|
Bakanlar Kurulu, Sarıyer’in Derbent Mahallesi’ni 24 Ocak tarihinde ‘Riskli Alan’ ilan etti. Derbent’te bu son gelişmeye yönelik olarak eylemler devam ederken, zeminin sağlam olduğu bilinen mahallenin neden ‘Afet Yasası’ kapsamına alındığı tartışma konusu. Sarıyer Belediyesi de İstanbul ’un en sağlam bölgesi sayılan Sarıyer’de böyle bir karar alındığı için şaşkın.
Radikal Gazetesi’nin elde ettiği bilgilere göre Derbent Mahallesi’yle ilgili ‘talepte bulunan’ kurum, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB). Ancak İBB, bölgenin ‘Riskli Alan’ değil, yapılaşmaya açılmaya müsait ‘sağlam’ alan anlamına gelen ‘Rezerv Konut Alanı’ ilan edilmesi için başvurdu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan ise Derbent için ‘Bölgede zaten gecekondular olduğu için’ ‘Riskli Alan’ kararı çıktı. ‘Riskli Alan’ın sınırlarının bölgedeki apartmanları teğet geçip tam gecekondu bölgesinin sınırlarını bir çit gibi çevrelemesi de dikkat çekti. Riskli alan, lüks MESA sitesinin yanı başında bitiyor.
Elif İnce'nin haberine göre, Bakanlığa talepte bulunan İstanbul Büyükşehir Belediyesi, mahallenin yasa kapsamına alınmasının dönüşüm projesinin uygulanmasını kolaylaştırıp hızlandırdığını belirtiyor. Afet Yasası’na göre vatandaş dava açsa bile ‘yürütmeyi durdurma’ kararı alınamıyor. Dava bitene kadar ev yıkılıyor, itiraz edenin elektriği, suyu kesilebiliyor.
Bölgeye ilişkin ilk proje bu değil... Geçen eylül aynı 28 hektarlık bölgede ‘gecekonduların dönüşümüne ilişkin’ imar planları yapılmıştı. Mahalle sakinlerinin dava açtığı planlar, bu kez Afet Yasası kapsamında itiraza mahal vermeden hızlıca dönüştürülmeye çalışılıyor.
Sarıyer Belediyesi: Bölge sağlam
Derbent’in bağlı olduğu CHP ’li Sarıyer Belediyesi de bölgenin ‘riskli alan’ ilan edilmesini ranta bağlıyor. Derbent’in bakanlıkça onaylı jeolojik raporlarına göre zeminin sağlam olduğunu, binaların çoğunun da alçak olduğunu belirten belediye, “Mahalle Maslak aksı üzerinde yer aldığı için ve yüksek rant sebebiyle riskli alan ilan edilmiştir” diyor.
7 katlı apartmanlar yapılacak
Derbent’te riskli alan ilan edilen bölgede 1600 gecekondu var. Burada gecekondu sahipleri için 1650 sosyal konut yapılması planlanıyor. Belediye, bölgeye piyasa koşullarından satılacak 900 daire daha yapılacağını ve nüfusun 7 binden 10 bine çıkacağını belirtiyor. Şu anda mevcut binaların çoğu 1-2 katlıyken, yenileri 7 kata kadar çıkacak.
Mahallelinin endişesi, buraya üst gelir grupları için kapalı siteler yapılarak kendilerinin de sosyal konutlarda, ‘planlama sahasının bir köşesine tıkıştırılacağı’. Mahallenin yapı kooperatifi ve derneği, geçen eylülde imar planlarına itirazlarını dava dilekçelerinde şöyle anlatmış: “Lüks konutlardan oluşan kapalı sitelerle mahalleli için yapılması öngörülen sosyal konutların nasıl bir arada olacağı belirsiz. Bu şekilde toplumsal sınıflar anlamında kutuplaşan kentler yaratılıyor.”
Mahalleli, planda ticaret kullanımı olmadığı için esnafın da gitmek zorunda bırakılacağını söylüyor. Dönüşümden sonra kiracılara ne olacağı da muamma. Bölgede yüzde 30’a yakın kiracı var, çoğunun İşyerleri Sarıyer-Şişli’de. Kiracıların yarısı 200-400 lira kira veriyor.
En ucuz kira 3500 lira
Maslak-Büyükdere Caddesi’ne sınırı olan ve Boğaz’a bakan mahalle, çok değerli. Gecekondulardan yüksek bir duvarla ayrılan lüks MESA konutlarında şu anda 140 metrekarelik bir dairenin fiyatı 600 bin dolardan başlıyor, 975 bin dolara kadar çıkıyor. En ucuz kiralık daire ise 3500 lira. Konutlar emlak sitelerinde metroya, İstinye Park’a ve Acıbadem Hastanesi’ne yakınlığı ile pazarlanıyor.
Boğaz’ın eski göç bölgesi
TÜBİTAK’ın araştırmasına göre Derbent, bölgenin en eski gecekondu bölgelerinden: Mahallelinin yüzde 85’i arsasını 1960-80 arasında almış. 1930’larda Karadeniz’den başlayan iç göç, 1960’lardan sonra Sivas ve Elazığ’dan gelenlerle yoğunlaşmış. Ankete göre mahallede hane başına çalışan sayısı 3’ü buluyor, diğer gecekondu mahallelerine kıyasla en çok kadın burada çalışıyor.
‘40 yıldır buradayız ama her şey belirsiz’
Derbent Yapı Kooperatifi Başkanı Aydemir Görmez afet yasasının daha önce hiçbir uygulamasını görmedikleri için endişeli. Görmez, “Buranın insanı 40 yıldır burada yaşıyor. Kadir Topbaş bize ‘Kooperatif kurun, öyle konuşalım’ dedi. Kurduk ama şimdi bizimle birlikte hareket etmiyorlar. Evlerin kaç metrekare olacağı da belirsiz, geri ödemenin nasıl yapılacağı da. İnsanca yaşayabileceğimiz şekilde pazarlık edelim, masaya oturalım diyoruz. Vatandaşın rızası olmadan bir işlem yapmayacağız diyorlar ama Afet Yasası’na göre anlaşamadıklarını bölgeden gönderme hakları var” diyor.
Derbent’in tapu sorunu eskilere dayanıyor. 1988’de, tam 10 yıl süren bir izale-i şüyu davası sonucunda Atatürk Oto Sanayicileri Kooperatifi ihaleyle gecekonduların arsasını satın alıyor. Mahallelinin tapu tahsis belgeleri bu yüzden iptal ediliyor. Kooperatif, 100’e yakın gecekonduyu yıkarak 2002’de lüks MESA konutlarını yapıyor. Mahalleli, arazilerini satın almak istediğini belirtse de kooperatif anlaşmaya yanaşmıyor. TÜBİTAK’ın iki yıl boyunca Derbent’te yaptığı araştırmaya göre son 10 yıldır mahallede yaşanan en büyük olumsuzluk, kentsel dönüşümün yarattığı belirsizlik ve endişe.
|
