|
MIT’in (Massachusetts Institute of Technology) Türkiye’deki tek ortağı olan Soyak’ın davetlisi olarak İstanbul'a gelen Prof. Tony Ciochetti, İTÜ Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü Gayrimenkul Geliştirme Yüksel Lisans Programı’nda bir seminer verdi. Görevine Teksas Üniversitesi, San Antonio Gayrimenkul Finansmanı ve Geliştirme Programı Direktörü olarak devam eden Prof. Tony Ciochetti'nin 'finansal sürdürülebilirlik' konusunu ele aldığı seminere, hocalar ve öğrencilerin dışında konuyla ilgilenen pek çok kişi katıldı.
"Gayrimenkul sektörünün Türkiye’deki gelişimi beni şaşırtıyor"
Gayrimenkul sektörünün Türkiye’deki gelişiminin kendisini şaşırttığını söyleyen Ciochetti, enerji verimliliği ve finansal sürdürülebilirliğin sektörün en önemli konularından biri olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Türkiye gibi bir ülkenin enerji sarfını azaltmak için mevcut binaların enerji verimliliğini artırmak en uygun yoldur. Bunun da devlet tarafından desteklenmesi gerekir. Enerji verimliliğine yönelik yenilemenin dinamikleri ve özellikleri hakkında daha bilgili hale geldikçe, bina yenilemenin artık olağan bir uygulama haline geleceğini düşünüyorum. Düzenlenmiş bir karbon piyasasının oluşması ve enerji verimliliği iyileştirmeleri uygulamalarının daha çok benimsenmesi önemlidir. Bina yenilemesi, enerji tasarrufu sağlayacaktır ve enerji tüketimi azalınca karbon tasarrufu da sağlanacaktır”.
Devlet desteği sektörü büyütüyor
Yurtdışı örneklerine de yer veren Prof. Ciochetti, “ABD enerji verimlilik programlarını finanse etmek için yaklaşık 12 milyar dolarlık bir ödenek sağlıyor. Almanya’da yasalar ve vergi politikalarıyla zorunlu kılınan enerji verimliliği, devletin sunduğu sermaye kaynaklarıyla ödüllendiriliyor. Bu, özel sektörü büyütüyor ve sektöre daha fazla sermaye tahsis edilmesini sağlıyor” diyerek, “Piyasaların gelişmesini destekleyen unsurlardan biri de bu tip uygulamaların tüketiciye sunuluyor olması. Örneğin Soyak bu konuda Türkiye’deki ilk adımı atarak 'Yeşil Konut Kredisi' kapsamında bir projeksiyon gerçekleştirmiş. Bu konu tüketici farkındalığı için de çok önemli bir adım” şeklinde konuştu.
Yabancı yatırımcı için risk kaynakları belirleyici
Türkiye gayrimenkul sektörüne yabancı yatırımcının nasıl baktığını da özetleyen Ciochetti, yabancı sermayenin, gideceği ülkenin kur sorunları, vergiler, hukuk yapıları, doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin düzenlemeler, gayrimenkul pazarlarının derinliği ve genişliği, ürün türü, arz ve talep sorunları, yerel kamu hizmeti üretim kapasitesi, enerji maliyetleri, teslimat sistemleri, kapasite sorunları gibi risk kaynaklarına dikkat edeceğine vurgu yaparak, sözlerine şöyle devam etti:
"Yatırım yapılabilmesi için bu faktörlerin uygun bir getiri oranıyla karşılanmasını bekleyecektir. Yabancı yatırımcılar Türkiye’deki gayrimenkul sektörünü farklı açılardan değerlendiriyorlar. Demografi perspektifinden bakıldığında, faktörler son derece ümit verici görünüyor: Yüksek GSYİH büyüme oranı, büyük nüfus, gelir seviyesi ve alım gücü artan genç bir demografik profil, çok önemli ve stratejik bir coğrafi konum ve zengin bir kültür ve tarih. Gayrimenkul pazarındaki büyüme perspektifinden bakıldığında da konut piyasası ümit verici görünüyor. Yatırımcı perspektifinden bakıldığında ise, çoğu ABD’li yatırımcı Türkiye’yi ümit vaat eden, ama büyük ölçüde İstanbul’a yoğunlaşmış bir pazar olarak görüyor. Yatırımcılar, kabul edilebilir buldukları riskler için makul düzeydeki getirileri cazip buluyorlar”.
Çamlıbel'den 'şeffaflık' vurgusu
Soyak Holding CEO’su Dr. M. Emre Çamlıbel de, Prof. Ciochetti’nin gayrimenkul sektörünün dünyada önemli bir adı olduğunu söyleyerek, “Prof. Ciochetti’nin tespitleri son derece önemli. Memleketimizde hukuki ve yapısal sorunlar, sermaye piyasaları, doğrudan yabancı yatırım kuralları ve kiracılık uygulamaları yabancıların Türkiye gayrimenkul sektörüne bakışını etkileyen faktörlerdir. Yabancı yatırımcıların öncelikle dikkat ettiği unsurların başında şeffaflık geliyor. Bu yüzden bir taraftan bu mevzuatsal alt yapıları düzenlerken, bir taraftan da ülke olarak dışa bağımlılığımız azaltacak tasarruf ve verimlilik çalışmalarını da hayatımız içerisine almalıyız. Bu da öncelikle enerji verimliliği uygulamalarıyla mümkün” dedi.
Dr. Çamlıbel, “Örnek vermek gerekirse, global şirketler apartmandan bozma yerlerde çalışmaz. Bu konuya ciddi olarak eğilmeliyiz. Geliştirilecek çalışma mekanlarının enerji verimli ve çevre dostu yeşil bina olması da yabancıları cezbedecektir. Global şirketler ülkemize geldiğinde yeşil olmayan ofisleri tercih etmeyecek, kiralama yada satın alma yapmayacaktır” diye sözlerini tamamladı.
|
