|
‘Yeni bir yol haritası; inşaat sektöründe suistimal ile savaşmak’ başlıklı araştırmanın yola çıkış noktası, suistimal kapsamına giren yöntemlerin, dünyanın hemen her coğrafyasında inşaat sektöründe iş yapmak için belli bir noktaya kadar normal kabul edilir hale gelmiş olması. Bu yöntemler arasında rüşvet başı çekerken, bilgi ve belgelerde gerçeği yansıtmayan beyanlar en çok gözlenen suistimal uygulamaları arasında yer alıyor. Araştırmanın vurgu yaptığı konu ise, suistimallerdeki artışın, şirketlerin itibarları, karlılıkları ve büyümeleri önündeki en önemli engellerden birisi haline geliyor olması.
Kaybın miktarı
ACFE (Association of Certified Fraud Examiners - Uluslararası Suistimal İnceleme Uzmanları Derneği) Raporu’na da atıfta bulunan Grant Thornton International raporu; 2011-2012 yılları boyunca tüm sektörlerde ortaya çıkarılmış tüm suistimal vakalarının yüzde 3,4’ünün inşaat sektöründe yaşanan vakalar olduğunu hatırlatıyor ve bu oranın ortalama bir hesapla 300 bin dolara denk geldiğini ifade ediyor.
 Nazım HikmetGrant Thornton’un Amerika, Avustralya, Hindistan, İngiltere ve Kanada ofislerinde görev yapmakta olan Grant Thornton suistimal uzmanlarının inceledikleri vakalardan yola çıkarak hazırlanan raporun sonuçlarını değerlendiren Grant Thornton Türkiye Başkan Yardımcısı Nazım Hikmet, 'sektörün doğal maliyet kalemlerinden birisi olarak algılanan' suistimal kayıplarının ekonomiye getirdiği yük hakkında şu değerlendirmelerde bulunuyor:
"İngiltere’de faaliyet gösteren Chartered Institute of Loss Adjusters kuruluşu, inşaat sektöründe görülen suistimallerin toplam büyüklüğünün, sektörün yüzde 10’una denk geldiğini belirtiyor. Son araştırmalara göre, dünyada inşaat sektörünün büyüklüğü 8,6 trilyon dolar ve 2025’te 15 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Bu verilere göre; günümüzde global ölçekte yaklaşık 860 milyar dolar olan suistimal kayıpları, 2025’te 1,5 trilyon dolara ulaşacak. Suistimal kayıpları, sektörün doğal maliyet kalemlerinden birisi olarak algılanıyor ve bu algının ekonomiye yansıması giderek daha fazla büyüyor".
İnşaat sektöründe görülen suistimal tipleri
Grant Thornton International Rapor’unda, inşaat sektöründe en fazla görülen sekiz çeşit suistimal uygulamasına yer veriliyor.
Fatura suistimali: Faturalara kasıtlı eklenen fazla mesai saatleri, alınan ekipmanların ederlerinin fazla yazılması gibi durumlar.
Sözleşme hilesi: Piyasadaki tedarikçilerin belirli bir fiyatta anlaşmaları ya da müşteriye belirli bir kontratın dikte edilmesi.
Rüşvet: İhalenin her aşamasında gerçekleşmesi muhtemel rüşvet alımı, teşvik primleri.
Hayali firma: Hayali hesaplara para aktarılması vasıtasıyla şirket kaynaklarının şahsi hesaplara aktarılması.
Manipülasyon: Maliyet manipülasyonu ile farklı maliyet kanallarına ek para aktarılması.
Hırsızlık: Şantiye içerisinden malzeme çalınması veya yapılan işlerde kullanılacak malzeme oranlarının düşürülmesi.
Yanlış temsil: Kayıt dışı işçi çalıştırılması, sertifikasyon eksikliği, çevre koşullarına uyumsuzluk.
Para aklama / vergi kaçırma: Çeşitli yollar vasıtasıyla para aklama ve vergi kaçırmak.
Şirketler kendini nasıl koruyabilir?
Grant Thornton International Raporu’nda şirketlere, suistimal riskine karşı korunma olarak beş aşamalı bir program öneriliyor. Bu aşamalar şöyle:
1. Strateji
* Suistimallerin önlenmesi konusu kurumsal yönetişim politikası haline getirilmeli,
* Tüm yetki ve sorumluluklarla donatılmış bir üst düzey yönetici görevlendirilmeli,
* Bir izleme programı ile yönetim kurulunda suistimal riskine karşına farkındalık yaratılmalı.
2. Suistimal Risk Yönetimi
* Suistimal risk değerlendirmesi yapılmalı,
* Önleyici kontroller oluşturulmalı ve uygulanmalı,
* Bulunan riskler kayıt altına alınmalı,
* Suistimal yönetimi için uygun görev paylaşımı yapılmalı.
3. Politikalar ve prosedürler
* Belirlenmiş riskleri azaltıcı politikalar geliştirilmeli,
* Suistimal vakalarına karşı muhbir yapısı kurularak durumu fark edenlerin güven içinde durumu raporlamaları sağlanmalı,
* Mevcut prosedürlerin yeterliliğinden emin olmak adına uygun testler yapılmalı,
* Yoğun bilgi içeren prosedürler için uygun teknoloji kullanılmalı.
4. İletişim
* Suistimal prosedürleri hakkında farkındalığı arttıracak iletişim programları uygulanmalı,
* Şirket içi orta kademe yönetim de konu hakkında üst yönetim ile aynı doğrultuda ve hassasiyetle davranmalı,
* Suistimal ile mücadele için gerekli bilgi ve yetkinlik için gerekli eğitimler sağlanmalı.
5. İzleme
* Suistimal önleyici faaliyetlerin ve prosedürlerin yeterliliği ve etkisi izlenerek, uygun görülen durumlarda revizyonlar gerçekleştirilmeli,
* Süreçlerin takibi yapılarak suistimal durumlarına karşı uygulanan tepkiler gözetilmeli,
* Bir çalışan, suistimal ve yolsuzluğa karşı izleyici ve bilgilendirici olarak görevlendirilmeli.
Araştırmaya dahil olan ülkeler:
Amerika, Avustralya, Hindistan, İngiltere, Kanada
|
