Arnavutluk 'Çöp'e Direnemiyor

Arnavutluk'un adeta burun direğini kıran bir sorunu var: Çöpler... Başkent Tiran'daki bu görüntüyü, ülkenin hemen her yerinde görmek mümkün. Çöpler depoda değil sokakta birikiyor. İşletmeci-çevre aktivisti Lavdoş Ferruni, "Bu, Arnavutluk'ta çok önemli bir sorun. İmha edebileceğimizden çok fazla çöp üretiyoruz" diyor. Organik ürün satan Ferruni bu sorun yüzünden çevre eylemcisi olmuş. Uzun süredir çöplerle ilgili kaygısını dile getiriyor. Ancak şimdiye kadar pek bir şey değişmemiş. Tiran'ın bu kenar semtine çok sık geliyor. Aslında burada artık çöp depolanmaması gerekiyor. Ama kim dinler..

Tiran'ın banliyöleri istisna değil. Deutsche Welle Türkçe'nin haberine göre, Liman kenti Durres'in şimdiye kadar hiç düzenli bir çöp depolama yeri olmamış. 200 bin kent sakinin çöpleri, kentin tepelerine dökülüyor. Besi hayvanları atıklardan besleniyor. Romanlar çöplükten plastik ve kâğıtları ayıklıyor, bazı metalleri ise çöpleri yakarak çıkarıyorlar. Zararlı maddeler suya ve havaya karışıyor.

Lavdoş Ferruni, “Bu durumu muhakkak değiştirmemiz gerekiyor. Değiştirip, Arnavutluk'un kötü imajını silmemiz lazım” diyor.

Çöp ‘bekleyen' depolar

Ülkenin kuzeyindeki Buşat'tın çöp deposunda, durumu iyileştirmeye çalışan iki kişiyle buluşuyoruz. Alman Wolfgang Krause, bir buçuk yıl öncesine kadar yatırım yaparak kurduğu bu deponun müdürüydü. Geri dönüşümle çöpleri değerlendirmek istiyordu. Tek eksiği çöp. Beklediği çöpün sadece yüzde sekizi buraya getiriliyor. Wolfgang Krause, "Asıl sorun, sözleşmede kararlaştırılan çöplerin buraya ulaşmaması. Buşat ve çevresinden, ayrıca Lezha'dan çöp geldi; ancak ana çöp deposunun bulunduğu İşkodra'dan gelmedi” diyor.

Wolfgang Krause yatırımını, ton başına 7 Euro alarak amortize edecekti. Ayrıca çöpten elde edilecek plastikle tükenmez kalem üreterek iş ortağı Bledar Lahi’ye satacaktı. Blegar Lahi, "Bu projenin amacı, bütün çöpleri tek bir yerde depolamaktı. Çöpün bir bölümü de işlenecekti. Projenin hayata geçirilememesi büyük hayal kırıklığı yarattı" diyor.

Krause yatırdığı para batınca işini de kaybetmiş. Blegar Lahi ise fabrikada işleyeceği plastiği yurt dışından ithal ederek kendini kurtarabilmiş. Peki, burada ihtiyaç duyulan çöpler nerede? Wolfgang Krause, "Çöpün, güvensiz yerlere döküldüğünü biliyorum. Bu yerler de nedense hep nehir kenarlarında bulunuyor. Bunun sonucu olarak da nehir suları çöpü Hırvatistan kıyılarına kadar taşıyor" diyor.

Kaçak çöp depoları

İşkodra'nın kaçak çöp depoları, kentin kenar semtlerinde bulunuyor. Komünizm zamanından kalma bu heykel adeta çöpe batmış. Burada her ay yaklaşık 2 bin ton çöp çıkıyor. Depoya gönderileceğine buralara dökülüyor. Sorularımız üzerine Belediye Başkan vekili Ahmet Omi yazılı bir açıklamayla, çöp toplama ücreti çok yüksek olduğundan kendi depolarını kuracaklarını bildiriyor. O zamana kadar da çöpler nehri dolduruyor.

Durumun düzeleceğini umut etmekten başka çare kalmıyor. Tiran'ın bu dış semtinde nehre yakın bir park kurulması planlanıyor. Ama buna ne Lavdoş Ferruni ne de kent sakinleri inanıyor. Geri dönüşüm ya da çevre koruma Arnavut politikacıların gündemine henüz girmemişe benziyor. Bunun acısını vatandaş, çevre ve de yatırımcı çekiyor…