Cancun’dan ilk izlenimler / 01 Aralık 2010

Cancun’da İklim Değişikliği 16. Taraflar Toplantısı kapsamında müzakereler ikinci gününe girerken, REC Türkiye Direktör Yardımcı Kerem Okumuş gözlemlerini ve ilgi çeken bazı konuları anlattı.

Resmi müzakereler Cancun’un Riviera Maya bölgesinde Moon Palace Otel’de yürütülürken, yan etkinlikler CancunMesse adlı konferans merkezinde düzenleniyor. Bu iki merkez arasında 7 km’lik bir mesafe var. Katılımcılar toplantıları takip edebilmek için iki merkez arasında mekik dokuyor. Ulaşım için Meksika Hükümetinin sağladığı biyodizel ile çalışan otobüsler kullanılıyor. Cancun’da dikkat çeken en önemli ayrıntılardan birisi de güvenlik önlemleri. Şaşırtıcı biçimde konferans merkezi ve katılımcıların konakladığı oteller arasında, Meksika Federal Polisi ile Meksika Ordusunun neredeyse her 2-3 kilometrede bir kurduğu kontrol noktaları dikkat çekiyor.

Bunun yanında, geçen sene Kopenhag’da görülen inanılmaz kalabalık, organizasyon hataları ve dolayısıyla ortaya çıkan olumsuz görüntülerin yerine Cancun’da çok sakin ve düzenli bir ortam olduğu söylenebilir. Bu ortamın oluşmasında Cancun’da 30 dereceye varan sıcaklığın ve okyanusundan gelen ılık esintisinin de etkisi var mı tartışılabilir ama Meksika Hükümetinin organizasyonel başarısının olduğu şüphe götürmez bir gerçek.

Ancak, her ne kadar fiziksel ortam sakin gözükse de, Bölgesel Çevre Merkezi’nin gözlemci olarak katıldığı müzakerelerdeki tartışmalar büyük görüş farklılıkları ile devam ediyor. Bu farklılıkların en önemli sebebi azaltım konusunda kimin ne kadar sorumluluk alacağı ve özellikle, Çin, Hindistan ve Brezilya gibi gelişmekte olan ülkelerin azaltım çalışmalarının ölçümlenebilir, doğrulanabilir ve raporlanabilir (MRV) olması ve uluslararası denetime açık olup olmayacağı. Diğer yandan, finansman konusunda 2020 yılında 100 milyar USD olması beklenen uyum temelli fonun kaynağını kimin ne kadar karşılayacağı.

Aslında, tüm taraflar Cancun’a doğru yola çıkarken görüşmelereden uluslararası yeni bir iklim değişikliği anlaşmasının çıkmayacağı beklentisindeydi. Uzun dönemli finansman, teknoloji transferi ve uyum gibi bazı temel müzakere başlıklarında ilerleme beklense de Cancun’dan çıkabilecek en önemli başarı Kopenhag öncesinde yakalanan küresel momentumun tekrar yakalanması olur. BMİDÇS çerçevesinde 194 ülkenin katıldığı müzakerelerden bir sonuç çıkarmak gerçekten çok zorlu bir süreç; kararların oybirliği ile alınması gerekiyor ve Suudi Arabistan gibi hala iklim değişikliğinin insan kaynaklı olup olmadığı konusunda şüphesi olan ülkeleri sürecin bir parçası yapmak ayrı bir müzakere becerisi gerektiriyor.

Diğer yandan, Cancun’da müzakerelere başlarken farklı sivil toplum kuruluşlarından gelen talepler çeşitli yan etkinliklerle seslendiriliyor.

Özellikle Kopenhag Uzlaşmasında belirtilen sıcaklık artışının 2 derece ile sınırlanması yerine sıcaklık artışının 1.5 derece ile sınırılanarak buna göre azaltım önlemlerinin alınmasını talep ediyor. Buna göre küresel salımlarınm 2015 yılında en üst seviyeye geldikden sonra hızla azaltıması için gelişmiş ülkeler harekete geçmeye çağrılıyor. Çözüm olarak sunulan Kopenhag Uzlaşmasında ülkelerin yaptığı mevcut azaltım yükümlülükleri bile küresel sıcaklık artışının ancak 3 derecede kalmasını sağlıyor. Uzlaşmada belirtilen 2 derecenin altında kalmak bu şartlarda mümkün gözükmüyor. Bu da çok daha radikal bir eylem gerekliliğini haklı çıkarıyor.

Bu nedenle, Kyoto Protokolü’nün 2012 yılında birinci yükümlülük dönemini tamamlayacağı göz önünde bulundurulduğunda, 2012 sonrasında yeni küresel iklim rejiminin kalbi olan ülkelerin azaltım yükümlülükleri konusunda tüm tarafların adil, kapsamlı ve hukuki bağlayacılığı olan bir anlaşma çerçevesinde oy birliği sağlaması gerekiyor.

Müzakerelerin ikinci gününde ayrıca Türkiye’nin yan etkinliği vardı. Çevre ve Orman Bakanlığı’nın gerçekleştirdiği etkinlikte, Türkiye’nin İklim Değişikliği Stratejisi ve İklim Değişikliği Eylem Planı hazırlıkları sunuldu. Ayrıca, Gaziantep Belediye’sinin yerel iklim değişikliği eylem planı hakkında bilgi verildi.