İşte HES ile Kuruyan Dereler!

CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun ‘hidroelektrik santralları’yla (HES) ilgili soru önergesine yanıt veren Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, HES’in devreye alınmasının üzerinden saatler geçmeden kuruyan dereleri görmedi, HES’lerin dere kurutmadığı iddiasını yineledi. Birgün Gazetesi'nin haberine göre, HES’lerin yerel yaşama etkisini görmezden gelen Bakan Eroğlu’nun açıklamalarının aksine, özellikle 2010’dan itibaren sayıları artan HES’ler yüzünden içme sularından olan, bahçesini sulayamayan yurttaşların sorunlarını, Derelerin Kardeşliği Platformu (DEKAP) sözcüsü Ömer Şan anlattı.

‘Öncelik yerel yaşam' dedi

CHP’li Tanrıkulu Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na son 10 yılda yapılan HES’lerin sayısını ve kuruyan dere olup olmadığını sordu. Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nun yanıtı, özellikle Doğu Karadeniz’deki yurttaşların yaşadıklarını yalanlar nitelikteydi. HES projelerinde yerel yaşamın korunmasının öncelikli hedef olduğunu belirten Eroğlu, “Tarım alanları için sulama suyu, tabii hayat suyu, içme ve kullanma suyu ile diğer kadim su haklarından artakalan su ile enerji üretilmesi hedeflenmektedir” dedi.

Erdoğan'ın memleketi kurudu

Bakan Eroğlu’nun iddiasının aksine, Başbakan Erdoğan’ın memleketi Rize Güneysu’daki Salarha Deresi, Çalık Holding’in sahibi olduğu Adacami HES projesinin ağustos ayında deneme üretimine başlamasının ikinci saatinde kurumuştu. Salarha Deresi, Rize kent merkezi, 10 ilçe ve 25 köyde yaşayan yaklaşık 300 bin yurttaşın içme suyu ihtiyacını karşılıyordu. Derede el yıkanabilecek kadar bile su kalmamasına yöre sakinleri, “Onca yıldır burada yaşarız, dereyi ilk kez bu halde gördük. ‘İki saatte kuruyacak’ deseler inanmazdık” diyerek tepki göstermişlerdi.

Yatağında artık ot yetişiyor

Benzer bir olay Rize Güneysu’daki Gürgen Vadisi’nde de gerçekleşmiş, Asa Enerji’ye ait Kale HES 2010 yılında deneme üretimine başlayınca Gürgen Deresi’nin 4 kilometrelik kısmı tamamen kurumuştu. Yağış mevsiminde tekrar akmaya başlayan Gürgen Deresi, 2010’dan bu yana yağışların az olduğu dönemlerde birkaç defa daha kurudu. Yöre sakinleri eskiden dere yatağı olan ve ancak yağış oldukça su bulunan bölgede artık otların yetiştiğini belirtiyorlar.

Su olmayan dereye kuruldu

Bakan Eroğlu’nun “HES dere kurutmaz” iddiasına DEKAP Sözcüsü Ömer Şan, “Kuruyan dereleri görmeyen Eroğlu hangi ülkenin bakanı?” diyerek tepki gösterdi. Eroğlu’nun gerçekleri saklayıp HES’leri şirin göstermeye çalıştığını belirten Şan, “286 HES projesinden bugüne kadar beklenen enerji üretimi gerçekleşmedi, aksine projelerin kurulu olduğu vadiler ve dereler geri dönüşü olmayan zararlara uğradılar. Bakan daha önce kuruyan derelerle ilgili, ‘O derede zaten su yoktu’ demişti. Madem bu kuruyan derelerde su yoktu ve bizler yalan söylüyorduk, neden zaten su olmayan derelerde bunca HES projesine izin verdiler?” diye konuştu.

Bakan Eroğlu’nun “Öncelik yerel yaşamda” açıklamasının da gerçeği yansıtmadığını ifade eden Şan, yüzbinlerce insanın içme suyu sağladığı derelerin HES projelerince yutulduğunu söyledi: “Cevizlik HES, İkizdere Vadisi’ndeki HES projeleri, Güneysu Kale ve Ada HES projeleri, Senoz Vadisi’ndeki HES’ler, Solaklı Vadisi’ndeki HES projeleri bulundukları vadileri katlederek dereleri kurutmadı mı? Kuruyan Salarha, İkizdere, Gürgen, Çataldere ve bu sulardaki balık ölümleri HES’lerin eseri değil mi?’ dedi.

İşte HES ile kurutulan Dereler

Dereleri, akarsuları enerji şirketlerine parselleyenlerin gördüğü ancak duyurmak istemediği onlarca örnek var. İşte ilk elden derlenen 'KURUTULAN DERELER'

Rize Güneysu Gürgen Deresi

Güneysu İlçesi Gürgen Vadisi`nde faaliyete geçen HES için suyun tünele alındığı 4 kilometrelik alanda da dere yatağı kurudu, ot bile yeşerdi!

Melet Irmağı (HES yapılan yerleri kurudu)

HES nedeniyle büyük bölümü kuruyan Gürgen Deresi'ne ikinci bir HES inşaatı daha yapılmış. Yurttaşlar tepki göstermişti.

Alakır'da yaban hayatı bitiyor

Antalya'nın Kumluca İlçesi'ndeki Alakır Vadisi'ni besleyen 60 kilometre uzunluğundaki Alakır Nehri üzerinde 3'ü tamamlanmış, 5'i de proje veya planlama aşamasındaki HES'lerin akarsu üzerinde suyu borulara hapsetmesi nedeniyle etrafındaki doğal yapı da bozulmaya başladı. HES'ler nedeniyle kesilerek yok edilen binlerce asırlık ağacın yanı sıra, ağaçlar da kurumaya yüz tuttu. Su bulamayan hayvanlar öldü.

Üstelik, Antalya Bölge İdare Mahkemesi Dedegöl Enerji şirketine ait Kürce HES hakkında 'esas' yönünden 'çevreye telafisi mümkün olmayan zararlar verdiğinden ötürü' mühürlemişti. Ancak 'usul' yönünden zaman aşımı gerekçesiyle tekrar faaliyetine izin vermesiyle birlikte baharın ortasında kuruyan Alakır Nehri'nde sucul yaşam neredeyse tamamen yok oldu.