azalmanın etkisiyle Mart'ta 6,1 milyar dolar oldu.
    
13 Mayıs:

- Rize-Erzurum karayolunun İkizdere-İspir bölümünde Ovit Dağı'nda yapılacak tünelin temeli atıldı.
    
15 Mayıs:

- Türkiye'de işsizlik 2012 yılı Şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 1,1 puan azalışla yüzde 10,4 oldu.
- Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.
    
17 Mayıs:

- Habur Sınır Kapısı'nda Irak'a yapılacak ihracatta, yaş meyve ve sebze dışındaki tüm ürünlerde İsviçreli SGS gözetim firmasından gözetim raporu koşulu getirilmesini protesto eden şoförler, kontak kapatma eylemi yaptı. Eylem nedeniyle yaklaşık 30 kilometrelik araç kuyruğu oluştu.
    
22 Mayıs:

- Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye'de kayıtdışı ekonominin seviyesinin yüzde 27,7'ye düştüğünü açıkladı.
    
29 Mayıs:

- Kuzey Marmara Otoyolu Projesi'nin Odayeri-Paşaköy (3. Boğaz Köprüsü dahil) Kesimi'nin ihalesine teklif veren iş ortaklıklarının teklifleri açıklandı. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, ihalede, yapım süresi dahil en kısa işletme süresini 10 yıl 2 ay 20 gün ile İçtaş İnşaat Sanayi Ticaret AŞ-Astaldi Ortak Girişim Grubu'nun verdiğini bildirdi.

31 Mayıs:

- TÜİK, Nisan ayında ihracatın 2011 yılının aynı ayına göre yüzde 6,8 artarak, 12 milyar 676 milyon dolara çıktığını, ithalatın ise aynı dönemde yüzde 8 azalarak 19 milyar 274 milyon dolar olduğunu bildirdi. Bir önceki yıl Nisan ayında 9 milyar 80 milyon dolar olan dış ticaret açığı bu yılın Nisan ayında 6 milyar 597 milyon dolara geriledi.
    
4 Haziran:

- Enflasyon 6 ay aradan sonra tek haneye indi. TÜİK, Mayıs ayında TÜFE'nin yüzde 0,21 gerilediğini, ÜFE'nin ise yüzde 0,53 arttığını açıkladı. Mayıs ayı itibarıyla yıllık enflasyon ise TÜFE'de yüzde 8,28, ÜFE'de yüzde 8,06 oldu.
    
5 Haziran:

- Türkiye'de ilk kez düzenlenen Dünya Ekonomi Forumu İstanbul'da başladı.
- Başbakan Erdoğan, Türkiye'nin 2002'de 23,5 milyar dolar olan IMF'ye borcunun 1,7 milyar dolara düştüğünü, 2013 Nisan ayında bu borcun sıfırlanacağını duyurdu.
    
8 Haziran:

- IMF'den Türk ekonomisine övgü. IMF'den yapılan açıklamada, Türk ekonomisinin Avro Bölgesi'nde artan gerginliğe ve en gelişmiş ülkelerdeki zayıf iyileşmeye karşı dayanıklılık gösterdiği belirtilerek, ''Ancak azalmakla birlikte kırılganlıklar sürmekte'' ifadesi kullanıldı.

11 Haziran:

- Nisan ayında cari açık geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 35 düşerek, 4,96 milyar dolara indi.
    
13 Haziran:

- Dünya Bankası, Türkiye'nin 2012 ekonomik büyüme tahminini değiştirmeyerek yüzde 2,9 oranında tuttu.
    
15 Haziran:

- Türkiye'de 2012 yılı Mart döneminde işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,9 puan azalarak, yüzde 9,9 oldu. Böylece işsizlik oranı geçen yıl sonundan bu yana yeniden tek haneye indi.
- Mayıs ayında vergi gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 13,7 artışla 26,5 milyar lira, faiz hariç bütçe giderleri ise yüzde 17,8 oranında artarak 23,8 milyar lira oldu.
- Kamuoyunda ''ombudsmanlık'' olarak bilinen Kamu Denetçiliği Kurumu kurulmasına ilişkin tasarı TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştı.
    
18 Haziran:

- Tadilat ve bakım sebebiyle Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nde 2 şerit gece yarısından itibaren, Haliç Köprüsü yan yolu ise 05.00'ten itibaren trafiğe kapatıldı.
    
19 Haziran:

- Yeni teşvik paketi olarak da bilinen ''Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki'' Bakanlar Kurulu kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

20 Haziran:

- TBMM Genel Kurulu'nda, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Tasarısı yasalaştı.
- Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Türkiye'nin devlet tahvili notunu ''BA 2''dan ''BA 1''e yükseltti, görünümü ise pozitif olarak teyit etti.
    
21 Haziran:

- TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen ''Torba Teklif'' ile Başkent Doğalgaz Dağıtım AŞ'nin bütün halinde özelleştirilmesine karar verildi.
    
25 Haziran:

- İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre 2,1 puan azalarak, yüzde 74,6seviyesinde gerçekleşti.
    
26 Haziran:

- Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) Projesi Hükümetlerarası anlaşması Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın şahitliğinde imzalandı.
    
28 Haziran:

- AB devlet ve hükümet başkanları, ekonomik büyümenin teşvik edilmesi için acil olarak 120 milyar avro kaynak bulunması konusunda uzlaştı.

30 Haziran:

- Yeni Türk Ticaret Kanunu, Resmi Gazete'de yayımlandı.