|
0 yıllık mücadelede 3 milyar YTL harcandı, denize verilen atık suyun yüzde 85'i arıtılır hale geldi. Temizleme çalışmalarında İstanbul dört belediye başkanı eskitti.
234 km. sahil şeridine sahip olmasına rağmen, uzun yıllardır bir halk plajı bulunmayan İstanbullular, nihayet hafta sonunda Caddebostan'da yeniden denizle buluştu. Temiz deniz için dört belediye başkanı eskiten kentte, 3 milyar YTL harcamayla, 20 yıl mücadele verildi.
Atıklar doğru denize
İstanbul'da, 1850'li yıllarda ilk örnekleri görülmeye başlanan plaj kültürü, 1950'li yıllarda yüzlerce plajla doruk noktasına ulaştı. Kentin, neredeyse tüm sahil şeridi halk ve özel plajlarla doldu. Ancak hızlı nüfus artışı ve altyapı yetersizliğiyle evsel ve sanayi atıkları doğrudan denize verilince Boğaz hızla kirlendi. 1980'li yılların başında artık tüm kıyılar, sağlık açısından büyük risk taşıyordu.
Denizin kurtarılması için atık suyun arıtılması, bunun için de tüm istanbul'da toprağa binlerce kilometrelik boru döşenmesi gerekiyordu. Önce, eski Büyükşehir Belediye başkanları Bedrettin Dalan ve Nurettin Sözen döneminde Yenikapı ve Üsküdar, Tayyip Erdoğan, Ali Müfit Gürtuna ve Kadir Topbaş döneminlerinde de 10 tane daha arıtma sistemi devreye girdi. 1980'lerin başında atık suyun neredeyse tamamı doğrudan denize bırakılırken, 1994'te yüzde 9'u, 2005 yılında yüzde 85'i arıtılır hale geldi.
Kadıköy'de atık sıfır
Toprağa toplam 9 bin 600 km. kanal döşendiğini belirten İSKİ Genel Müdürü Dursun Ali Çodur, Caddebostan Plajı ve İstanbul'un diğer bölgelerinde açılmaya başlanan plajlar için yapılan çalışmaları şöyle anlattı:
"Kadıköy'e, Dalan döneminde 3 bin 200 metre uzunluğunda tünel yapılmış, Sözen döneminde de bu atıkların tünelle Riva'ya götürülmesi planlanmış. Biz daha ucuz ve hızlı sonuç almak için önceki tünelleri de devreye sokarak atık suyu Kadıköy kolektöründe topladık. Kadıköy sahillerine 17 km.'lik kolektör, sokak ve caddelerinden bu kolektörlere bağlanan 342 km. kanalizasyon tüneli yerleştirdik. 2003'te hiçbir atığın bırakılmadığı Kadıköy'de deniz hızla kendini yeniledi. Kurbağalıdere ağzında denizden 180 bin metreküp çamur çıkardık. Ve bu sene plajlar açıldı. Kadıköy'e son 11 yıllık çalışmada 300 milyon dolarlık yatırım yaptık.
Adım adım ilerlendi
1988'de Yenikapı, 1992'de Üsküdar ön arıtma tesisleri, 1996'da Ataköy biyolojik arıtma, 1997'de Baltalimanı ön arıtma, 1998'de Büyükçekmece ve Tuzla biyolojik arıtma sistemleri devreye girdi. Bunlara, 2000'de Paşaköy ve Terkos biyolojik arıtma, 2003'te Küçükçekmece, Kadıköy, 2004'te Küçüksu ve Bahçeşehir biyolojik arıtma sistemleri eklendi. Bu tesisler devreye girdikten sonra deniz hızla kendini yenilemeye başladı ve bu sahillerde denize girilmeye başlanabildi.
Şu anda günlük 2 milyon metreküp atık suyun 1 milyon 750 bin metreküpü, yani yüzde 85'i, biyolojik veya ön arıtmadan geçirilerek denize bırakılıyor. Artık İstanbul'un 80 noktasından, 234 kilometre uzunluğundaki sahil şeridinin 138 kilometresinden denize rahatça girilebiliyor.
'Deniz, Antalya'dan temiz'
Caddebostan'da plaj açıldı. Florya' dan denize girilebilir. Ataköy'de, Çırpıcı Deresi'nin denize aktığı 10 kilometrelik alanda ve Boğaz'da şu anda denize girilemiyor. Büyükşehire yeni katılan bölgelerle birlikte üç yılda 3 bin 500 kilometre daha kolektör ve kanalizasyon sistemi döşeyerek, işi tamamlayacağız. Üç yıl sonra İstanbul'da her yerde denize girilecek. Açtığımız plajlardaki deniz suyu Antalya'daki deniz suyundan daha temiz. Hem tuzlu da değil. İstanbullu, artık sırf deniz için Ege ve Akdeniz'e gitmek zorunda kalmayacak."
Öztürk: Donla girilmez
Caddebostan Plajı'nın 40 yıl sonra yeniden açılışını yapan Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk de, yapılanları şöyle anlattı: "Kadıköy'de denize girilmesi için 20 yıl önce çalışmalar başladı. Kolektör sistemi 2003'te tamamlanınca, deniz suyunu ölçmeye başladık. Geçen yıl deniz temizlenmeye başladı ve biz de bölgeyi plaja çevirmek için harekete geçtik.
Şile'den 400 kamyon kum getirerek Bostancı sahilinde plaj oluşturduk. Hafta sonu beş bin, hafta içi 2 bin kişi bir günde denize giriyor. Seneye üç ücretli, dört de halk plajı açarak ilçeyi yedi plaja kavuşturacağız. Halk plajlarında Sarayburnu'nda olduğu gibi denize donla giren olursa uyaracağız. 'Mayom yok' derse, mayo vereceğiz. Şu anda iki halk plajının yanı sıra, yakında Piramid'de ücretli bir beach club oluşturuyoruz. Bodrum'a gidenlerin büyük çoğunluğu Kadıköylüydü. Artık Kadıköylüler, gündüz plajda güneşlenmeye, akşam da Bağdat Caddesi'ne eğlenmeye çıkarak İstanbul'da kalacak."
Her yerde aynı çaba
İstanbul'un yanı sıra Türkiye'nin pek çok kenti de uzun yıllar sonra yeniden denizle tanışıyor. Evsel ve sanayi atıklar nedeniyle bir dönem bataklığa dönüşen ve koku nedeniyle sahillerinde yürünemeyen İzmit, İzmir ve İskenderun körfezleri de, Haliç'te olduğu gibi büyük dönüşüm projeleriyle yeniden hayata dönüyor.
Gelişen çevre bilinciyle atık su arıtma tesislerinin devreye sokulması, Türkiye genelinde daha önce halk plajına sahip olmayan sahil kentlerinde bile plajlar açılıyor. Bu yıl Türkiye'den başvuran 174 plaj ve 12 marinanın tamamı mavi bayrak aldı.
|
