Kentliyi Müşteri gibi Gördüler

/P>

Tarıma devlet desteği azaldı

Neoliberal politikalar, tarıma verilen devlet desteklerinin azaltılmasını telkin etti. Bunun yanında, tarımın kullandığı traktör, gübre, ilaç vb. girdilerdeki müthiş fiyat artışları ile baş edemeyen kır nüfusu, tarımı terk edip kentlere göçtü. Sonuçta, istihdamın tarım-tarım dışı bileşimi de kısa sürede muazzam bir değişim geçirdi. 1990’a kadar başa baş görünen istihdamda tarım ve tarım dışı, bu tarihten sonra hızla açıldı ve tarım dışı, dolayısıyla kent istihdamı hızla arttı.

Bu ölçüde kapitalistleşme, kent-leşme, haliyle belediyelerde nicelik ve nitelik değişimini de getirdi. Kent boyutuna ulaşan yerleşim yeri sayısı arttıkça, belediye sayısı da arttı. 1950’de nüfusun yüzde 28’i belediye hizmeti alırken 1980’de bu yüzde 58’e çıktı ve 2007’ye gelindiğinde yüzde 83’e kadar çıktı.

Nüfus kentlerde yığıldıkça, “mahalli idare” birimlerinin (ağırlıkla belediye olmak üzere özel idare, muhtarlıklar vb.) yaptıkları harcamalar da arttı. Nitekim, bunu mahalli idare harcamalarının milli gelirdeki payında görebilmekteyiz.

1975’te GSMH içinde yüzde 1.3 paya sahip olan mahalli idare bütçelerinin 1990’a gelindiğinde payının yüzde 2.75’e çıktığı, 2000’de yüzde 4.73’ü bulduğu ve izleyen yıllarda da yüzde 4’e yaklaştığı görüldü (Yerele kaynak aktarımının arttırılmasının nedenlerini, neoliberalizmin Dünya Bankası ve AB’ce de desteklenen devleti küçültme projesinin bir parçası olan Yerel Kalkınma Stratejisi üstünden, ayrıca tartışmak gerekir).

2007 verilerine göre, belediye hizmeti alan nüfus, toplamın yüzde 83’üne yaklaşıyor. 16 Büyükşehirin belediye nüfusu da 32.2 milyon ile toplam belediye nüfusunun yüzde 54’üne ulaşıyor.