Santral Çılgınlığı Türkiye’yi Yakacak

Akdeniz’deki asidikleşme ve iklim değişikliğini araştıran MedSea Projesinin yaptığı açıklamaya göre, son 25 yılda Akdeniz’de en az 0,67 santigrat derece artan deniz suyu sıcaklığına etki eden faktörlerden biri de enerji üretiminin yan etkileri. Kömüre dayalı termik santrallar, akaryakıt enerji santralları, doğalgaz çevrim santralları ve nükleer güç santrallarındaki enerji üretimi sırasında reaktörleri soğutmakta kullanılan deniz sularının ısınmış halde Akdeniz’e geri verilmesinin, sıcaklık artışına yol açan faktörlerden biri olabileceği değerlendirmesi yapılıyor.

Türkiye başı çekiyor

Birgün Gazetesi'nden Doğu Eroğlu'nun haberine göre, santrallarda reaktörlerin soğutulması için kullanılan suyu Akdeniz’e deşarj eden (boşaltan) ülkeler arasındaysa, deniz suyunu en çok kullanan ülke olarak Türkiye öne çıkıyor. CARMA karbon izleme platformu, Hollanda Delft Üniversitesi’nin yürüttüğü Enipedia projesi ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, enerji reaktörlerini Akdeniz’den alınan suyla soğutulan kurulu güç sıralamasında Türkiye uzak ara başı çekiyor.

İtalya izliyor

Akdeniz’in sularıyla soğutulan 24 bin 497 megavat (Mw) kurulu güce sahip olan Türkiye’yi, Akdeniz sahillerinde 21 bin 898 Mw kurulu gücü bulunan İtalya ve 13 bin 564 Mw’lık kurulu gücünü Akdeniz’le soğutan İspanya takip ediyor. Akdeniz sularıyla soğutulacak toplam 24 bin 450 Mw kurulu güce sahip nükleer ve termik enerji santralı yatırımının onay beklediği Türkiye, zirvedeki yerini pekiştirmeye hazırlanıyor.

‘Canlılar yaşamını sürdüremeyecek’

MedSea Raporu’nu hazırlayan uzmanlar, Akdeniz’deki deniz suyu sıcaklığı artışının geçmişte benzeri görülmemiş bir hıza ulaştığını açıklarlarken, 2050 yılına dek Ege ve Adriyatik’te deniz suyu sıcaklığının 1 buçuk derece daha artarak 29 dereceye ulaşabileceğini belirtiyorlar. Öte yandan, sudaki asit oranındaki artış da göz önünde bulundurulduğunda pek çok canlı türünün yaşamını sürdüremeyeceğini, istilacı türlerinse yaygınlaşacağı belirtiliyor.

Tabloya nükleer de eklenecek

Halihazırda Akdeniz’e 24 bin Mw kurulu güce sahip santrallarda ısınmış suyu boşaltan Türkiye, ilerleyen yıllarda Akdeniz’i daha da ısıtacak. 4 bin 800 Mw kurulu güce sahip olan ve Mersin’e yapılması planlanan Akkuyu Nükleer Güç Santralı, reaktörünün soğutulmasında kullanılacak suyu ısındıktan sonra Akdeniz’e verecek tesislerden biri. 4 bin 800 Mw kurulu gücüyle Akdeniz’e şimdiye kadarki en büyük sıcak su deşarjını yapması beklenen santral, akademisyenlerin de tepkisini çekmiş, santralın enerji üreteceği 60 yıl boyunca 35 derece sıcaklığa ulaşan suyun denize geri bırakılmasının bölgedeki canlı yaşamını bitireceği ifade edilmişti.

32 yeni termik santral daha

Akdeniz’e sıcak su boşaltan ve çoğu kömürlü termik santraldan oluşan 64 enerji tesisine sahip olan Türkiye, enerjide tercihini yerli ve ithal kömüre dayalı termik santrallardan yana kullandığı için Akdeniz’e yapacağı sıcak su deşarjını ilerleyen yıllarda iki katına çıkaracak. 4 bin 800 Mw kurulu güce sahip Akkuyu NGS’ye ek olarak, Akdeniz ve Ege Denizi sahillerine kurulacak toplam 19 bin 650 Mw kurulu güce sahip 32 yeni termik santral, Akdeniz’e verilecek sıcak su miktarını ikiye katlayacak. Çoğunluğu Çanakkale bölgesi ile Doğu Akdeniz’deki Mersin-Adana-Hatay hattı üzerinde planlanan 32 termik santrallara ait lisans başvuruları EPDK lisans veritabanına göre “değerlendirme aşamasında.”

İtalya: Nükleer enerji santrallarının tümünü söken İtalya’da, Akdeniz’den soğutma suyu kullanan 26 doğalgaz çevrim santralı (12 bin 701 Mw toplam kurulu güçlü), 5 kömüre dayalı termik santral (6 bin 567 Mw toplam kurulu güçlü) ve 4 akaryakıt enerji santralı (2 bin 630 Mw kurulu güçlü) bulunuyor.

İspanya: Aktif halde 7 nükleer reaktörün bulunduğu İspanya’da soğutma suyunu Akdeniz’den çeken tek tesis Katalonya’daki bin 87 Mw’lık Vandellos NGS. Akdeniz’den soğutma suyu alan ve kurulu güçleri toplamı 2 bin 785 Mw olan 3 kömürlü termik santral bulunan İspanya’da, toplam kurulu gücü 9 bin 692 Mw olan 12 doğalgaz çevrim santralı da bulunuyor.

Fransa: Toplam kurulu güçleri 996 Mw olan Provence ve Korsika’daki Lucciana termik santralları dışında, Akdeniz kıyılarında Fransa’ya ait kurulu güç toplamı 1743 Mw olan 3 doğalgaz çevrim santralı bulunuyor. Pek çok operasyonel nükleer santrala sahip Fransa’da santralların önemli kısmı ülkenin kuzeyinde, güney sınırlarında ve Atlas Okyanusu kıyılarında yer alıyor.

Ortadoğu: Lübnan’da çoğunluğu kömüre dayalı termik santral ve akaryakıt enerji santrallarından oluşan 12 adet santral Akdeniz sularıyla soğutuluyor. Suriye’nin Akdeniz’e açılan önemli limanlarının etrafına kurulu 4 akaryakıt enerji santralının toplam kurulu gücü 930 Mw. Gazze Şeridi’nde yer alan ve Akdeniz sularını kullanan Nusayrat akaryakıt santralının kurulu gücü 120 Mw. İsrail Akdeniz sularını toplam 4 bin 880 Mw’lık 2 kömüre dayalı termik santralı, 282 Mw’lık bir akaryakıt enerji santralını ve toplam 3 bin 763 Mw’lık kurulu güce sahip 5 doğalgaz çevrim santralını soğutmak için kullanıyor.

Kuzey Afrika: Enerji tesislerinin önemli kısmı Nil Havzası’na dağılmış olan Mısır’ın Akdeniz sularını kullanan 5 bin 722 Mw kurulu güçlü 11 doğalgaz çevrim santralı, 3 bin 959 Mw’lık da 8 akaryakıt enerji santralı bulunuyor. Akdeniz’den alınan sularla soğutulan toplam 23 adet akaryakıt, kömüre dayalı termik ve doğalgaz çevrim santralına sahip olan Libya’nın toplam kurulu gücünün 11 bin Mw civarında olduğu sanılıyor. Elektrik enerjisinin yüzde 97’sini termik santrallardan sağlayan Tunus’ta, Akdeniz’den soğutma suyu sağlayan 7 doğalgaz çevrim santralı, 9 tane de akaryakıt enerji santralı bulunuyor. Bu santralın toplam kurulu gücünün 8 bin megavat olduğu belirtiliyor. Cezayir’in toplam kurulu gücü 10 bin 242 Mw olan 17 doğalgaz çevrim santralı, soğutma sularını Akdeniz’den alıyor. Fas’ın enerji tesislerinin neredeyse tümü, petrol rafinerilerinin de bulunduğu Atlas Okyanusu kıyı şehrinde yer alıyor. Çoğunlukla karbon emisyonu düşük enerji kaynaklarına yatırım yapan Fas’ın sahip olduğu ve Akdeniz’den aldığı soğutma sularını kullanan 2 termik santral bulunuyor.

Yunanistan: Yunanistan’ın Akdeniz sularını kullanan 5 doğalgaz çevrim santralının toplam kurulu gücü bin 984 Mw, 4 akaryakıt enerji santralının toplam kurulu gücü ise 260 Mw. Bunlara ek olarak toplam kurulu gücü 6 bin 400 Mw olan 12 kömüre dayalı termik santral da Akdeniz’den su çekiyor.

Avrupa’nın kalanı: Akdeniz suyuyla soğutulan Hırvatistan’ın 2 kömürlü termik santralı (1030 Mw kurulu güç), Arnavutluk’unsa 186 Mw kurulu güce sahip 1 santralı bulunuyor. Malta’daki 2 akaryakıt enerji santralı toplam 571 Mw gücünde. Kıbrıs Cumhuriyeti, toplam bin 460 Mw kurulu güce sahip 3 termik santral işletirken, KKTC’de ise 120 Mw’lık bir akaryakıt enerji santralı bulunuyor.