Doğan Kuban’ın Modernizm’in Ötesinde Konuşması

.....Mimarlık Öğrencileri Gözüyle UIA.... Prof. Dr. Doğan Kuban’ın konuşmacı olduğu oturum, 7 Temmuz Perşembe günü saat 14.00 – 15.30 arası, Bahçeşehir Üniversitesi, Beşiktaş Kampüsü’nde gerçekleşti. Oturumun ana konusu daha önceden modernizm, post-modernizm ve çağdaş mimari üzerinde yapılacak irdelemeler olarak belirtilmesine rağmen, Doğan Kuban bu konuyu tartışmak istemediğini belirtti. UIA süresince birçok defa bu gibi konular üzerinde durulduğunu belirten Kuban , “Dünyanın birçok yerinde, yapılan binaların %90’ı ile bugün mimarlar arasında tartışılan konuların bir alakası yok. Sizce %60’ı mimari ile hiçbir alakası olmayan yapılarda oturan İstanbul halkının bizim tartıştığımız bu tür konulardan haberi oldu mu?” diyerek, tartışmanın konusunu değiştirmek istediğini belirtti. Doğan Kuban’ın mimarların sorumluluklarının tamamının farkında olup olmadığını irdelemesi, bir öğrenci olarak benim için çok ilgi çekiciydi. Aslında üstünde çok defa tartışılmış olan ve belki de bu nedenle biraz bilindik geçeceğini düşündüğüm bir oturumda, tahminimden çok farklı bir bakış açısı ile karşı karşıya kalmış oldum. “Zaha Hadid’e bir Madonna gibi davranılması çok enteresan” diyen Prof. Doğan Kuban sadece yıldızlaşan mimarlara odaklanılmaması gerektiği söyledi. Prof. Kuban sözlerine şöyle devam etti: “Ben mi eski kafalıyım bilmiyorum. Ama yüzyılın ilk yarısında eğitimimi aldım ve o dönemde modernizm ustaları, sadece güzel yapı yapmakla değil, koşulları kötü olan insanların durumlarıyla da ilgileniyorlardı.” Aslında Prof. Kuban’ın sözleri, belki de birçok mimarlık öğrencisinin sorguladığı çok temel bir konuyu getiriyor akla. Mimarın görevi nedir? Mimar kimdir? Mimar kime hizmet eder? Daha önceleri katıldığım bir atölyede çok tanınmış olan bir mimar bana şöyle demişti: “Mimar müşteri ne isterse onu yapar, mal sahibine hizmet eder”. Peki mimarın sorumluluğu sadece parayı veren kuruma karşı mı, bir anlamda sadece kapitale mi hizmet etmek durumunda mimar? Sanırım bu sorunun yanıtını da Doğan Bey’den dinleyebilliriz: “Mimarlar tarih boyunca, en iyi ürünlerini,örneğin krallar, imparatorlar, sultanlar için yaptıkları binalarda verdiler. O büyük mimarlık anıtlarına bugün de ihtiyacımız var. Ama bu diğer sorumluluklarımızı unutmamızı gerektirmez. Biz sadece güzel şehir ve güzel mimari için çalışmıyoruz. Aynı zamanda yoksul durumda olan çoğunluğun yaşam şartlarını geliştirmek gibi bir sorumluluğumuz da var. Bu insanlar için daha iyi yaşam koşulları sağlayan çevreler üretmek de her zaman güzel şehirler üretmek anlamına gelmeyebilir.” Mimarların artık bu konuya ilgi duymadığını düşündüğünü belirten Doğan Kuban, bu ilgisizlik nedeniyle mimarlığın tartışma ortamının daraldığını söyledi. Üstünde çok tartışılan birçok binanın da kendisine göre sadece ortalama bir güzelliğe sahip olduğunu açıklayan Prof. Kuban’a göre aslında tartışılanlar başka konular olmalıydı. Üstüne izleyicilerin de fikirlerini dinleyen Doğan Kuban bir izleyicinin çözüm önerisi olarak bu bölgelerdeki halkla mimarların ortak çalışmasını önermesi üstüne, bu tür projelerin geçmişte de yapıldığını, ancak İstanbul’da çok örneğinin olmadığını belirtti. Çözüm olarak İstanbul’un tamamının planlanmasının da bir hayal olduğunu söyleyen Doğan Kuban, belirli alanların ise bölgesel olarak düzeltilebileceğini anlattı. Sözlerini yine biz genç mimarlara seselenerek bitiren Prof. Kuban, bu konu üzerinde düşünmeye devam edersek, zaman içinde çözümleri de bulmaya başlayacağımızı, ancak mimarlığın tek tartışma konusunun akımların birbiriyle etkileşimi olmadığının farkında olmamız gerektiğini söyledi. İzleyicilerin sadece soru sormakla sınırlı kalmayıp, kendi fikirlerini de anlattıkları oturum, UIA’daki bazı diğer oturumlara göre bence daha verimliydi. Halka açık olan oturumda izleyici sayısı çok olmamasına rağmen, mimar olmayan izleyicilerin de söz alarak konuşması oturumu daha da renkli kıldı. www.yapi.com.tr Evşen Özgen