Lütfen Tarayıcı Sürümünüzü Yükseltiniz.
BÖLÜM SPONSORU

Son Yıllarda “YAPI”da Yayımlanmış İstanbul Yapıları Üzerine Bir Yorum / Yeni Kozmopolit Ortam mı?




Bu yazı, daha önce Yapı Dergisi'nin 284. sayısında (Temmuz 2005) yayınlandı.

Çağımıza kadar sosyal, anıtsal yapılar dışında şehirlerimiz her bölgenin gelenekleri içinde oluşup gidiyordu... Sosyal ortak yapılar ise, taşrada bile genellikle İstanbul’da gelişen, görkemli Osmanlı mimarisinin etkisi altındaydı... Ancak bir yörenin özel malzemesi nedeniyle yetişen ustaların hünerleri yerine göre bazı farklılıklar ekleyebiliyordu. Kısacası, İstanbul, her anlamda İmparatorluk merkezi olmuştur. Bu büyük ve tarihi şehir 19.yüzyılda sanırım kendine yabancılaşma sürecine girdi. Osmanlı olmaktan çıktı, kendini yabancı sayan azınlıkların etkisine girdi... İzmir ve İmparatorluktan kopan bazı bölgelerle birlikte İstanbul kozmopolitliği, bir kimlik ve zenginleşme olarak karşılanmıştır... Taşra, göreli bu sürecin dışında kalarak, yerel kimliğini korudu.

Geçmişinin bu özet öyküsü başlıkta belirttiğim, coğrafyasının tarihine etkilerini taşıyan, bu her zaman büyük şehrin, sosyo-kültürel yapısıyla bugün de benzeri bir süreç yaşanmakta olduğunu söylemek içindir. Yüzyılın başlarında İmparatorluğun parçalanması nedeniyle içerde kalan yabancılarla, dışarda kalan Türklerin değiştirilmesi sonucu kültürel bir anlaşma beklenirken, İstanbul ortamında bu kez iç ve dış göçler ve yeni ekonomik eğitim biçimiyle başka bir kozmopolit sosyo-kültürel yapı oluşmuş, çevreye yansımıştır.

Kozmopolit yapı, aykırılıklar içinde bir çeşitlilik, bir ekonomi ve yaşam tarzı ise, türlü sapmalar da bu yaklaşımın içinde kendisine yer bulacaktır. Ayrıntıya girmeyeceğim... YAPI okurunun bu aykırılıkları tanıdığına eminim.
İstanbul her zaman büyük, metropoliten şehir olmuştur. Hıristiyan dünyası en büyük ve ünlü anıtı Aya Sofya’yı, Osmanlılar en özgün yapılarını, camilerini burada yapmışlardır. Nüfus açısından da bugün dünyanın en büyüklerindendir. Bu büyüklük doğal olarak şehrin farklı gereksinmelere açılmasına neden olmakta, mimarların diğer merkezlerde bulunmayan olanakları kullanmalarını sağlamakta, birikim ve deneyim edinmelerine neden olmaktadır. Bu durum kuşkusuz dikkatleri çekme fırsatını da onlara vermektedir.

1920’lerde Türkiye’nin başkentinin değiştirilmesi, Ankara’ya da olanaklar kazandırmıştır. Fakat, 1960’lara kadar, ülkenin iki önemli okulu da İstanbul’da olup, mimarların da oralı veya orada yetişmiş olmaları, İstanbul’un yerini korumasını sağlamıştır. 1950’lerin sonlarından beri pek çok şehrimizde mimarlık okulu açılmış ise de, özel okullarla birlikte ağırlık yine orada yaşamayı sürdürmektedir.

Ayrıca 1950 ve 80’ler Türkiye’nin dışarıya açıldığı yıllardır. Bu açılışlar, özellikle kültürel olarak sanırım kapıların dışarıdan çok içeriye doğru açılmasıdır. Zaten tarih boyu İstanbul, çeşitli yolların kesiştiği, ticaretin, ithalatın yapıldığı şehirdir. Bugün ticaret yoluyla Dünya ile ilişkimize ihracatın da katılması, sattığımız ürünlerin, zengin ülkelerin alışkanlıklarına uyması için üreteceğimizi ithal ürünlerine benzetmeye çalışıyor, hatta aynısını yaparak üzerine özgün markasını da koyarak onlar “gibi” yapmaktan övünüyoruz. Dışarıda inşaat yapan yüklenicilerimiz, çeşitliliği seven, zenginlerin hayranı, gelişmekte olan ülkelerin işverenlerinin özentilerini, yabancılarla yarışarak karşılamaktadır. Biz de, hem onlara, hem kendi güçlü patronlarımıza hizmet ederken bunun kışkırtması içindeyiz. Bu yaklaşımın Türkiye’deki merkezi de İstanbul’dur.

TÜMÜNÜ GÖSTERSONRAKİ SAYFA HABERİN DEVAMI:   1  |   2  |   3  |   4  |   5  |   6  |   7
http://www.yapi.com.tr/haberler/son-yillarda-yapida-yayimlanmis-istanbul-yapilari-uzerine-bir-yorum-yeni-kozmopolit-ortam-mi_95851.html

Read Comment Section
İlk Yorumu Siz Yapın
Gönder

Yorumum onaylandığında e-posta ile bildir.

E-posta adresimle bültenlere abone olmak istiyorum

Haber gönderin Hemen haber gönderin

Sosyal Medyada Yapi.com.tr:

Abone Ol Yapı sektöründeki tüm gelişmelerden en önce siz haberdar olmak isterseniz e-bültenimize abone olun.
Bülten arşivine erişmek için tıklayın

REKLAM VERİN

Ajanda
TAMAMI » Bugünkü Etkinlikler BUGÜN:
Herhangi bir etkinlik mevcut değil!